Yenilmez Türk (1566-1593)

Fırat ve Dicle nehirlerinin birleştiği yerden Basra’ya kadar uzanan bölge Osmanlılar tarafından Cezâyir-i Irâk-ı Arab veya Şattü’l-Arab adıyla anılırdı.

Osmanlılar’ın Basra Körfezi’nde etkinlik kazanmasını istememesi.

''Osmanlılar’ın Basra Körfezi’nde etkinlik kazanmasını istemeyen Portekizliler ve aradaki barışa rağmen el altından Safevîler tarafından da destekleniyordu.''

Hasan Paşa’nın 1580-1604 yılları arasındaki yaklaşık 25 yıllık idaresi Yemen’i gerçek manada bir Osmanlı toprağı yaptı. Hasan Paşa uzun süren valiliğinden dolayı Yemenli diye anılmıştır.

Kızıldeniz’in kontrolünü kaybetmemek açısından önemliydi

Bazı araştırmacılar, Sokollu Mehmed Paşa’nın ölüm tarihini, Osmanlı İmparatorluğu’nun “Duraklama Dönemi”ne girmesinin miladı kabul ve ilan ederler Sokollu gibi güçlü ve kabiliyetli bir aktörün siyaset arenasından çekilmesinin önemli sonuçları olmuştur. III. Murad, Sokollu’yu etkisizleştirmek için başvurduğu en küçük tayinlere kadar devlet işlerine karışma usulünü bütün veziriazamlarına karşı kullanması bu makamının diğer idareciler karşısındaki nüfuzunu ve otoritesini zayıflattı. Sokollu’dan sonra, bazıları mükerrer de olsa, on defa veziriazam değişikliği yapıldı. Başta III. Murad’ın annesi Nur-banu Sultan ve eşi Safiye Sultan olmak üzere Harem kadınları, 1582’den itibaren güçleri artan darüssaade ağaları ve padişahın musahipleri, yeni iktidar odakları hâline geldiler ve devlet yönetimine müdahale ettiler. Veziriazam olmak isteyen paşalar arasındaki hizip kavgaları, zaman zaman devletin iç ve dış siyasetini etkileyecek boyutlara ulaştı.

Surname-i Hümayun

Osmanlı yazarlarının önemli bir kısmı bu sünnet düğününde gösterileri beğenilen oyuncuların kanunlara aykırı bir şekilde Yeniçeri Ocağı’na alınmalarını, Osmanlı sisteminde “bozulmanın” başlangıcı olarak kabul ederler.

İbrahim Paşa, Şam’a vardığında davet etmesine rağmen huzuruna gelmeyen Maanoğlu’na karşı büyük bir harekât başlattı. Sayda’ya asker çıkartan donanma da buna destek verdi. Daha fazla direnemeyen Maanoğlu, İbrahim Paşa’ya itaatini bildirip yüklü miktarda hediye gönderdi.

İzmit Körfezi’nin bir kanalla Sapanca Gölü’ne bağlanması ve buradan da Sakarya Nehri vasıtasıyla Karadeniz’e ulaşılması, daha Kanunî Sultan Süleyman zamanında düşünülmüştü.

II. Selim’in hazinede yeteri kadar para olmaması yüzünden yeniçerilere vermesi gereken bahşiş işini oldu bittiye getirerek vermeyip, otağ-ı hümâyûndaki tahta oturup saltanatını ilân etmesi yüzünden çıkan bir isyandı.

İstanbul subaşısı olan Ahmed Çavuş yanına birkaç yeniçeri ile gece bekçilerini alıp sipahi odalarını teftişe çıkmış, Ahmed Çavuş ile yeniçeriler sipahileri cezalandırmaya kalkışınca olaylar patlak vermiştir?

Portekiz’in önce kralını kaybetmesine ve ardından İspanya idaresine girmesine yol açmıştır.

570’te Mısır’dan şeker ve pirinç getiren bir geminin Kıbrıs’ta barınan korsanlar tarafından zapt edilmesi üzerine Kıbrıs seferine karar verildi.

Osmanlı donanmasının İnebahtı Deniz Muharebesi’nde mağlup olmasının önemli sebeplerinden biri Haçlı donanmasında bulunan devasa gemilerdi. Venedik’e ait ve yeni inşa edilmiş altı ağır kalyon 50 topuyla geminin her tarafından ateş edebiliyordu. Haçlı donanmasındaki askerler zırhlıydı ve arkebüz adı verilen tüfeklerle donatılmışlardı. Ağırlıkları dokuz kiloya varan arkebüzler, 400 metreye kadar mesafede etkiliydiler. Haçlılar arkebüzleriyle yüksek güverteli gemilerinden Türk denizcilerine büyük kayıplar verdirdiler. Don Juan ve Haçlı donanmasındaki diğer tecrübeli kaptanların taktikleri muharebede Haçlı üstünlüğünün bir diğer sebebiydi. Donanma kaptanlarından Gian Andrea, kadırgaların mahmuzlarını aşağıya indirerek gemilerin suya daha fazla gömülmesini ve Osmanlı donanmasındaki gemilerin gövdelerinden vurulmasını sağlamıştı.

İnebahtı, yeni silahların ve gemilerin ön plana çıktığı bir muharebeydi. Kadırgaların, yani kürekli gemi çağının sonu, kalyonların, yani yelkenli gemilerin çağının başlangıcıydı.

Vezir Koca Sinan Paşa, Kılıç Ali Paşa komutasındaki donanma ile bu tarafa ( Tunus) gönderilecek askere serdar tayin edildi. 15 Mayıs 1574’te İstanbul’dan hareket eden Osmanlı donanması Temmuz’da Tunus kıyılarına ulaştı. İspanyollar’ın ve onlarla birlikte hareket eden mahallî hanedanın elindeki Tunus Şehri ile Halkulvad ve Bastiyon kaleleri fethedildi. Tunus, yeni bir Osmanlı eyaleti olarak teşkilatlandırıldı. Böylece Kuzey Afrika ve Batı Akdeniz’deki Osmanlı hâkimiyeti pekiştirildi.

590’da İstanbul’da imzalanan Ferhad Paşa Antlaşması ile İran, Osmanlı üstünlüğünü tanıdı.

İspanya’nın Katolik âleminin bayraktarlığı ve dünya hâkimiyeti iddialarına karşı Portekiz’le aynı akıbeti yaşama tehlikesiyle yüz yüze gelen İngiltere, bunu engelleyebilecek yegâne güç olan Osmanlılar’a müracaattan başka çare göremedi. İngiliz tüccarların başlattıkları ve Kraliçe I. Elizabeth’in de tam destek verdiği İstanbul’daki temaslar müspet neticelendi.

II. Selim, 1568’de Lehistan ile anlaşmayı yenileyerek daha önceki anlaşmalarla te-sis edilen “sonsuz” barışı tasdik etti. Lehistan kraliyeti, bu anlaşmalarla resmen Boğdan ve Macaristan’daki haklarından vazgeçmiş, karşılığında da Osmanlılar nezdinde pek az Hristiyan devletinin sahip olduğu politik ve ticarî imtiyazlar elde etmişti. Lâkin bu, yalnızca kâğıt üstünde geçerliydi, fiiliyatta ise durum tamamen farklı idi. Artık Lehistan devlet örgütlenmesinde kraliyetin yalnızca simgesel bir yeri olup, asıl güç asillerin (sızlata) elindeydi.

Telli Hasan Paşa, destek birliklerinin geleceğine güvenerek Kulpa Nehri’ni geçip, Sisek Kalesi’nin üzerine yürümüştü. Yanında Kanunî’nin kızı Mihrimah Sultan’ın iki oğlu da bulunuyordu. Telli Hasan Paşa, 20 Haziran 1593’te Sisek önünde Avusturya ordusuyla karşılaştı. Osmanlı birlikleri, Kulpa Nehri ile Avusturya ordusu arasında sıkışmıştı. İki ateş arasında kalan ve İstanbul’dan da beklediği yardımı alamayan Osmanlı ordusu ağır bir mağlubiyete uğradı. Kanunî’nin torunlarının ve Telli Hasan Paşa’nın da şehid olduğu bu felaket yüzünden 1593’e “Bozgun Yılı” adı verildi.