OSMANLI DEVLETİ YENİLEŞME HAREKETLERİ (1876-1918) - Deneme Sınavı - 8

Mektepli ve Alaylı: Osmanlı ordusunda subay olabilmek için olmazsa olmaz şart, Harp Okulu mezunu olmak değildi. Kıdem, tecrübe, becerinin yanı sıra komutanların ya da padişahın güvenini kazanmak gibi kriterlerle sıradan bir onbaşı veya çavuş yükselerek paşalığa kadar çıkabilirdi. Geniş bir coğrafyaya yayılan ve çok sayıda birliği bulunan Osmanlı ordusunun subay ve komutan ihtiyacı çoktu. Mekteb-i Harbiyye’nin senelik mezun sayısı bu boş kadroları doldurmaya yetmiyordu. Bugünkü şekilde bir astsubaylık kurumu da yoktu. Dönemin Kara Harp Okulu olan Mekteb-i Harbiyye’den mezun olmaksızın komuta kademesine getirilmiş olanlara “alaylı”, Harbiye mezunu eğitimli subaylara ise “mektepli” denirdi.

Meşrutiyet döneminin siyasi ve askerî tarihinde, Ekim-Aralık 1912 tarihleri arasında cereyan eden Balkan Savaşı ve bu savaşta Osmanlı ordusunun uğradığı ağır mağlubiyet bir dönüm noktası olur.

Birinci Dünya Savaşı’nın son iki yılında Osmanlı Genelkurmay Başkanlığı makamına Alman General von Seeckt oturdu. Savaş boyunca Osmanlı Deniz Kuvvetleri komutanlığı da sırasıyla Amiral Souchon Paşa, Amiral von Reuber ve Amiral Paschwitz Paşa’nın uhdesindeydi. Dört senelik savaş boyunca Osmanlı ordusunda 23’ü general ve 10’u amiral olmak üzere 130; donanmasında 60 ve toplamda da 190 Alman subay komutanlık yaptı. Buna sağlık hizmetleri gibi muharip olmayan sınıflardakiler de eklenince sayı 800’ü bulmaktaydı.

Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’na girmesinden birkaç ay önce parlamentonun onayı alınmadan yürürlüğe sokulan Askerî Yükümlülükler Kanunu, Cumhuriyet dönemi Türkiye’sinin zorunlu askerlik uygulamasının da temelini oluşturur. Her ne kadar 1927’de çıkarılan 1111 sayılı kanunla yürürlükten kalkmış gibi gözükse de, 1914 tarihli son Osmanlı askerlik kanununun getirdiği “topyekûn seferberlik” anlayışı varlığını korudu. Her an bir savaş çıkabileceği düşüncesiyle askerlik yaşına gelmiş erkek nüfusu barış zamanında da silahaltında tutmaya çalışmak bunun bir göstergesidir. Topyekûn seferberlik, ülkenin sivil ve askerî bütün potansiyelini çıkacak bir savaşta ordu ihtiyaçları için seferber etmeyi öngörür. 1914 Askerî Yükümlülükler Kanunu, bunun insan kaynakları kısmını düzenlemeye çalıştı. Birinci Dünya Savaşı boyunca toplam 2.873.000 kişi askere alınmış ve senelik ordu mevcudu da 800.000’i bulmuştu. Bununla beraber, zorla askere alınanlar içinde çeşitli sebeplerle firar edenlerin sayısı da oldukça yüksekti.

1914’te Yeşilköy’de bir Bahriye Tayyare Mektebi (Deniz Kuvvetleri Uçuş Okulu) açıldı. Hava kuvvetleri, Müstahkem Mevkiler Kıtaları Müfettişliği emrinden alınarak “Teşkilât-ı Havaiyye Müfettişliği” (Hava Teşkilâtı Müfettişliği) adıyla Haberleşme ve Ulaştırma Şubesi’ne bağlandı. Osmanlı hava sahasının ne şekilde kullanılacağı ve seyahatlerin nasıl yapılacağına dair bir kanun çıkarıldı.

Osmanlı-Rus Savaşı’nın bu isimle de anılmasının nedeni, 1877- 78 yıllarının Rumî takvimde 1293 tarihine denk düşmesidir.

Erkân-ı Harbiyye Reisinin ve Erkân-ı Harbiyye Dairesinin Vezaif-i Dahiliyyesi Nizamnamesi, 1879 yılında çıkartılmıştır.

1886 yılında nakdi bedel ödemesi uygulaması getirilerek askere gitmek istemeyen kişilere bedelli askerlik uygulaması başlatılmıştır.

II. Abdülhamit'in tahtan inmesi ile sonuçlanan 31 Mart Vakası, askeri ayaklanma ile başlamıştır.

1911 yılında Osmanlı Havacılık Teşkilatını kurmak üzere görevlendirilen isim; aynı yıl Fransa'ya pilot eğitimi almak üzere gönderilen Kurmay Yarbay Süreyya Bey'dir.

Osmanlının Almanya ile müttefik olarak I. Dünyada Savaşı'na girmesinin en büyük sorumlusu olarak gösterilen İsim henüz 33 yaşında ike Osmanlı ordusunun siyasi ve askeri lideri haline gelen Enver Paşa'dır.

Almanya'nın Osmanlı İmparatorluğu'na olan borcu, Almanya'nın I. Dünyada Savaşı'nda Osmanlıları müttefik olarak seçmesinin nedenlerinden biri değildir.

1912 Balkan Savaşı sırasında Osmanlılar'a karşı savaşan Balkan ittifakı şu devletlerden oluşmaktadır; Bulgaristan, Yunanistan, Sırbistan, Karadağ. Hırvatistan bu devletlerden biri değildir.

Osmanlı ordusunda iki dönem de çalışarak yenilikler yapan Alman Paşa'nın adı Goltz'dur.

1918 yılında Osmanlı Devleti Hava Kuvvetleri'nde 90 uçak, 81 pilot ve 58 rasıd(ikinci pilot) bulunmaktaydı.

870’de Fransa’yı yenmiş olan Avrupa’nın öne çıkmış kara gücü Prusya (Almanya) idi.

Osmalıda Orduya subay yetiştiren Mektebin adı Mekteb-i Harbiyye dir.

886 yılında çıkartılan yeni bir askere alma kanunu askerlik yaşını 20-40 arası olarak belirlemiştir

Sultan abdülhamid 1908 yılında  Meşrutiyet’i ilân etmek zorunda kalmıştır

Tasfiye-i Rüteb-i Askeriyye Lâyiha-i Kanuniyyesi (Askerî Rütbelerin Tasfiyesi Kanunu) 1909 yılında yürürlüğe girmiştir.