OSMANLI TARİHİ (1566-1789)

Osmanlı ordusu Avusturya karşısında 1683-1699 yılları arasında yaptığı 15 meydan muharebesinden 3 tanesini kazanmıştır. Doğru cevap A şıkkıdır.

İkinci Viyana kuşatması bozgununun ve daha sonraki savaşların çoğunun kaybedilmesinin asıl sebebi Osmanlı ordusunun Avrupa'nın 4 büyük devletine karşı birçok cephede savaş vermek zorunda kalmasıdır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Karlofça Antlaşması 26 Ocak 1699 yılında imzalanmıştır. Doğru cevap C şıkkıdır.

İstanbul Antlaşması 1700 Rusya ile imzalanmıştır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Edirne Vak'ası, 1703 yılında Sultan II. Mustafa'nın tahttan indirilmesi ile sonuçlanmıştır. Doğru cevap E şıkkıdır.

1700 yılında İstanbul'da imzalanan antlaşma Avusturya ile değil Rusya ile gerçekleşmiştir. dolayısıyla doğru cevap "D" seçeneğidir.

Şeyhülislâm Feyzullah Efendi’nin devlet işlerine müdahalesi, Amcazâde Hüseyin Paşa’yı iş yapamaz hâle getirmişti. Feyzullah Efendi’yi etkisizleştirmek için çabalayan Hüseyin Paşa bunda başarılı olamayınca II. Mustafa'nın yerine kardeşi şehzâde Ahmed’i geçirmek için harekete geçti. Ancak bu tertibi öğrenen Sultan, Amcazâde’nin yeğenini idam ettirdiği gibi, kâhyası şehrizorlu Hasan Paşa’yı da şehrizor’a sürgün ettirdi. Hasan Paşa’nın arkasından idam fermanı gönderdiyse de, paşa kaçarak kurtuldu. Yeğeninin öldürülmesinden ve kendisinin de azledileceğinden şüphelenen Amcazâde Hüseyin Paşa, hastalığını bahane ederek görevden ayrıldı.

Osmanlı’nın, Karlofça’nın ardından kaybettiği toprakları geri alma umudu Mora'nın fethi ile güçlenmiştir.

Baltacı Mehmed Paşa’nın Rusya’ya savaş için kışkırtılması Prut savaşının sebeplerinden biri değildir.

1703’teki Edirne Vak’ası III. Ahmed’e taht yolunu açmıştı. II. Mustafa askerlerinin de kendisine ihanet etmesi üzerine iyice ümidini keserek, Edirne’ye dönüp, tahttan kardeşi III. Ahmed lehine çekildi.

Amcazade Hüseyin Paşa'nın yalnızca askeri alanda değil sosyal alanda da önemli icraatları olmuştur.

Erdel İsyanı, II. Mustafa döneminde çıkan iç karışıklıklardan biri değildir.

Rusya-Prut, Rusya-İstanbul, Avusturya- Karlofça ve Avusturya-Pasarofça Osmanlı'nın bu ülkelerle yaptığı antlaşmalardır. Venedik- İstanbul ise bu antlaşmalardan biri değildir. Dolayısıyla doğru cevap "D" seçeneğidir.

Karlofça Antlaşması ile Avusturya, Tımışvar hariç bütün Macaristan ve Erdel’i aldı. Lehistan, Podolya ve Ukrayna’nın Osmanlı hakimiyetinde olan bölgelerini alırken, bunun karşılığında işgali altında olan Boğdan’ı boşalttı. Ayrıca Osmanlılar, Kırım Tatarları’nın Lehistan’a saldırmayacaklarına dair garanti verdiler. Venedik ise Mora’yı aldı.

Karlofça’daki görüşmelerde Osmanlı İmparatorluğu’nu Reisülküttap Ramî Mehmed Efendi temsil etmiştir.

16 yıl süren savaşların sonunda imzalanan Karlofça ve İstanbul Antlaşmaları ile 300 bin kilometrekareden fazla toprak kaybedilmişti. Bu toprakların kaybedilmesi imparatorluğu prestij kaybına uğratıp, devlet gururunu incitmiş, buralardan elde edilen gelirlerin de kaybedilmesine sebep olmuştu. Ayrıca Osmanlı İmparatorluğu’na vergi ve asker veren devletler de (Erdel, Lehistan) bu yükümlülüklerinden kurtul muşlardı. Osmanlılar Karlofça’dan sonra bütün politikalarını bu mağlubiyetin rövanşını alıp, eski topraklarına tekrar sahip olmaya göre ayarladılar.

Osmanlı devlet adamları Karlofça ile uğrayacakları ağır toprak kayıplarına halkın ve askerin göstereceği tepkileri azaltmak için, barış antlaşmasının karşı tarafın bir diktesi olarak değil de, Osmanlı menfaatlerinin elden geldiğince korunduğu müzakereler sonucu imzalandığını göstermeye çalışmışlar; bu yüzden de en ufak toprak kazanımları için bile oldukça çaba sarf etmişlerdi. Karlofça Antlaşması’na karşı, savaşın getirdiği yıpranmışlıktan dolayı halkta ve askerde başlangıçta bir tepki oluşmadı. Ancak birkaç yıl sonra 1703’te meydana gelen Edirne Vak’ası’nın sebepleri arasında Karlofça Antlaşması’na tepkinin de bulunduğu ileri sürülür.

Asiler, II. Mustafa’nın yerine kimin geleceğine dair görüşmek üzere Orta Camii’nde bir araya geldiler. Burada iki şehzâdenin ismi öne çıktı. İlk olarak Şehzâde İbrahim’in tahta çıkartılması dillendirildi. Bunu isteyenlerin gerekçesi ise Şehzâde İbrahim’in İstanbul’da Eski Saray’da bulunması, II. Mustafa’nın kardeşi olmaması ve yaşça küçük olduğu için sözlerinin dinleneceğiydi. Başka bir grup ise II. Mustafa’nın kardeşi ve ondan sonra hanedanın yaşça en büyük şehzâdesi olan Şehzâde Ahmed’in tahta çıkartılmasını istiyordu. Bu grup da gerekçe olarak Şehzâde Ahmed’in yaşça en büyük şehzâde olması hasebiyle tahta geçme sırasının onda olduğunu ileri sürüyordu. Ancak Şehzâde Ahmed, Edirne’de bulunduğundan akıbeti konusunda bazı tereddütler vardı. Kaynaklardan anlaşıldığı kadarıyla asiler, Silivri’ye gelene kadar Şehzâde İbrahim taraftarlarının görüşlerinin daha ağır basmasına rağmen, kimin tahta çıkarılacağı konusunda kesin bir sonuca varama-mışlardı. Silivri’ye varıldığında tekrar bir meşveret yapıldı ve ancak burada yapılan toplantıda Şehzâde Ahmed’in tahta çıkarılması yönünde kesin karar alınabildi.

Asiler, II. Mustafa’nın yerine kimin geleceğine dair görüşmek üzere Orta Camii’nde bir araya geldiler. Burada iki şehzâdenin ismi öne çıktı. İlk olarak Şehzâde İbrahim’in tahta çıkartılması dillendirildi. Bunu isteyenlerin gerekçesi ise Şehzâde İbrahim’in İstanbul’da Eski Saray’da bulunması, II. Mustafa’nın kardeşi olmaması ve yaşça küçük olduğu için sözlerinin dinleneceğiydi.

İsveç kralı, Lehistan savaşlarını kazanan ordusuyla 1707’de Rusya’nın işgaline girişti. Petro, modernleştirdiği ordusuna rağmen bir meydan savaşına girmeyerek geri çekildi. Geri çekilirken de her tarafı yaktırıp, yıktırdı. Holovcin’de meydana gelen muharebeyi İsveç kazandı, ancak yiyecek sıkıntısından dolayı İsveç ordusu Moskova’ya doğru yürüyüşünden vazgeçerek, Ukrayna’ya yöneldi. Burada da manzara aynı idi, Petro’nun emriyle her taraf yakılıp, yıkılmıştı. Demirbaş Şarl, asker, top ve barut sıkıntısına rağmen sefere devam etti fakat bu sefer de Rusya’nın en büyük silahıyla karşılaştı: Bu, ileriki asırlarda Napolyon ve Hitler ordularını da mağlup edecek “Mareşal Kış”tı. İsveç ve Rusya, Poltava’da karşılaştıklarında, Çar Petro ve General Aleksandr Daniloviç Menşikov komutasındaki Rus ordusu 50 bin, İsveç ordusu ise 17 bin kişiydi. Osmanlılardan yardım geleceğine hemen hemen kesin gözüyle bakan Şarl, muharebeden birkaç gün önce topuğundan yaralandığı için savaşı iyi yönetemeyerek, 8 Temmuz 1709’da Poltava Muharebesi’nde Ruslar karşısında ağır bir yenilgi aldı.