OSMANLI DİPLOMASİSİ - Deneme Sınavı - 6

Hariciye Nezareti 11 Mart 1836 tarihinde kuruldu.

Bütün tabirler Osmanlı'nın son asırlarında elçilikle ilgili kullanılan tabirlerdendir

Elçiler savaş başlatmak için gönderilmemiştir.

Sıralama; Polonya (1475), Rusya (1497), Fransa (1525), Avusturya (1528) şeklindedir.

Osmanlı diplomasisi açısından İslam hukukunun kavramları ve ilkeleri temel önem taşıyordu. Buna göre ülkeler üç  kategoride toplanmaktaydı: Darü'l-İslam yani şeriatın hüküm sürdüğü İslam toprakları, Darü'l-harb yani gayrimüslimlerin yönetimi altında bulunan ve cihada açık ülkeler ve Darü's-sulh yani tâbi devletler ve diğer haraç ödeyen ülkeler. Doğru cevap C'dir.

İslam ülkesine gelen ve "harbî" olarak tanımlanan bütün gayrimüslim ülke tebaalarının cezalandırılması ve mallarının yağmalanması meşru idi. Söz konusu kişilerin ülkeye girebilmeleri, ikamet edebilmeleri ve her türlü faaliyette bulunabilmeleri için kendilerine "eman" verilmesi gerekmekteydi. Bu ise, bir izin beratı (ahidname) ile yapılmaktadır. "Eman" kelime anlamı "emin olmak, güvenmek" tir. Hukuki terim olarak, "İslam ülkesine girmek veya İslam ordusuna teslim olmak isteyen bir yabancıya verilen can ve mal güvencesi" anlamını taşır. Doğru cevap B'dir.

Osmanlı hükümdarlarının yabancı hükümdarlara gönderdiği mektuplara name-i hümayun denirdi. Osmanlı hükümdarlarını yabancı hükümdarlarla mektuplaşmaları dönemin diplomasisinin en önemli araçlarından birisidir. Doğru cevap D'dir.

Osmanlıların kuruluş devrinde en yoğun ilişkide bulunduğu devlet Bizansdır. Doğru cevap E'dir.

Osmanlı Devleti'nde, bir padişahın ölümü ya da padişahlıktan çekilmesi üzerine yerine seçilen şehzadenin padişahlığının ilân edilmesi dolayısıyla yapılan törene "cülus" denmekteydi. Doğru cevap A'dır.

Çocuk bırakmadan vefat eden Germiyan Beyi II. Yakub mülkünü Osmanlılara vasiyet ettiğinden ölümünü müteakip bu beylik ortadan kalkmıştır (1428). Doğru cevap C'dir.

Karaman Beyliği'nin ilhakı Osmanlıları Memluklular ve Akkoyunlularla doğrudan temasa getirdi ve sonuçta da çatışma içine soktu.

Osmanlıların genel olarak dostça ilişkiler içinde bulundukları Memluklularla araları, görünüşte, Fatih'in Dulkadir Beyliği'ni himaye altına almak istemesi ile bozulmuştur. Hicaz su yollarının tamiri meselesi bir başka anlaşmazlık kaynağı olmuştur. Memluklular bu iş için gelen Osmanlı ustalarını iyi karşılamamışlardır. Bütün bunlarınardında yatan asıl sebep İslam dünyasının liderliği mücadelesiydi. Memluklular Abbasi halifesini ve Kutsal şehirleri himayeleri altında bulunduruyor, Fatih ise İstanbul'un fethiyle birlikte kendisini İslam aleminin lideri olarak görüyordu. Doğru cevap B'dir.

İranla yapılan uzun savaş döneminin sonlarında Osmanlı ordusu kışlamak üzere Amasya'ya çekilirken Şah'ın elçileri sürekli barış istemek için müracaat ediyordu. Zira Sultanın tehditlerinin ciddi olduğunu anlamışlardı. nihayet 1555 yılında iki devlet arasında ilk barış antlaşması olan Amasya Antlaşması yapıldı. Böylece iki devlet arasında yaklaşık kırk yıldır aralıklarla devam eden savaş dönemi sona erdei. Doğru cevap E'dir.

Osmanlılar ayrıca özellikle gayrimüslim topluluklara karşı istimâlet denilen bir ilkeyi de uyguladılar. “Kendine meylettirmek” anlamına gelen bu kelimenin terim manası, insanların gönüllerini kazanarak kendi hâkimiyetini kurmaktır.

Divan içinde diplomatik faaliyetlerin yürütülmesinden sorumlu en önemli görevlinin Nişancı olduğu görülmektedir.

Ahidname,  hükümdarların emriyle bazı devlet, zümre ve kişilere özel haklar tanınmak üzere düzenlenen hukukî belgedir.

İstanbul fethini müteakip Türkiye’de Balyos ismiyle daimî elçi bulunduran Venedik Cumhuriyeti diğer yabancı devletlere göre bu konuda daha önde gelmekteydi.

Papalık ve Avrupa devletleri tarafından Osmanlı Devleti’ne karşı siyasî bir koz olarak kullanılan şehzade Cem vakasıdır.

Belgrad’ın fethiyle Osmanlılara Orta Avrupa’nın yolu açılmıştı.

Osmanlı Devleti’nin XV-XVI. yüzyıllarda bazı gayrimüslim devletlere gönderdi-
ği elçilerin hangi ülkelere ve ne maksatla gönderildiği hakkındaki bilgiler:

* Barış Antlaşması

* Zafer haberi vermek

* Cülus haberi vermek

* Yabancı hükümdarların taç giyme törenleri  

* Kız istemek, gelin getirmek vb.

* Hediye götürmek ve diğer çeşitli vesileler