OSMANLI TARİHİ (1300-1566)

Akkoyunlular Anadolu’da Osmanlılarla nüfuz mücadelesine girmişlerdi. 1473’de Otlukbeli savaşında II.Mehmete yenilen Uzun Hasan kaçtı. Yolladığı elçiyle, bir daha Osmanlı topraklarına tecavüz etmeyeceği sözüyle birlikte barış imzaladı

II. Mehmed’in saltanatının son dönemlerinde devlet işleri tamamen veziriazam Karamani Mehmed Paşa’nın elindeydi; İshak Paşa ve Gedik Ahmed Paşa gibi kul asıllı vezirler, Karamani Mehmed Paşa’ya karşı bir nefret beslemekteydiler. Bayezid’in damatları Hersekzade Ahmed Paşa ve Anadolu beylerbeyi Sinan Paşa, yeniçeri ağaları Kasım ve Rüstem ağalar ile İshak Paşa yukarıda değinilen nefretin bir yansıması olarak Karamani Mehmed Paşa aleyhine yeniçerileri tahrik ettiler. Bu gelişme üzerine yeniçeriler ayaklanarak İstanbul’da ortamı Bayezid’in lehine çevirdiler. Bayezid’in sultan olması için nümayiş yapan yeniçeriler Karamani Mehmed Paşa’nın evini basıp onu katlettiler.

Avlonya’dan hareket eden Gedik Ahmed Paşa, İtalya yarımadasının güney ucunda yer alan Otranto’yu zapt etti. Bu çıkarma seferine 132 gemi ve yaklaşık 18.000 asker katılmıştı. Osmanlı veziriazamı, Otranto’yu üs haline getirip Güney İtalya’ya akınlar yapmaya başladı. 1480 seferi, birçoklarına göre Roma’nın fethi için ilk basamaktı.

On üç yıl süren bir sürgün hayatının ardından Cem Sultan, 25 Şubat 1495’te Napoli’de öldü. Cem’in ölümü Osmanlı tarihinde önemli bir safhanın da sonu oldu. Bu tarihe kadar olan dönemde II. Bayezid dış politikada itidalli davranmak durumundaydı; ona karşı Cem Sultan kozunun kullanılabileceğini çok iyi bildiği için diplomasinin bütün imkanlarından faydalanarak kendisine ve Osmanlı Devleti’ne yönelik bir taarruzun önüne geçmeyi başardı. Bu tarihten sonra da dış politikada daha atak bir siyaset izlemeye başladı. Modon, Koron, İnebahtı, Navarin ve Draç gibi önemli noktalar alındı.

Cem Sultan olayında Memlüklerin tutumu ve Dulkadıroğulları üzerindeki nüfuz mücadeleleri iki taraf arasındaki ilişkileri yeniden germiştir. II. Bayezid döneminde Memlüklerle yapılan bu mücadele, netice itibariyle sonuçsuz kalmış ve gerçek bir hesaplaşma Yavuz Sultan Selim dönemine intikal etmiştir. Venedik Osmanlı savaşı oldukça önemliydi. Ayrıca bu savaş artık Akdeniz’de Osmanlı donanmasının Venedik’le boy ölçüşebilecek seviyeye geldiğinin göstergesiydi.

Dulkadir Beyliği Yavuz Sultan Selim döneminde Turnadağı savaşı ile ortadan kaldırılmıştır.

Cem Sultan’ın Rodos Şövalyelerine sığınması II. Bayezid devrinde yeni bir safhanın başlangıcı oldu. Osmanlı Devleti Cem Sultan’ı muhafaza etmeleri karşılığında Rodos’la diplomatik ilişkiler tesis edip onlara bir takım tavizler vererek bir antlaşma imzaladı. Cem Sultan daha sonra Fransa’ya, oradan Roma’ya geçti. Papa’ya her yıl Cem Sultan için yüklü paralar gönderdi.  Cem Sultan dolayısıyla Avrupa’daki güçlü devletlerin gündemi de değişmişti.

Şah İsmail’in ihtilal hareketi için merkez olarak düşündüğü Konya’dan vazgeçip Tebriz’e yönelmesinin ardından Temmuz 1501’de Nahçıvan yakınlarında Akkoyunlu Elvend Mirza’yı yenerek Tebriz merkezli yeni bir devlet kurmuş ve Anadolu’daki Türkmenler üzerinde bir propaganda başlatmıştır. Bu tarihten sonra gelişen olaylar Osmanlılar ile Memlükleri işbirliği yapmaya itmiştir.

II. Bayezid’in padişahlığının başından itibaren bölgede huzursuzluk çıkaran ve Osmanlı otoritesine başkaldıran Karamanoğulları’na bağlı gruplar ve aşiretlerle yapılan mücadele, Karamanoğulları’nın son varisi kabul edilen Mustafa Bey’in kaçarak Memlüklere sığınması ile neticelendi. Bundan sonra Karamanoğulları problemi tamamen çözüldü.

1486’da Osmanlı birlikleri Memlükler karşısında mağlup oldu ve daha önce ele geçirdikleri yerler kaybedildi. II. Bayezid, Memlüklerin üzerine bu defa Hersekzade Ahmed Paşa’yı gönderdiyse de o da başarısız olup esir düştü. Bu başarısızlıklar II Bayezid’i orduda bir takım reformlar yapmaya, hafif ateşli silahlarla mücehhez kuvvetler oluşturmaya ve donanmayı takviye etmeye itti.

Yeniçeri ayaklanması II. Mehmed’in ölümü sonrasında Bayezıt ve Cem sultanın tahta çıkma mücadelesinde meydana gelen olaylardan bir tanesidir. Doğru cevap D'dir.

Karamani Mehmed Paşa’nın yeniçeriler tarafından öldürülmesi Cem  Sultan için büyük bir güç kaybı oldu. Beyazıt’la Cem Sultan arasında çıkan ilk çatışmada Cem Sultan galip gelmiştir. Bu bir neden değildir. Cem Sultan’ın Rodos şövalyelerine sığınması yenilgisini kabul ettikten sonra gerçekleşmiştir. Doğru cevap A'dır.

A ,B ve C seçeneklerinde belirtilen ifadeler bu seferi hazırlayan iç sebeplerdir.Cem Sultan ‘ın  Rodos şövalyelerine sığınmasının bu seferle alakası yoktur. Doğru cevap E'dir.

I,II, ve III de belirtilen ifadeler söz konusu mücadelenin  sonuçlarıdır. IV ve V deki olaylar nedenlerini ortaya koymaktadır. Doğru cevap B'dir.

A, B ve E seçeneklerinde belirtilen ifadeler bu savaşın nedenleridir. Doğru cevap D'dir.

Memlüklerle olan ittifak  ve Safevilerle olan gerginliğin başlaması 1509 öncesine rastlar. Aynı şekilde Şah İsmail’in ihtilal teşebbüsü de. Doğru cevap A'dır.

Şahkulu Baba Tekeli isyanında isyanı bastırması için Hadım Ali  Paşa ile birlikte görevlendirilen Şehzade Ahmed’in bu vazifedeki başarısızlığı iktidar mücadelesinde ibreyi Şehzade Selim’den yana çevirdi. Bayezıt’ın Selim’i serdar ataması iktidar mücadelesinin son dönemine rastlar. Doğru cevap D'dir.

Venedik Osmanlı savaşı Mora’nın fethinin tamamlanması açısından oldukça önemliydi. Ayrıca bu savaş artık Akdeniz’de Osmanlı donanmasının Venedikliler kadar güçlü hale geldiğinin bir göstergesiydi. Doğru cevap D'dir.

27 Mart 1512 tarihine kadar taht mücadelelerini detayla incelenirse görülür ki Şehzade Ahmed ve Şehzade selim ön plana çıkmışlardır. Doğru cevap C'dir.