OSMANLI TARİHİ (1789-1876) - Deneme Sınavı - 13

Ebu Bekir Ratıb Efendi'nin elçiliğindeki gözlemlere dayanarak Avusturya’nın devlet yapısı, askerî teşkilatı ve sosyal hayatını anlattığı “Büyük Lâyha”sı III. Selim’in Nizâm-ı Cedîd reformlarına örnek teşkil edecekti.

B seçeneği Ziştovi Antlaşması'nın bir sonucudur.

üşvet, hediye ve câze adı altında devlet adamlarına verilen paraların önüne geçmek için “Ref'i İ'diyye ve Ref'i Hediyye ve Rüşvet” kanunu çıkarılmıştır.

I. Abdülhamid 7 Nisan 1789’da vefat etti. I. Abdülhamid’in yerine yirmi sekiz yaşındaki III. Selim, Osmanlı’nın yirmi sekizinci sultanı olarak tahta çıktı.

11 Temmuz 1789’da Osmanlı-İsveç İttifak Sözleşmesi imzalandı. Dört maddeden ibaret sözleşmeye göre: Osmanlı Devleti, İsveç’in savaşa devam etmesi için senede ikişer bin olmak üzere, toplam 20 bin kese mâlî yardımda bulunacak, iki taraf Rusya ile ayrı barış yapmayacak, Rusya’nın eline geçmiş olan Osmanlı ve İsveç topraklarının geri alınması için iki ülke birbirlerine yardımcı olacaktı.

Prusya, savaş ilan etmese de Avusturya sınırına asker yığması Avusturya’yı zor durumda
bırakmıştı. Üstelik Macarlar ve Sırplar arasında huzursuzluklar baş göstermişti. Fransa’da
patlak veren 1789 İhtilali de Avusturya’yı endişelendiriyordu. Bu sebeplerle II. Josef ’in
ölümüyle Avusturya İmparatoru olan II. Leopold, Osmanlı Devleti ile bir an önce barış
yapmak istiyordu. Doğru cevap A'dır.

Kasım 1791’de, Boğdan’ın merkezi Yaş kasabasında Osmanlılar ile Ruslar arasında barış antlaşması için görüşmeler başladı. Bu müzakerelerde de Osmanlı heyetinin başında Reisülküttap Abdullah Birrî Efendi bulunmaktaydı. Yaklaşık iki buçuk ay süren müzakereler sonucunda 10 Ocak 1792’de, on üç maddeden oluşan Yaş Antlaşması imzalandı.

Osmanlı Devleti’nin Avusturya ve Rusya ile barış yapmasıyla birlikte III. Selim bir komisyon kurularak hemen bir reform programının hazırlanmasını istedi. İbrahim İsmet Bey başkanlığındaki komisyon 72 maddelik bir reform programı hazırlandı. Bu reform programı “Nizâm-ı Cedîd” yani Yeni Düzen olarak adlandırıldı.

1795’de Hasköy’de bir kara mühendis okulunun yani “Mühendishane-i Berr-i Hümayun’un” açılmıştır. Burada okutulacak telif ve tercüme eserlerin basımı için Mühendishane-i Berr-i Hümayun’da kurulan matbaa, Osmanlı matbuat tarihinde önemli bir yere sahiptir.

1793 yılında ilk ikamet elçiliğinin İngiltere’nin başkenti Londra’da açılması uygun bulundu ve Kalyonlar kâtibi Yusuf Agâh Efendi ilk elçi olarak tayin edildi.

Dağlı eşkıyasına son verilememesinin nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz: Her şeyden önce eşkıyanın faaliyet gösterdiği alan coğrafi olarak çok genişti ve eşkıyanın kaçıp saklanmasına oldukça elverişliydi. Eşkıyaların büyük bir bölümünün asker kaçağı olması da mücadeleyi zorlaştırmaktaydı. Devlet, kesin bir kararlılıkla eşkıya ile mücadele etmemekteydi. Kimi zaman tavizkar davranarak eşkıyaları aetmesi ve hatta makamlar vermesi eşkıyayı cesaretlendirmekteydi. Merkezden gönderilen valiler, biraz da dönemin koşulları elvermediği için İstanbul’dan yeterince destek görmemekteydi. Bölgede görevli devlet adamlarının gevşek davranmaları veya birbiriyle rekabeti eşkıya ile mücadeleyi olumsuz etkiliyordu. Hatta ordu içinden bile eşkıyalarla iş tutanlar oluyordu. Valiler eşkıya ile mücadele için büyük oranda âyanlardan yardım istemek zorunda kalıyordu. Fakat Dağlı eşkıyasına bir türlü son verilememesinin en önemli nedeni, yukarıda belirtildiği gibi bazı âyan ve yerel eşrafın çıkarları gereği eşkıya ile beraber hareket etmesiydi. Bu durum, devlet ile âyanlar arasında daha büyük sorunların çıkmasına yol açacaktı.

Patrona Halil İsyanı Lale Devrini bitiren isyandır, 1730 yılında gerçekleşmiştir. Diğer isyanlar ise III. Selim dönemine aittir.

Osmanlı Fransız İhtilali ve sonrasındaki yıllarda tarafsız bir politika takip etmiş ve Fransa'ya savaş ilan eden devletler arasına girmemiştir.

III.Selim'in tahta çıktığında, Osmanlı Devletinin elinden ilk çıkan İslam toprağı olan Kırım'ın Rusya'nın hakimiyetinde kalmasına rıza gösteremeyeceğini beyan etti. Kırım Rusya'nın hakimiyetinde olduğu sürece İstanbul'un güvenliğinden söz edilemezdi.

Napoleon'un 17 Ekim 1797'de Avusturya ile yaptığı Campo Formio Antlaşmasına göre Venedik'e ait olan ve Türk Tarihinde Yedi Ada, Cezayir-i Yunaniye veya Cezayir-i Seb'a-i Müctemia denilen adalardan biri olan Corfu, Fransa hakimiyetine geçemiştir.

Napoleon, Mısır'da Kahire ve İskenderiye'yi işga ettikten sonra, kendisini ve tüm Fransız halkını Osmanlı Devlet'nin dostu gibi takdim etmiştir. Kahire Kalesi'nde III.Selim adına para bastırmıştır.