OSMANLI TARİHİ (1566-1789)

Kırım Hanı Murad Giray’ı padişahın onayını alarak azlettirmek

Kandiye

Padişahın bizzat sefere katılması ve huzurunda divan tertip ettirmesi

Prens Eugen

Fazıl Ahmed Paşa

Belgrad

Abdurrahman Abdi Paşa

Malta

Osmanlı ordusunun almak istediği yer başlangıçta Viyana değil Yanıkkale (Raab) idi. Fakat Reisülküttap Mustafa Efendi gibi bazı kimselerin de tesiriyle hedef Viyana oldu. Kanunî gibi bir hükümdarın fethedemediği bir şehri ele geçirecek olan komutanın kazanacağı prestij Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’nın aklını başından almıştı.

İkinci Viyana Kuşatması Neden Başarısız Oldu?
Tarihçiler Merzifonlu’nun hataları olarak şunları gösterirler:
a. Şehrin zorla alınma ihtimali varken, yağma olmaması ve Viyana’nın tahrip
edilmemesi için kuşatmayı ağırdan alması.
b. Jan Sobiesky Viyana’nın imdadına yetiştiğinde, ona karşı koymak için askerin önemli bir kısmını siperlerden çıkarmaması ve kuşatmayı bozmamak
için düşmana az bir kuvvet ile karşı koyması.
c. Viyana’ya yardıma gelen orduyu küçümsemesi.
d. Büyük topların getirilmemesi.
e. Düşman ordusunun ateşli silahların kullanımında nicelik ve nitelik bakımından Osmanlılar’dan üstün olması.
Viyana müdafileri sayı olarak, Osmanlılar’ın dörtte biri idi. Ancak topçu kuvvetleri daha üstündü. Bu da şehrin uzun süre kendisini savunmasında önemli bir faktör oldu.

Tarihçiler Merzifonlu’nun hataları olarak şunları gösterirler:

Doğru yanıt D’dir.

Osmanlı ordusunun almak istediği yer başlangıçta Viyana değil Yanıkkale (Raab) idi. Fakat Reisülküttap Mustafa Efendi gibi bazı kimselerin de tesiriyle he­def Viyana oldu. Kanunî gibi bir hükümdarın fethedemediği bir şehri ele geçire­cek olan komutanın kazanacağı prestij Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’nın aklını başından almıştı. Doğru yanıt A’dır.

12 Eylül’de Kahlenberg Tepesi’nde muharebe başladı. Düşmanın sağ kanadın­daki Leh kuvvetleri ile çarpışan Sarı Hüseyin Paşa, düşmanı tutabilirken, sol ka­natta yer alan Alman birlikleri, Osmanlı sağ kanadında yer alan İbrahim Paşa’yı mağlup etti. Alman birliklerinin, Lehler’i takviyesi ve Kırım Hanı’nın buraya yar­dım etmemesi üzerine, Kara Mustafa Paşa merkezden çektiği kuvvetleri o tarafa kaydırdı. Ancak bu manevra sağ tarafın zayıflamasına sebep oldu. Viyana’daki Avusturya muhafız kuvvetleri de sık sık taarruzlar yaparak Türk birliklerini iki ateş arasında bırakıyordu. Bu sırada Kırım Hanı kuvvetlerini alıp gitti. İlk olarak Osmanlı ordusunun sağ kanadı çöktü. Hüseyin Paşa’nın bütün direnişine rağmen, sol kanatta da muharebe üstünlüğü düşmanın eline geçti. Si­perlerdeki askerler de çıkarıldı, ancak bozgun önlenemedi. İkindi vaktine gelin­diğinde Osmanlı kuvvetleri bozulmuş ve düşman askerleri Osmanlı ordusunun merkezine girmeye başlamıştı. Kara Mustafa Paşa bu durum üzerine iki aydan beri Viyana’yı kuşatan Türk birliklerine Budin’e çekilme emri verdi.  Doğru yanıt C’dir.

İkinci Viyana bozgunundan sonra Venedik Cumhuriyeti de harekete geçerek, 25 Nisan 1684’te Avusturya ile Kutsal İttifak Antlaşması imzalamıştı. Avusturya ve Lehistan’ın kazandığı başarılar üzerine cephe genişledi. Venedik, 1684’te, Rusya da 1686’da Osmanlı’ya savaş ilân etti. Osmanlı birlikleri, dört cephede birden mücadele etmeye başladılar. Doğru yanıt C’dir.

Morosini, 1686’da Navarin, Modon, Arkadia ve Argos’u da işgal etti. 1687’de Korint, İnebahtı ve Mezistre ile 25 Eylül 1687’de de Atina, Venedik birliklerinin eline geçti. Venedikliler adaya hakim olduktan sonra Mora’da Romanya, Lakonya, Mezonya ve Ahiya olmak üzere dört idari bölge oluşturdular. Böylece kendi ida­relerini yarımadada hakim kılmak isteyen Venedikliler yerli Ortodoks Rum halka Katolikliği zorla benimsetmeye çalıştıkları için birçok Rum, Müslümanlar’la bir­likte Ege adalarına kaçtı. Doğru yanıt E’dir.

Viyana bozgununda önemli hataları olmasına rağmen Kara Mustafa Paşa, or­duyu tekrar toplayarak düşman saldırılarını püskürtür umuduyla görevinde bıra­kılmış, cezalandırılmamıştı. Ancak Viyana bozgunu haberi gelince sadrazamın en büyük düşmanları oturdukları yerden kalkıp, döne döne oynamışlardı.

Mirahur Sarı Süleyman ve Harem Ağası Yusuf Ağa, 1 Ekim 1683’te serhadde­ki en önemli kalelerden Estergon Kalesi’nin düşman eline geçmesi üzerine sad­razamla bu işin yürümeyeceğine padişahı ikna ettiler. IV. Mehmed, Merzifonlu hakkında ölüm emrini verdi. Doğru yanıt D’dir.

Avusturyalılar, Budin’i işgal ettikten sonra şehirde Müslüman bırakmadıkları gibi, Macarları da uzun süre Budin’e sokmadılar. Osmanlı döneminde Budin’de 72 cami, 12 medrese, 10 tekke, 9 han, 2 hamam vardı. İşgalden sonra Türk eserlerinin hemen hemen tamamı yok edildi. Doğru yanıt B’dir.

Türk devletlerinde, hükümdarlarla birlikte bazen binlerce kişinin katıldığı avlar sadece bir eğlence aracı olarak görülmüyordu. Askerî bir talim ve hazırlık olarak da görülüyordu. Ayrıca askerlerin ve halkın durumunu bizzat yerinde görmek ve onların şikâyetlerini dinlemek için de bir vesileydi. Doğru yanıt D’dir.

12 Ağustos’ta Belgrad sahrasında sultanın huzurunda toplanan harp mec­lisinde harekât planı konuşuldu. Mecliste iki görüş ortaya çıktı. Ya Tımışvar yönünde ilerlenerek, Tuna’nın kollarından Tisa’dan karşıya geçilecek, ya da Sava’dan Zemun’a geçilip Varadin Kalesi kuşatılacaktı. Sadrazam Elmas Meh­med Paşa, Tımışvar tarafına gidilmesini istiyordu. Sadrazamın görüşüne Belg­rad Muhafızı Amcazâde Hüseyin Paşa, itiraz etti. Serhadlerin durumunu çok iyi bilen Amcazâde Hüseyin Paşa, donanma desteği de olacağı için Sava’dan Zemun yakasına geçilerek Varadin Kalesi’nin kuşatılmasının doğru olacağını, Tımışvar tarafının bataklıklarla dolu olduğunu, düşmanın geçit noktalarında fırsat kolla­dığını, eğer geri çekilme söz konusu olursa, ricatın dahi mümkün olamayacağı­nı söyledi. Seferin yönü hakkında kesin bir karara varılamayınca Tımışvar Mu­hafızı Cafer Paşa’nın gelmesi beklendi. Cafer Paşa gelince Orta Macar ve Erdel’e gidilmesini savundu. Varadin’e saldırının ise ancak bu bölgeler fethedildikten sonra, kalenin iyice zayıflatılması üzerine düşünülebilecek bir hareket olacağını söyledi. Cafer Paşa’nın teklifi kabul edildi. Osmanlı ordusu Pançova’ya geldiğinde burada Avusturya ordusu hakkında yeni haberler alındı. Alınan istihbarata göre Avusturya ordusunun Titel ve Sege­din arasında olduğu öğrenildi. Yeni plana göre Osmanlı ordusu Tisa Nehri’ni ge­çecek ve Titel Kalesi’ni fethedecekti. Böylece Elmas Mehmed Paşa, Cafer Paşa’nın uyarılarını dikkate almayarak Osmanlı ordusunun felakete sürüklenmesindeki en büyük adımlardan birini attı. Doğru yanıt E’dir.

11 Eylül 1697’de öğleden sonra başlayan muharebe gün batarken bitmişti. Ka­ranlık bastığında, Prens Eugen büyük bir zafer kazanmıştı. 20 bin askerimiz savaş meydanında, 10 bin kadarı da nehirde şehid olmuştu.

Osmanlılar’ın, Zenta Muharebesi’ndeki en büyük kaybı Osmanlılar’ın, Zenta Muharebesi’ndeki en büyük kaybı komutan kadrosunda olmuştu. Osmanlı ordusu asker kaybının yanısıra önemli sayıda subayını kaybet­mişti. Birinci, ikinci ve üçüncü sınıf subayların önemli bir kısmı şehid düşmüştü. Doğru yanıt A’dır.