OSMANLI DİPLOMASİSİ - Deneme Sınavı - 3

Sefâret-i Kübra, 1878-1918 Osmanlı dış temsilciliklerinden biridir.

II. Abdülhamid’in diplomasideki yeniliklerinden biri, eski Osmanlı müttefikleri arasına yeni ve taze güç olan Almanya'nın katılmasıdır.

Divân-ı Hümâyun Tercümanlığı, Osmanlı hâriciye teşkilatının belli başlı kurumlarından biridir

Ayastefanos Barış Antlaşması ile ilgili, Osmanlı filosu Karadeniz’e açılarak Rus kıyılarını bombalamasıyla Osmanlı Devleti fiilî olarak savaşa girmesi yanlış bir ifadedir.

II. Abdülhamid’in dış siyasetteki ikinci dönemi, Alman Askerî Heyeti’nin Ottovon Kähler’in başkanlığında 21 Haziran 1882 tarihinde istihdam edilmesi ile başlatılmaktadır.

1895’te patlak veren ve takriben üç yıl süren son isyan, Yunanistan başta olmak üzere Avrupalı Büyük Devletlerin araya girmesiyle milletlerarası diplomatik bir sorun boyutu kazanan mesele Girit Sorunu'dur.

Avrupalı Büyük Devletlerin İstanbul’daki Büyükelçileri arasında imzalanmış bir antlaşma Yunanistan, tek bir kurşun atmadan Teselya’yı 1881'de sınırlarına katmıştır

Dolmabahçe Noteri" ifadesi, V. Mehmed Reşad için kullanılmıştır.

Rus Çarı II. Nikola ve Avusturya İmparatoru I. Franz Joseph (1848-1916) ortaklaşa kararlaştırdıkları reform planını 22 Ekim 1903 Mürzsteg Programı adıyla Osmanlı hükumetine bir notayla vermeleri Makedonya Meselesi ile ilgilidir.

Osmanlı Devleti'nin Birinci Dünya Savaşı'na girmesi ile ilgili tarafsız kalmak istemişlerdir ifadesi yanlıştır.

Osmanlı diplomasisinin son dönemini teşkil eden 1878-1918 yılları, Osmanlı tarihi açısından kritik bir süreç olmuştur. Bunun başlangıcını ve akışını belirleyen temel gelişme  1878 Berlin Kongresi olmuştur. Berlin Kongresi’nin ihtiva ettiği maddeler ve bu kongre ile birlikte tesis edilen yeni diplomatik düzen, 1918’e kadar devam eden süreci belirlemiştir. Berlin Kongresi ise, 1856 Paris Kongresi’nin oluşturduğu yeni diplomatik düzenin neden olduğu olayların bir sonucuydu. Paris Kongresi’yle oluşan bu düzenin finali 1877-1878 Osmanlı-Rus Harbi olurken; savaşın ardından yapılan 1878 Berlin Kongresi ise, 1856 Paris Kongresi gibi bir fonksiyon görmüş ve Birinci Dünya Savaşı’nın (1914-1918) patlak vermesine kadar geçen yeni bir diplomatik düzenin başlangıcını teşkil etmiştir. Dolasıyla Berlin Kongresi’nin maddeleri ve yeni diplomatik düzeni, Osmanlı Devleti’nin bundan sonraki tarihini belirlemiştir. Doğru cevap A'dır.

Osmanlı diplomasi tarihinden ayrı bir yere sahip olan II. Abdülhamid dönemini, kendi içinde iki başlık altında ele almak gerekiyor. Birinci Dönem: Osmanlı-Rus Harbi ve Berlin Kongresi sonrası (1876-1882) ve İkinci Dönem: Almanya ile yakınlaşma ve sonrası (1882-1908). Doğru cevap E'dir.

Avusturya Dışişleri Bakanı Andrassy, Ayastefanos'un "bütün maddelerinin" gözden geçirilmesi için bir kongrenin yapılmasını 6 Mart 1878'de resmî olarak gündeme getirmiştir. Rusya ise, bundan dolayı İngiltere ve Avusturya ile çatışmak istemediği için bu isteği kabul etmek zorunda kalmıştı. Bundan sonra İngiltere kongre öncesinde ilginç diplomatik hamlelerde bulunarak üç devletle gizli anlaşmalar imzalamıştır. Bunlardan ilkini 30 Mayıs 1878 tarihinde Rusya ile yaparak, kongrede nelerin değişeceğini kararlaştırmıştır. Buna göre, Bulgaristan’ın sınırları İstanbul önlerinden Balkan Dağları'nın savunma hattına çekilecek; İngiltere, Kars ve Batum ile Baserabya’nın Rusya'ya verilmesine karşı çıkmayacak. Doğru cevap C'dir.

Osmanlı Devleti'nin kadim müttefiklerinden olan Fransa, Berlin Kongresi diplomasisinden kendisine düşen payı 4 Mayıs 1881'de  Tunus'u işgal ederek almıştır. II. Abdülhamid, bu işgale askeri olarak karşılık veremeyeceğini bildiği için, Avrupalı Büyük Devletler indinde bazı diplomatik hamlelerle buna engel olmaya gayret etmesine rağmen, her hangi bir sonuç alamamıştır. Doğru cevap C'dir.

II. Abdülhamid 1879 yılında kendisine karşı Ali Süavi tarafından yapılmak istenen başarısız ihtilalin İngiliz Büyükelçiliği tarafından tertiplendiğine inanmaktaydı. Doğru cevap D'dir.

İngiltere Başbakanı Lord Salisbury'in Osmanlı Devleti'nin paylaşılması teklifini Alman İmparatoru Kayser II. Wilhelm 5 Ağustos 1895'te Londra seyahati sırasında reddetmiştir. Doğru cevap B'dir.

Abdülhamidî diplomasinin ikinci dönemi olan 1882-1908 arasında cereyan edengelişmelerden ilki, Berlin Kongresi diplomasi düzeninin neden olduğu Doğu Rumeli Soru’nudur. Berlin Kongresi’nin kararları mucibince Bulgaristan üçe ayrılmış; bunlardan iki tanesi Doğu Rumeli ve Makedonya eyaletleri ismiyle Osmanlı Devleti’ne geri verilmişti. Fakat Bulgaristan her iki yerden de vazgeçmeyerek, buraları sınırlarına dâhil edebilmek için mücadeleye girişmiş ve öncelikli olarak dikkatini Doğu Rumeli’ye vermişti. Doğu Rumeli, Bulgaristan’ın güneyinde kurulan Filibe merkezli özerk bir eyalet şeklinde oluşturulmuş ve vali olarak Osmanlı Devleti’nin belirlediği Avrupalı Büyük Devletlerin de onayladığı Gavril Paşa tayin edilmiştir. Fakat burası bundan sonra gerçek anlamda hiçbir zaman Osmanlı olamamıştır. Nitekim 18 Eylül 1885’de Filibe’de isyan eden Bulgar çeteleri Vali Gavril Paşa’yı tutuklayarak geçici bir hükümet kurduklarını ve Bulgaristan Prensliği ile birleştiklerini ilan etmişlerdir. Bunun üzerine Bulgar Prensi 21 Eylül’de Filibe’ye giderek, Doğu Rumeli’nin Bulgaristan’la birleştiğini açıklamıştır. Osmanlı Devleti, bu fiilî duruma karşı asker kullanamamış ve diplomasi yoluyla itirazlarını yapmıştır. Meselenin halledilmesi için 5 Kas›m 1885’da İstanbul’da bir konferans düzenlenmesine rağmen bir sonuç elde edilememesi üzerine ikinci bir konferans yapılarak mesele ele alınmış ve 5 Nisan 1886’da imzalanan Tophane Anlaşması’yla Doğu Rumeli Bulgaristan’a bırakılmıştır. Böylece Osmanlı Devleti, Berlin Kongresi ile geri aldığı bu bölgesini bir kurşun atmadan nihaî olarak kayıp etmiş ve Berlin Kongresi’yle oluşturulan yeni diplomatik düzene ilk kurbanını vermiş oluyordu. Doğru cevap E'dir.

 

Sultan Abdülhamit ile tahta çıkmadan önce görüşen Mithat Paşa, Abdülhamit’e Kanuni Esasiyi ve Meşrutiyet’i  ilan etmesi karşılığında padişah olabileceğini teklif etmiştir. Böylece padişahlığının ilk yılları Mithat Paşa’nın gölgesinde kalmıştır. ikinci olaraksa Kanuni Esasi’nin ilan edilmesi ve Meclis-i Mebusan’ın açılmasıyla geleneksel hükümdarlık yetkilerinin sınırlandırılmasıdır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Osmanlı Devleti Berlin Kongresi ile Balkanlar’da kaybettiği toprakların bir kısmını kağıt üstünde geri alsa da uzun vadede kendini yoğun şekilde etkileyecek siyasi, askeri ve iktisadi sorunların kaynağı olmuştur. Ermeni Meselesi, Makedonya meselesi, 1908 Jön Türk ihtilali ve 1912-1913 Balkan Savaşı Berlin Kongresi’nden dolayı Osmanlı’ya geri verilen topraklarda meydana gelmiştir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

1878 Berlin Kongresi’nin içerdiği maddeler ve kongre ile birlikte tesis edilen yeni diplomatik düzen, 1918’e kadar devam eden süreci belirlemiştir. Doğru yanıt A seçeneğidir.