OSMANLI DİPLOMASİSİ

Osmanlıların dış politikaya ilişkin stratejileri ve konuları divanda tartışılır ve karara bağlanırdı. Osmanlı Devleti geliştikçe ve yeni teşrifat kuralları oturdukça Divan ismi Divan-ı Hümayun olarak anılacak ve devletin en yüksek kurulu haline gelecektir.

Eskiden beri reisülküttabın bugünkü dışişleri bakanı mevkiinde olduğu düşünülmekle beraber, bakana has yetki ve sorumluluklar çok uzun bir süre esasen sadrazamda bulundu. Reisülküttabın ise bugünkü Başbakanlık ve Dışişleri Müsteşarı durumunda olduğunu söylemek mümkündür.

II. Mahmud döneminde ise uluslararası ilişkilerin artması, tercümanların Osmanlı dış ilişkileri ve diplomasisindeki üstlendikleri rolün önemini artırdı.

Divan-ı Hümayun Kalemiye kesiminin temel 4 birimi vardı ve sırasıyla bunlar: Beylik; Tahvil; Rüûs ve Amedi Kalemleri idi. Bu bürokratik yapının en tepesinde nişancı ve onun altında olan reisülküttab bu kalemleri idare eder ve denetlerlerdi.

Amedi Kaleminde genellikle devletin belirli bir gizlilik ve özellik içeren yazıları kaleme alınmaktaydı. Bu yazılar tek bir sahayı kapsamayıp, hem dâhiliye hem de hariciyeyle ilgili çeşitli konuları kapsardı.

Reisülküttab, sadrazamla birlikte sefere gittiği zaman başkentte padişahın
yanına, rikab reisi unvanıyla bir kaymakam tayin edilirdi. Bu göreve rikab-ı hümayun riyaseti denilirdi.

1836’da kurulan Hariciye Nezareti, zaman içerisinde gerekli yasal düzenlemelere ve bazı değişikliklere uğramasına rağmen Tanzimat, Meşrutiyet ve Cumhuriyet dönemlerinde de hâlâ işlevini sürdüren tarihî bir kurum olageldi.

Gerek ülke için, gerek gönderildikleri ülkelerin teşrifatı bakımından özel bir önem taşıdığı ve kendilerine, döndüklerinde geri alınmak üzere, kıymetli eşya gibi çeşitli mülkî, askerî ve idarî rütbe, paye ve yetkilerin de verildiği görülmektedir. Genelde Ortaelçilere, Def­terdarlık, Nişancılık, Mekke payesi; Büyükelçilere de Rumeli veya Anadolu Beylerbeyliği payeleri verilirdi.

Bazı elçilik heyetlerine müsteşar-ı sefaret veya tahrir-i vakayie memur gibi unvanlarla hükümet tarafından ilave edilen memurların atandıkları görülmektedir. Duruma göre elçilerin maiyetleri arasında Divan tercümanlarından bazılarının da bulunduğu görülmektedir. Osmanlı elçileri görevlendirilmeleri konusuyla ilgili olmak üzere gittikleri ülkenin hükümdarına ve başbakanlarına padişah ve sadrazam tarafından yazılmış mektuplara verilen ad  Name-i hümayun ‘dur.Bu durumda Name-i hümayun harici diğerleri doğru seçeneklerdir.

XVII. yüzyılda Pera’da sefaret binası olan devletler Fransa, İngiltere, Venedik, Hollanda ve Cenova idi.

Reisülküttaplar hariciye işleriyle özellikle XVIII. yüzyıldan itibaren yoğun bir biçimde ilgilenmeye başlamış ve bu görevleri XIX. yüzyılda daha da yoğunluk kazanmıştır. Bundan dolayı hariciye işleri 1836’da ayrı bir nezaret haline getirilmiştir. Doğru cevap D'dir.