OSMANLI TARİHİ (1300-1566)

I. Süleyman Trabzon'da doğmuş ve çocukluk yılları orada geçmiştir. İlk sancağa çıkışı 1509'da gerçekleşmiş ve kendisine Kefe sancağı verilmiştir. Sonrasında ise Sancak beyi olarak Manisa'ya gönderilmiştir. Babasının seferleri sırasında ise zaman zaman İstanbul’a gelerek saltanat vekilliğinde bulunmuştur. Bursa ise tahta geçmeden önce bulunduğu veya görev aldığı yerlerden biri değildir. Dolayısıyla doğru cevap "D" seçeneğidir.

Tahrirler, Türkmen boyları için yaşamaya alıştıkları hayat tarzına bir müdahale olarak algılanmıştır. Serbest yaşamaya alışmış bu insanlara yeni mükellefiyetler getirilmiş, merkezi idarenin bir icabı olarak boy yapıları parçalanıp cemaatler haline dönüştürülmüştür. Yaylak-kışlaklarının tayin edilip defterlere kaydedilmesi, malî ve idarî yükümlülük altına alınmalarına çalışılması bu kimselerde büyük huzursuzluklara yol açmıştır.

Kalyon dışında, Kayık, Baştarda, Kalyata ve Kadırga XVI.yüzyıl Osmanlı Donanmasında kullanılan gemi çeşitlerindendir. Dolayısıyla doğru cevap "E" seçeneğidir.

XVI. yüzyılda denizciliğin esaslı bir devlet siyaseti güdülerek ele alınması 1515’te Yavuz Sultan Selim’in Haliç’te büyük bir tersane inşa ettirmesiyle başlamıştır. Sonrasında Sultan Süleyman, Akdeniz’deki en usta denizci olan Barbaros Hayreddin’i kaptanıderya olarak Osmanlı donanmasının başına getirmiştir. Barbaros Hayreddin Paşa ve onun yetiştirdiği büyük denizciler Osmanlı donanmasını Akdeniz’in üstün gücü haline getirmişler, Kuzey Afrika kıyılarının Osmanlı hâkimiyetine girmesini sağlamışlardır. 1522 de Rodos'un fethi ve şövalyelerin adayı terk etmesi bu gelişmelerin sonucunda gerçekleşmiştir.

Cezayir-i Bahr-i Sefîd Beylerbeyiliği Kanunî Sultan Süleyman döneminde kurulmuştur. Kaptanıderyaların başında bulunduğu Beylerbeyiliğin merkezi Gelibolu’dur. Dolayısıyla doğru cevap "C" seçeneğidir.

Sultan Süleyman günümüzde kendi isminden çok “Kanunî” sıfatıyla bilinir. Bu sıfatı ilk defa Dimitrie Cantemir XVIII. yüzyılda kaleme aldığı Osmanlı tarihinde zikretmiştir. Dolayısıyla doğru cevap "C" seçeneğidir.

Kıbrıs'ın Fethi dışında, Preveze Deniz Savaşı, Belgrad'ın Fethi, Rodos'un Fethi ve Malta Kuşatması Sultan Süleyman'ın saltanat döneminde gerçekleşmiştir. Dolayısıyla doğru cevap "B" seçeneğidir.

Sultan Süleyman’ın 1538’de çıktığı Kara Boğdan Seferi, Karadeniz'in bir Türk gölü haline gelmesini sağlamıştır. Dolayısıyla doğru cevap "D" seçeneğidir.

A, B, D ve E seçenekleri Osmanlı Devleti'ni, Hind Okyanusu'nda Portekiz ile mücadeleye sevk eden nedenler ve mücadelenin sonuçları arasındadır. Buna göre doğru cevap "C" seçeneğidir.

Şövalyelerin, Rodos'u kısa sürede terk etmeleri, Bodrum, Aydos, tahtalı kalelerinin ele geçirilmesi, Mısır ile İstanbul arasındaki güvenliğin tesis edilerek ticaretin canlandırılması ve Osmanlılar ile İspanyolların Akdeniz'de karşı karşıya gelmeleri Osmanlıların Rodos'u 21 Aralık 1522'de anlaşma yoluyla almaları sonucu gerçekleşmiştir. Osmanlı Devleti bu anlaşmayla Akdeniz'de üstünlüğü ele geçirmiş olsa da tamamen egemenliği altına alamamıştır. Dolayısıyla doğru cevap "A" seçeneğidir.

Suhte hareketinin taşrada etkin bir rol oynaması ve asayişi bozmaları, Uzun süren hükümranlık yıllarının tekdüzeliğinden kaynaklanan halk üzerindeki bıkkınlık, Yapılan Tahrir ve vergi tespitlerinin bazı kesimlerce tepkiyle karşılanması ve Merkezi otoritenin Sosyal ve ekonomik hayata fazla müdahale etmesinden kaynaklanan isyanlar Kanunî Sultan Süleyman döneminde, yaşanan iç gelişmelerdendir. Dukadıroğulları Beyliğine son verilmesi ise I. Selim döneminde gerçekleşmiştir. Dolayısıyla doğru cevap "E" seçeneğidir.

Yavuz Sultan Selim

I.Süleyman dönemi her zaman ulaşılmaya çalışılan bir “altın çağ” şeklinde değerlendirilmiştir. Bu yaklaşım XVIII. yüzyıl sonlarında büyük ölçüde Avrupa etkisinin görüleceği döneme kadar “gelenekçi” Osmanlı temel düşüncesini belirledi. Problemler karşısında çareyi iç dinamiklerinde arayan ve bunun için örnek bir dönem bulma gayretinde olanlar tarafından desteklenen Batı karşıtı çevrelerin düşünce dünyalarının zeminini oluşturdu. Osmanlı ıslahat yazarları, Kanunî dönemini kendi yaşadıkları çağdaki olumsuz gelişmeler karşısında örnek devir olarak nitelemeye başladılar. Bu yaklaşım XVI. yüzyılın sonlarından itibaren kaleme alınan Osmanlı tarihlerinin ve ıslahat risalelerinin ana görüşü haline geldi