OSMANLI MERKEZ VE TAŞRA TEŞKİLATI

-

Klasik düzenin bozulduğu yönündeki anlayış büyük ölçüde kanuni devrinin idealize edilmesine yol açmıştır. Bu döneme ‘’altın çağ’’ denilmektedir.

Osmanlı tarihçilerinin birçoğu, Osmanlı İmparatorluğunun yayılışının doğal sınırlara ulaştığı ve aşamayacağı siyasi-coğrafi engellerle karşılaştığı kanaatindedirler. Buna göre Osmanlılar hem denizde, hem de karada oldukça güçlü rakiplerle karşı karşıya kaldılar. Buna göre Osmanlılar için hayati önemi haiz fetih politikasının sona erdiğinin işaretleri verilmiştir. Komşu ülkelerle saldırmazlık anlaşmalarının imzalanması fetihlerin durmasıyla ilgisi yoktur.

Hristiyanlığı yaymak ve baharatın kaynağına ulaşmak için harekete geçen Portekizlilere karşı Hint Okyanusu’nda büyük ve zorlu bir mücadeleye girilmiştir.

Fiyatların yükselmesini devletin paranın istikrarsızlığı karşısında akçe içindeki gümüş miktarının azaltması, yani züyuf akçenin ortaya çıkışı izlemiş; bu ise sahte paraların yaygınlaşmasına ve sonuçta devalüasyona neden olmuştur. Askere düşük ayarlı parayla maaş ödenmesi ise askerle alışveriş yaptığı esnafın karşı karşıya gelmesine neden olmuştur.

Tümen, on bin kişiden oluşan ve tugayla kolordu arasında kalan büyük askeri birliğe verilen addır.

Celali isyanları sırasında Anadolu’da yaşayan halkın daha güvenli bölgelere sığınması

Ulûfe denir.

İltizam denir.

Gerektiğinde merkezi bütçenin hazırlanmasında devlete yardımcı olmak

Yanya – Tepedelenli Ali Paşa ve oğulları

XV. yüzyılın ortalarından XVI. yüzyılın sonlarına kadar olan devre, çoğu Osmanlı
tarihçisi tarafından Osmanlı “klâsik devri” olarak tanımlanır; sonraki dönemde ise
bu düzenin şu veya bu ölçüde değiştiği hususlarında önemli ölçüde görüş birliği
vardır.

Esasen meseleye daha geniş ölçekte baktığımızda, Osmanlı tarihinin temelde
iki ana döneme (Kuruluş ve Klasik dönem ile Modernleşme ve Dağılma dönemi)
ayrılabileceği ve Klasik dönemin III. Selim’e kadar sürdüğü de söylenebilir.

XVI. yüzyılın sonlarına doğru ticaret yolları mücadelesinde önemli değişliklikler
meydana geldi. İspanyolların Portekiz’i ele geçirmelerinden (1580) sonra II. Felipe
Hint Okyanusu’ndaki ticaret yollarını keserek Osmanlılara karşı öldürücü darbeyi
indireceğine inanıyordu. Fakat çok geçmeden Hollandalılar ve İngilizler daha üstün
gemilerle geldikleri denizlerden önce İspanyol ve Portekizlileri, daha sonra da
Osmanlıları uzaklaştıracaklardı; onlar XVII. asrın başlarından itibaren Kızıldeniz ve
Hint denizlerinde hâkimiyetlerini kurmuş bulunuyorlardı.

Ta¤flifl: kelime anlamı “Karıştırmak saflığını gidermek. Değerli bir şeyi değeri olmayan şeylerle karıştırmak.” Terim olarak akçenin içindeki gümüş miktarını azaltarak, içine başka, değersiz madenler katılmak anlamını taşır.

IV. Murad devrinde ocakta ıslahat yapılmaya çalışıldıysa da devşirme yöntemi giderek terk edilmiştir.
XVIII. yüzyıl ortalarında son kez devşirme yapıldığı belirtilmektedir.

Daha sonra III. Selim devrinde yap›lan reformlar dolayısıyla İrad-ı Cedit Hazinesi, Zahire Hazinesi, Tesane-i Âmire hazinesi gibi hazineler oluşturuldu. II. Mahmud döneminde Mansure hazinesi bunlara eklenecek Tanzimat’la birlikte tekrar tek hazineye, Maliye Hazinesine dönülecektir.

Balıkesir'de hakim konumda bulunan ayan ailesi Kanlızadeler'dir. Öte yandan diğer seçenekler doğru şekilde eşleştirilmiştir.

Alemdar’ın kudretinin de etkisiyle hükümdar ile âyânın karşılıklı sorumluluklarını
belirleyen ve bu yönüyle hükümdarın otoritesini sınırladığı ileri sürülen Sened-i İttifak
1808’de hazırlandı ama, çeşitli gerekçelerle âyânın büyük kısmının İstanbul’a
gelmeyişi ve II. Mahmud’un isteksizliği neticesinde, Alemdar’ın öldürülmesini müteakip
bu senet geçersiz kaldı.

Daha önce sadrazamın maiyetinde birisi olan kethüda özellikle XVIII. yüzyıl başlarında, Nevşehirli Damad İbrahim Paşa’nın sadrazamlığı döneminden başlayarak reisülküttabın bile üstünde, önemli bir memuriyet halini aldı. Bütün işler, sadrazamdan önce, yardımcısı olan sadaret kethüdasının elinden geçerdi. Sadaret kethüdalığı 1835’de Mülkiye Nezaretine dönüştürülecektir.