OSMANLI TARİHİ (1789-1876) - Deneme Sınavı - 18

Osmanlı hükümetinin Reichenbach Konvansiyonu temelinde barış müzakerelerine başlamayı kabul etmesi üzerine Avusturya ile 17 Eylül 1790’da Kalas’ta bir ateşkes antlaşması yapıldı. Böylece tarihteki son Osmanlı-Avusturya savaşı sona erdi. . Oldukça uzun süren müzakerelerde Osmanlı Devleti’ni Reisülküttap Abdullah Birrî Efendi başkanlığında bir heyet temsil etti. Neticede, Ziştovi’de on dört maddelik barış antlaşması imzalandı. (4 Ağustos 1791)

Doğru cevap B olacaktır. Sayfa 3  Giriş bölümünde III. Selim’in Saltanatının İlk Evresi (1789-1798) konu başlığında  " Kutsal İttifak : Çeşitli tarihlerde Müslüman devletlere karşı Katolik Papasının yaptığı çağrıyla Hıristiyan devletlerin kurduğu ittifaktır. II. Viyana kuşatmasında XI. Innocentus, Osmanlı’ya karsı yaptığı çağrıyla Avusturya, Lehistan, Venedik ve daha sonra Rusya bir araya gelerek  kurdular." şeklinde açıklanmaktadır.

İttifak antlaşmalarının imzalamasından sonra ilk olarak Rus ve Osmanlı donanma- sı Venediklilerden Fransızların eline geçmiş olan Yedi Ada’yı Şubat 1799’da ele geçirdi. Bu harekete karadan da Tepedelenli Ali Paşa destek verdi. Bu Yedi Ada; İtaki, Ayamavro, Kefalonya, Korfo, Zanta, Pakso, ve Çuka idi. Ayrıca Preveze, Pargo, Potrinto (Butrinto) kaleleri de ele geçirildi.

Karaman Beylerbeyi Kadı Abdurrahman Paşa, Anadolu’da Nizam-ı Cedid’i önemli bir kuvvet hâline getirmişti. Avrupa ittifaklar sistemine girmiş olan Osmanlı Devleti, Nizam-ı Cedid ordusunun İstanbul ve Anadolu’nun yanı sıra Rumeli bölgesinde de kurulmasını zaruri görüyordu. Diğer kişiler Nizam-ı Cedid karşıtlarıdır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Viyana Kongresi, genel olarak Avusturya Başbakanı Clemens von Metternich’in, etkisi altında kaldı. Bu sebeple, kongreden sonra oluşturulan yeni düzen, Avrupa tarihinde Metternich Sistemi olarak adlandırıldı. Kongrede, yeni Avrupa’ya yön verecek pek çok ilke ortaya çıksa da aslında bunların hemen tamamı iki temel kavrama dayanmaktaydı.

20 Nisan 1792’de başlayan Birinci Koalisyon Savaşı’nda Fransa; Avusturya, Hollanda, İngiltere, İspanya, Napoli, Portekiz, Sardunya ve Sicilya ile savaşmıştır. Bu savaş, 1797 yılında imzalanan Campo Formio Antlaşması ile son bulmuştur. 1798 yılında başlayan İkinci Koalisyon Savaşı’nda Fransa, Danimarka, Helvetya (İsviçre), İspanya ve Norveç’ten oluşan ittifak; Avusturya, İngiltere, Malta, Osmanlı Devleti, Portekiz, Rusya ve Toskana ittifakına karşı savaşmıştır. 1802 yılında imzalanan Amiens Antlaşması ile sadece İkinci Koalisyon Savaşı değil İhtilal Savaşları olarak bilinen süreç de sona ermiştir. Bu durumda cevap Osmanlı Devleti olmaktadır.

Savaş, İran lehine bir seyir izlerken Osmanlı Devleti’nin yardımına, İran askerlerini büyük bir yıkıma uğratan kolera salgını yetişmiştir. Bu beklenmedik yıkım üzerine İran, barış arayışlarına yönelmek zorunda kalmış, Abbas Mirza ile Mehmed Emin Rauf Paşa arasında barış şartları için görüşmeler başlamıştır. Öte yandan savaştan bir hayli zarar gören ve Osmanlı ile yaptıkları ticareti kaybetme noktası na gelen İranlı tüccarlar da barışın sağlanması için baskı yapmaya başlamışlardır. Barışın zorunlu hâle gelmesi sonucunda Mehmed Emin Rauf Paşa ile Erzurum’a gelen Mehmed Ali Mirza arasında 1823 Haziranı’nda görüşmeler başlamıştır. Görüşmeler sonunda, 1746 yılında Nadir Şah ile imzalanan barış anlaşması esas alınarak 28 Temmuz 1823 günü Erzurum Antlaşması imzalanmıştır.

Tepedelenli Ali paşa isyanı. Cevap A'dır.

Bireyin özgürlüğünü, özerkliğini, temel haklarını garanti altına almayı amaçlayan ve bu nedenle siyasal iktidarın sınırlandırılması üzerinde duran düşünce sistemine liberalizm denir.

Bir devlet yönetiminde, devletin temel güç ve yetkilerinin tek kişide veya grupta toplandıgı yönetim biçimidir. Bu yönetim anlayışında gücü elinde toplayan kişiyi veya kişileri sınırlandıran herhangi bir yasa yoktur. Bu açıdan yönetenin veya yönetenlerin sınırsız iktidarı bulunmaktadır. Mutlakiyet, mutlak monarşi olarak da adlandırılabilir.

Kavalalı Mehmed Ali Paşa Mısır Valisi olduğunda 13 bin kese olan geliri, dördüncü yılında 35 bin keseye sonra da 400 bin keseye kadar çıkarmıştır. 12 bin kesesini İstanbul’a vergi olarak gönderirken kazandığı paranın bir kısmıyla Fransa’dan getirilen subay ve teknisyenlerle Avrupa tarzı bir ordu ve donanma inşa etmiştir. Ayrıca Avrupa’ya eğitim için öğrenci gönderilmiştir. Mısır’da 1816’da hendese mektebi, 1827’de tıbbiye, 1834’te mühendishane açıldığı gibi buralarda Avrupa programları uygulanmıştır. 1820 yılında ilk matbaa açılarak yeni okullar için gerekli kitapların ve daha sonra Arapça, Türkçe ve Farsça klasik eserlerin basımı gerçekleştirilmiştir.

1828’de “Vakayi-i Mısriye” isimli resmî bir gazete Arapça ve Türkçe olarak yayımlanmaya başlanmıştır.

Mehmet Ali Paşa’nın 1831’de isyanına giden süreçte Suriye valiliğini ele geçirmenin yanı sıra Mısır’ı, komşuları olan Sudan ve tüm Arabistan’da en üstün güç hâline getirmek, İstanbul’dan bağımsız hareket edebilmek, Mısır valiliğini bir hanedanlık biçiminde babadan oğula geçirmek gibi hedefleri bulunmaktaydı. Ancak Avrupa topraklarına yönelmek Mehmed Ali Paşa için bir hedef değildi.

Kütahya Barışı yapılmasına rağmen Osmanlı Devleti, kendisine yardım göndermiş olan Rusya ile bir savunma antlaşması yapmaya karar vermiştir. Bunun sonucu olarak adını Rus kuvvetlerinin karargâh kurduğu Beykoz Hünkâr İskelesi’nden alan Hünkâr İskelesi Anlaşması imzalanmıştır.

Osmanlı maliyesinde tekel uygulamasını ifade eden terim Yedi- I Vahid’dir. Ayrıca zarûri ihtiyaç maddesi sayılan ürünlerin üretim yerinden satıldığı yere kadar devlet denetiminde olması uygulaması da aynı terimle adlandırılır.