OSMANLI TARİHİ (1300-1566)

Hamitoğlu İlyas Bey Karamanoğulları karşısında zor duruma düşünce Osmanlılardan yardım talep etti. Yerine geçen oğlu Hüseyin Bey Karamanoğullarına karşı Osmanlı himayesine girerek topraklarını para karşılığı Osmanlıya devretmiştir.

Osmanlıların Rumeli’de uyguladıkları istimalet, timar, haraçgüzarlık gibi politikalar sonucunda gerek Rumeli’de gerekse Balkanlarda Osmanlı varlığını ortadan kaldıracak önemli bir hareket olmamıştır.

Mehmet Çelebi (I.Mehmet) Fetret Dönemi adı verilen kardeş mücadelelerinin sonunda kardeşlerini ortadan kaldırarak 1413’de Fetret Devrini sona erdirdi. Osmanlı Devleti yeniden toparlanma sürecine girdi.

Para bastırmak ve adına hutbe okutmak egemenlik ve hükümdarlık ögesidir. Dolayısıyla Yıldırım Bayezid bu isteği yerine getirirse Timur’un egemenliğini tanımış olacaktı.

II. Kosova zaferi, Rumeli’de Osmanlı iktidarının yeniden kök salmasına yardımcı oldu.İstanbul’un alınmasını da kolaylaştırmıştır.

I. Bayezid’in Balkanlar’da giriştiği fetihler, Venedik ve Macar saraylarını Osmanlı tehlikesine karşı yakınlaştırdı. 1394’ten beri süre giden İstanbul kuşatmasından bunalan Bizanslılar, batı krallıklarında birleşik bir haçlı ordusunun seferber edilmesi için teşebbüste bulunmaktaydılar. I. Bayezid, yanında Sırp vasali Stefan Lazareviç olduğu halde Niğbolu kalesini kurtarmak üzere harekete geçerek 25 Eylül 1396 tarihinde haçlı ordusunun karşısına çıktı. Haçlı ordusu, muharebeye girmeyip kaçan Eflâk ve Erdel birlikleri dışında neredeyse tamamen yok edildi

Ankara Savaşı, Bayezid’in Timur karşısında,  saltanat yılları boyunca kazandığı her şeyi bir günde yok etmesine neden olmuştur. Doğru cevap C'dir.

Ankara Savaşı, I. Bayezid’in saltanat yılları boyunca kazandığı her şeyi bir günde yok etti. I. Bayezid, geniş toprakların tek başkentten yönetilebileceği merkezî bir devletin altyapısını kurmaya çalışmıştı.

Karamanoğulları, Niğbolu Savaşı esnasında Osmanlı karşıtı bir tutum takınmışlardı. 1397’de Anadolu’ya geçen I. Bayezid, Karamanoğlu Alâeddin Bey’i Akçay Savaşı’nda mağlup etti. Karaman beyi, canını kurtarmak için Konya’ya kaçıp kaleye sığınmasına rağmen yakalanarak ortadan kaldırıldı. Konya merkezli Karaman toprakları, Osmanlı egemenliğine geçti.

II. Murad, 1437’de, Şahruh ordusunun çekilmesinden sonra Karamanoğulları üzerine sefere çıkarak Beyşehir ve Akşehir’i Osmanlı topraklarına kattı. 1439’da Osmanlı ordusunun başında Sırp despotluğunun merkezi Semendire’yi zapt etti. Eflâk prensliği, Osmanlı hâkimiyetini tanıdı. Ertesi sene Osmanlıların hedefi, Orta Avrupa’nın kapısı olarak görülen Belgrad olmasına rağmen yaklaşık altı ay süren kuşatmadan sonuç alınamadı.

II. Murad devri, dedesi Yıldırım Bayezid ve oğlu Fatih Sultan Mehmed iktidarlarının tersine Osmanlı siyasetinde barış taraftarı zümrelerin daha fazla söz sahibi olduğu bir zaman olmuştur.

Fetih siyaseti: Çeşitli gerekçelerle izlenen uzlaşmacı barış siyasetinin aksine, Osmanlı Devleti’nin sınırlarını genişletmek için yeni topraklar zapt etme anlayışının genel ismidir. Fetih siyasetinin hâkim olduğu dönemlerde, sınırdaş siyasî teşekkülleri, gevşek vasallik bağlarıyla Osmanlı himayesine almaktan ziyade, doğrudan başkentten yönetme isteği belirgindir.

Kosova’da ele geçirilen Sırp prensi Lazar, I. Bayezid’in saltanatında geliştireceği fetih siyasetinin ilk nişanesi olarak savaş meydanında idam edildi.

1395’te Macaristan’a doğru yola çıkan Osmanlı ordusu, Beçkerek, Tımışvar, Kraşova ve Mehadiye gibi belli başlı Erdel şehirlerine saldırdı.

Haraçgüzar: İkili anlaşmalar gereği siyasî varlığını devam ettirmek için himayesi altına girdiği devlete yıllık vergi ödeyen devlet veya hükümdar. Haraçgüzar hale gelen hükümdar, genellikle tabi olduğu devletin seferlerine belirli bir miktar askerî kuvvet yollamakla yükümlü tutulurdu.

I. Bayezid’in Balkanlar’da giriştiği fetihler, Venedik ve Macar saraylarını Osmanlı tehlikesine karşı yakınlaştırdı. 1394’ten beri süre giden İstanbul kuşatmasından bunalan Bizanslılar, batı krallıklarında birleşik bir haçlı ordusunun seferber edilmesi için teşebbüste bulunmaktaydılar. Papanın desteğini alan Macar kralı Sigismund, Balkanlar’daki Osmanlı ilerleyişini tersine çevirecek bir karşı taarruzun öncülüğünü üstlenirken Burgonya dükünün oğlu Jean de Nevers kumandasında bir araya gelen şövalyeler haçlı ordusunun gönüllü savaşçılarını oluşturuyorlardı.

Karamanoğulları, Niğbolu Savaşı esnasında Osmanlı karşıtı bir tutum takınmışlardı. 1397’de Anadolu’ya geçen I. Bayezid, Karamanoğlu Alâeddin Bey’i Akçay Savaşı’nda mağlup etti. Karaman beyi, canını kurtarmak için Konya’ya kaçıp kaleye sığınmasına rağmen yakalanarak ortadan kaldırıldı. Konya merkezli Karaman toprakları, Osmanlı egemenliğine geçti. I. Bayezid, ertesi sene askerî girişimlerini Orta ve Kuzey Anadolu’ya doğru genişleterek Canik bölgesini ve Kadı Burhaneddin’in elindeki toprakları aldı. Bu başarılardan sonra Anadolu’da Osmanlı hâkimiyetine meydan okuyacak bir güç kalmamış gibiydi.

I Bayezid’in sert idarî tedbirlerinden ötürü eski imtiyazlarını yitiren Türkmen beyliklerinin mahallî nüfuz sahibi aileleri, Timur’un huzuruna çıkıp Osmanlı genişlemesine karşı acilen bir karşı hamlede bulunulması gerektiğini dile getirdiler. Daha çok İlhanlıların doğal varisi sıfatıyla Anadolu’nun hamisi olduğunu iddia eden Timur da farklı düşünmüyordu. Ona göre Osmanlılar, İlhanlı döneminde sağlanan siyasî hiyerarşi içindeki yerlerine sadık kalarak Batı Anadolu’daki haraçgüzar uç beyliklerinden biri olmaya devam etmeliydiler. Oysaki devletinin sınırlarını diğer uç beylerinin aleyhine genişleten I. Bayezid, kurulu nizamı bozarak Timurlu Devleti’ne karşı taşıması icap eden sorumluluğu hiçe saymıştı.

Bayezid ve Timur arasındaki kaçınılmaz çarpışma, 28 Temmuz 1402 tarihinde Ankara Çubuk Ovası’nda gerçekleşti.

Fetret devrinde Osmanlı şehzadeleri, iktidar kavgasını başlıca iki şehir üzerinde yoğunlaştırdılar. Osmanlı kültürünün ve idarî geleneklerinin hâkim olduğu Bursa Anadolu tarafı için önem taşırken, Edirne Rumeli topraklarına açılan yolların denetimi açısından öne çıkıyordu. Mücadelenin ilk mağlubu İsa Çelebi oldu. İsa Çelebi, Batı Anadolu beyleri ve Kastamonu beyi İsfendiyar’ın desteğini almış olmasına rağmen Mehmed Çelebi’ye yenilerek Bursa’yı terk etmek zorunda kaldı. Bursa’yı ele geçiren Mehmed Çelebi, kardeşini Eskişehir’de yakalayarak ortadan kaldırdı.