OSMANLI TARİHİ (1300-1566) - Deneme Sınavı - 10

I. Selim döneminde Osmanlılar ile Memlükler arasındaki ilk savaş 1516 yılında Mercidabık ovasında, ikincisi ise 1517 yılında Ridaniye mevkiinde cereyan etmiştir. Dolayısıyla doğru cevap "E" seçeneğidir.

Heşt Behişt ve Selimnâme adlı eserlerin yazarı İdris-i Bitlisi'dir. Dolayısıyla doğru cevap "C" seçeneğidir.

Safevi tehlikesinin ortadan kaldırılması, Kudüs, Şam, Kahire’den âlimlerin getirilmesi, Galata’da tersanelerin inşa edilmesi ve Baharat yolunun Osmanlı hâkimiyetine geçmesi . I. Selim döneminde, meydana gelen gelişmelerdendir. Belgrat’ın fethedilmesi ise bu dönemde meydana gelen gelişmelerden değildir. Dolayısıyla doğru cevap "C" seçeneğidir.

Anadolu ‘da birliğin sağlanması ve Dulkadiroğulları beyliğinin Osmanlı egemenliğine girmesi Turnadağ savaşının sonuçlarıdır. Dolayısıyla doğru cevap "A" seçeneğidir.

İbn Zünbül, Memlük sultanı Kanısav Gavri ile birlikte Mercidabık savaşına iştirak etmiş ve yazmış olduğu Vâkıatu’s-Sultan Selim ve es-Sultan Kansu el-Gavri isimli seferinde bu dönemin hadiselerini ayrıntılarıyla kaleme almış bir Memlük kronik yazarıdır. Dolayısıyla doğru cevap "E" seçeneğidir.

Safevilerin Anadolu’daki faaliyetlerine son verilmesi, Mısır’ın Osmanlı egemenliğine katılması, Dulkadiroğullarına son verilmesi, Baharat yolunun hâkimiyet altına alınması I. Selim’in izlemiş olduğu Doğu siyasetinin sonuçlarından biridir. Haçlı ittifakının önlenmesi ise Doğu siyasetinin sonuçlarından biri değildir. Dolayısıyla doğru cevap "D" seçeneğidir.

Kanunî Sultan Süleyman devrinde Osmanlı hilafeti İslam'ın ve kutsal yerlerin koruyucusu, hizmetçisi (hâdimi) olmak anlayışına dayanır. Dolayısıyla doğru cevap "A" seçeneğidir.

I. Süleyman Trabzon'da doğmuş ve çocukluk yılları orada geçmiştir. İlk sancağa çıkışı 1509'da gerçekleşmiş ve kendisine Kefe sancağı verilmiştir. Sonrasında ise Sancak beyi olarak Manisa'ya gönderilmiştir. Babasının seferleri sırasında ise zaman zaman İstanbul’a gelerek saltanat vekilliğinde bulunmuştur. Bursa ise tahta geçmeden önce bulunduğu veya görev aldığı yerlerden biri değildir. Dolayısıyla doğru cevap "D" seçeneğidir.

Tahrirler, Türkmen boyları için yaşamaya alıştıkları hayat tarzına bir müdahale olarak algılanmıştır. Serbest yaşamaya alışmış bu insanlara yeni mükellefiyetler getirilmiş, merkezi idarenin bir icabı olarak boy yapıları parçalanıp cemaatler haline dönüştürülmüştür. Yaylak-kışlaklarının tayin edilip defterlere kaydedilmesi, malî ve idarî yükümlülük altına alınmalarına çalışılması bu kimselerde büyük huzursuzluklara yol açmıştır.

Kalyon dışında, Kayık, Baştarda, Kalyata ve Kadırga XVI.yüzyıl Osmanlı Donanmasında kullanılan gemi çeşitlerindendir. Dolayısıyla doğru cevap "E" seçeneğidir.

XVI. yüzyılda denizciliğin esaslı bir devlet siyaseti güdülerek ele alınması 1515’te Yavuz Sultan Selim’in Haliç’te büyük bir tersane inşa ettirmesiyle başlamıştır. Sonrasında Sultan Süleyman, Akdeniz’deki en usta denizci olan Barbaros Hayreddin’i kaptanıderya olarak Osmanlı donanmasının başına getirmiştir. Barbaros Hayreddin Paşa ve onun yetiştirdiği büyük denizciler Osmanlı donanmasını Akdeniz’in üstün gücü haline getirmişler, Kuzey Afrika kıyılarının Osmanlı hâkimiyetine girmesini sağlamışlardır. 1522 de Rodos'un fethi ve şövalyelerin adayı terk etmesi bu gelişmelerin sonucunda gerçekleşmiştir.

Cezayir-i Bahr-i Sefîd Beylerbeyiliği Kanunî Sultan Süleyman döneminde kurulmuştur. Kaptanıderyaların başında bulunduğu Beylerbeyiliğin merkezi Gelibolu’dur. Dolayısıyla doğru cevap "C" seçeneğidir.

Sultan Süleyman günümüzde kendi isminden çok “Kanunî” sıfatıyla bilinir. Bu sıfatı ilk defa Dimitrie Cantemir XVIII. yüzyılda kaleme aldığı Osmanlı tarihinde zikretmiştir. Dolayısıyla doğru cevap "C" seçeneğidir.

Kıbrıs'ın Fethi dışında, Preveze Deniz Savaşı, Belgrad'ın Fethi, Rodos'un Fethi ve Malta Kuşatması Sultan Süleyman'ın saltanat döneminde gerçekleşmiştir. Dolayısıyla doğru cevap "B" seçeneğidir.

Sultan Süleyman’ın 1538’de çıktığı Kara Boğdan Seferi, Karadeniz'in bir Türk gölü haline gelmesini sağlamıştır. Dolayısıyla doğru cevap "D" seçeneğidir.

A, B, D ve E seçenekleri Osmanlı Devleti'ni, Hind Okyanusu'nda Portekiz ile mücadeleye sevk eden nedenler ve mücadelenin sonuçları arasındadır. Buna göre doğru cevap "C" seçeneğidir.

Şövalyelerin, Rodos'u kısa sürede terk etmeleri, Bodrum, Aydos, tahtalı kalelerinin ele geçirilmesi, Mısır ile İstanbul arasındaki güvenliğin tesis edilerek ticaretin canlandırılması ve Osmanlılar ile İspanyolların Akdeniz'de karşı karşıya gelmeleri Osmanlıların Rodos'u 21 Aralık 1522'de anlaşma yoluyla almaları sonucu gerçekleşmiştir. Osmanlı Devleti bu anlaşmayla Akdeniz'de üstünlüğü ele geçirmiş olsa da tamamen egemenliği altına alamamıştır. Dolayısıyla doğru cevap "A" seçeneğidir.

Suhte hareketinin taşrada etkin bir rol oynaması ve asayişi bozmaları, Uzun süren hükümranlık yıllarının tekdüzeliğinden kaynaklanan halk üzerindeki bıkkınlık, Yapılan Tahrir ve vergi tespitlerinin bazı kesimlerce tepkiyle karşılanması ve Merkezi otoritenin Sosyal ve ekonomik hayata fazla müdahale etmesinden kaynaklanan isyanlar Kanunî Sultan Süleyman döneminde, yaşanan iç gelişmelerdendir. Dukadıroğulları Beyliğine son verilmesi ise I. Selim döneminde gerçekleşmiştir. Dolayısıyla doğru cevap "E" seçeneğidir.

Yavuz Sultan Selim

Osmanlı kaynaklarında Fransa’ya yardım etme maksadıyla çıkıldığı belirtilen seferin hedefi Macaristan’dır. Bir ihtimal bundaki amaç Macaristan’ın bütünüyle ele geçirilerek Habsburglara karşı bir üs olarak kullanılması düşüncesidir. Bu sırada Macaristan’da II. Lajos’un yönetimi tepki çekmektedir. Macar tahtından Habsburg taraftarı II. Lajos'u uzaklaştırma isteği de bu sefere çıkılmasının nedenleri arasındadır. Macaristan krallığında yaşanan iç karışıklıklardan da istifade etmek isteyen Sultan Süleyman, 1526'da Macaristan seferine çıkmıştır.