OSMANLI DEVLETİ YENİLEŞME HAREKETLERİ (1876-1918) - Deneme Sınavı - 9

Galatasaray Lisesi II. Meşrutiyet döneminde kurulan yeni askerî eğitim kurumlarından biri değildir.

Osmanlı  Devleti’nin Almanya ile müttefik olarak Birinci Dünya Savaşı’na girmesinin bir numaralı sorumlusu olarak kabul edilen, henüz 33 yaşında iken Osmanlı ordusunun hem siyasi hem de askerî lideri haline gelen kişi Enver Paşa'dır.

Meşrutiyet döneminin siyasi ve askerî tarihinde, Ekim-Aralık 1912 tarihleri arasında cereyan eden Balkan Savaşlarından  sonra  Osmanlı ordusunun uğradığı ağır mağlubiyet bir dönüm noktası olur.

Kütahya 1.Dünya Savaşı zamanında ordu merkezi olarak kullanılan şehirlerden biri değildir.

Dünyada ilk sivil uçuş ABD 'de yapılmıştır.

Osmanlı tarihinde “93 Harbi” olarak da bilinen 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşının mağlubiyetle neticelenmesi, Osmanlı ordusunda yeniden yapılanma ihtiyacını gündeme
getirdi. Savaş sonunda II. Abdülhamit 1878 tarihli Berlin Antlaşmasını kabul etmek durumunda kaldı.

Berlin Kongresi’nin imzalanmasından hemen sonra ilk planda ordunun idaresinde bazı teşkilât değişikliklerine gidildi. Askerî düzenlemelere bakmak üzere kurulan Tensikat-ı Askeriyye Komisyonu’nun 21 Aralık 1879 tarihli raporu doğrultusunda, 93 Harbi’nde yaşanan sevk ve idare problemleri de göz önünde bulundurularak Dâr-ı Şûra-yı Askerî ile Seraskerlik ve ordu merkezlerinde yer alan ordu meclisleri ve ordu muhasebecilikleri kaldırıldı.

II. Meşrutiyet Dönemi olarak bilinen 1908-1918 arası sürecin ilk aşamasını oluşturan 1909-1913 yılları arası, İttihat ve Terakki’nin askerî kanadının başını çeken Enver Bey’in sahne gerisinden yönettiği köklü askerî düzenlemelere tanıklık etti. Bu düzenlemelerin görünürdeki amacı, II. Abdülhamid’in ihmal etti¤i ve iyi yönetmediği iddia edilen orduyu daha etkin hale getirmekti.

Düzenli ordunun kurulduğu 1826’dan beri kısa bir süre dışında, hep Seraskerlik (Bâb-› Seraskerî) olarak adlandırılmış olan ordunun bağlı olduğu en üst idare birimi Harbiye Nezareti adını aldı.

Dönemin Kara Harp Okulu olan Mekteb-i Harbiyye’den mezun olmaksızın komuta kademesine getirilmiş olanlara “alaylı”,Harbiye mezunu eğitimli subaylara ise “mektepli” denirdi.

Amerikalı Orville ve Wilbur Wright Kardeşlerin 1903’teki ilk başarılı uçuş denemesinden sonra havacılığın askerî sahada da kullanılması yönünde çalışmalar başlamıştı. Meşrutiyet’in ilânı sonrasında askerî ataşe olarak Fransa’ya gönderilen Fethi (Okyar) Bey, bu ülkede gözlemlediği askerî uçuşları İstanbul’a rapor etti ve bu kabiliyetin Osmanlı ordusuna da kazandırılmasını önerdi.

Dünya hava harp tarihinde ilk bombardıman Trablusgarp Savaşı’nda 1 Kasım 1911’de İtalyan uçaklarınca gerçekleştirilmiştir.

Dünya askerî tarihine Napolyon Bonapart’ın hediye ettiği kolordu düzeni, orduların sefer sırasında tek bir merkez hat üzerinde toplanması ve tek istikamette hareket etmesi yerine, farklı kollardan kanatlara ayrılması prensibini getirmiş; ordulara seferberlik sırasında daha çabuk toplanma, daha hızlı harekat etme, düşman savunmasını farklı yönlerden tehdit edebilme gibi üstünlükler sağlamıştı.

Osmanlı ordusunda Yeniçeri ocağı 15 Haziran 1826'da Sultan II. Mahmud tarafından ortadan kaldırılmıştır.

Goltz Paşa’ya Osmanlı ordusunda biri Askerî Mektepler Umumî Müfettişliği ve diğeri de Erkân-ı Harbiyye ikinci Reisliği olmak üzere iki resmi görev verildi. İlk el attığı alan subay ve kurmay subay eğitimi oldu.

93 Harbi: Osmanlı-Rus Savaşı’nın bu isimle de anılmasının nedeni, 1877- 78 yıllarının Rumî takvimde 1293 tarihine denk düşmesidir.

Savaşın ardından Osmanlı Devleti’nin geleceğini Rusya’nın eline bırakmak istemeyen Avrupalı büyük devletler Berlin’de bir kongre toplayarak uzun bir antlaşma metni üzerinde uzlaşmaya varmışlardı. Sultan II. Abdülhamid’in kabul etmek zorunda kaldığı 1878 tarihli Berlin Antlaşması, Osmanlı Devleti’nin toprak bütünlüğünü korurken yabancıların ülke idaresine müdahalesine kapı açmıştı.

1886’da çıkarılan kanunla beraber bedel-i şahsî olarak bilinen askere gitmek istemeyen kişilerin yerine başka birini göndermesi uygulaması da kaldırılarak nakdî bedel ödenmesi kuralı getirildi; ancak, nakit bedel ödeyenlerin silahaltına hiç alınmaması şeklindeki eski uygulama terk edildi. Bedel ödeyenler kendilerine en yakın askerî birlikte beş ay eğitim göreceklerdi. İsmi beş yıl boyunca kurada çıkmayanların doğrudan redif sınıfına aktarılması uygulaması da yine bu düzenlemeyle son buldu.

13 Nisan 1909’da çıkan ve Rumî takvimdeki karşılığıyla “31 Mart Vakası” olarak bilinen II. Abdülhamid taraftarı askerî ayaklanma, padişahın tahtan indirilmesiyle neticelendi.

Düzenli ordunun kurulduğu 1826’dan beri kısa bir süre dışında, hep Seraskerlik (Bâb-ı Seraskerî) olarak adlandırılmış olan ordunun bağlı olduğu en üst idare birimi Harbiye Nezareti adını aldı.