OSMANLI DEVLETİ YENİLEŞME HAREKETLERİ (1703-1876)

Rüştiyeler (ortaokullar) II. Mahmud döneminden itibaren açılmaya başladı

Nevşehirli Damat İbrahim Paşa, Yirmi Sekiz Mehmed Çelebi'yi 1720-1721'de Paris'e göndermiştir. Mehmed Çelebi, Padişahın Kudüs’teki Kutsal Lahit Kilisesi’ni
(Saint-Sépulcre) onarmaları için Fransızlara izin verdiğini bildirmek, Fransa’ya
verilmiş olan kapitülasyonların yenilenmesi konusunu görüşmek, Osmanlı yönetimini Fransız siyasetinden haberdar etmek ve Osmanlı- Fransız münasebetlerini güçlendirmek üzere Paris’e gönderilmişti.

İbrahim Müteferrika, I. Mahmud devrinde kaleme aldığı ve askeri ıslahatlar
hakkındaki önerilerini sunduğu Usûlü’l- Hikem fî Nizâmi’l-Ümem isimli eserinde yenilikler için “Nizam-ı Cedid” adını kullandığı gibi, I. Abdülhamid döneminde gerçekleşen bir dizi yenilik de yine aynı isimle anılır.

I. Mahmut, 1730-1754 yılları arasında tahtta bulunmuştur. Padişahın döneminde humbaracı ocağı ve hendesehanenin açılması ile kağıt fabrikasının kurulması gibi önemli düzenlemeler gerçekleştirilmiştir.

Nizam-ı Cedit kavramı, III. Selim döneminde yapılan reformları tanımlamak için kullanılmaktaydı. İrad-ı Cedit ise mali alanında yapılanları ifade etmek için kullanılmıştır.

Bu uygulamayla, gayrimüslim Osmanlı tüccarına Avrupalı tüccar gibi ticaret yapma hakkı tanındı. Devlet, kendi uyruğunda olan bu tüccarın kapitülasyonların yabancı tüccara sağladığı haklardan yararlanmak amacıyla yabancı devletlerin uyruğuna geçmemeleri için böyle bir uygulamaya başvurmuştu.

Takvim-i Vekayi adlı resmi gazete 1831'de Padişah II. Mahmut döneminde açıldı.

Nizam-ı Cedid hareketi ve III. Selim’in saltanatı, 1805 Selimiye Camii Vakası, 1806 II. Edirne Olayı ve 1807 Kabakçı isyanı diye meşhur olan Vaka-yı Selimiyye gibi birbirini takip eden üç büyük hadisenin ortaya çıkardığı karmaşık bir muhalefet süreci neticesinde sona erdi.

III. Selim’den sonra tahta IV. Mustafa (Mayıs 1807-Temmuz 1808) geçmiştir.

Canikli Ali Paşa, Padişah I. Abdülhamid'e sunduğu Tedâbirü’l- Gazevât başlıklı eserinde, askeriyeden ilmiyeye, üst düzey devlet görevlilerine ve yiyecekten satın alma işlemlerine kadar pek çok konuda ıslahat tavsiyelerinde bulunur.

Osmanlı İmparatorluğu, 18. yüzyılın başında tarihe “Birinci Edirne Vakası” diye geçen 1703 isyanı ile sarsıldı. Dönemin padişahı II. Mustafa (1695-1703) bu isyan neticesinde tahtını kardeşi III. Ahmed’e bıraktığı gibi, dönemin muktedir şeyhülislamı Feyzullah Efendi de linç edildi. Doğru cevap C dir.

Mehmed Çelebi, padişahın Kudüs’teki Kutsal Lahit Kilisesi’ni (Saint-Sépulcre) onarmaları için Fransızlara zin verdiğini bildirmek, Fransa’ya verilmiş olan kapitülasyonların yenilenmesi konusunu görüşmek, Osmanlı yönetimini Fransız siyasetinden haberdar etmek ve Osmanlı Fransız münasebetlerini güçlendirmek üzere Paris’e gönderilmişti. Doğru cevap A dır.

İlk basılan kitap Vankulu Lügatı'dır. Doğru cevap B dir.

Hendesehane adlı okul ve kışla I. Mahmud döneminde açılmıştır. Doğru cevap D dir.

Humbaracı ocağı I.Mahmut Döneminde Humbaracı Ahmet Paşa tarafından kurulmuştur. Doğru cevap E dir.

Padişah III Osman döneminde İstanbul'un Türkler tarafından fethinden beri çıkan en büyük yangındır.Bu yangın Cibali yangınıdır. Doğru cevap A dır.

Baltacılar Ocağı ıslah edilmemiş kaldırılmıştır. Doğru cevap D dir.

Pek çok ıslahat girişiminin altında Halil Hamid Paşa'nın imzası vardır. Doğru cevap B dir.

Nizamı Cedit reformlarını finanse etmek için İrad-ı Cedit hazinesi oluşturuldu. Doğru cevap C dir.

Yirmisekiz Mehmed Çelebi, klasik Osmanlı tarihyazımında, kendinden önce Av­ rupa’ya gönderilen Osmanlı sefirlerinden ayrı tutulur ve onun diplomatik ya da  askeri bir nedenle değil, Avrupa mede­ niyetini ve eğitimini izlemesi için Da­ mad İbrahim Paşa tarafından özel bir misyonla Paris’e gönderildiği ileri sürü­ lür. Oysa, dönemin kaynaklarında İb­ rahim Paşa’nın bu tür bir emir verdiği­ ne dair henüz bir veri tespit edilemedi. Mehmed Çelebi, padişahın Kudüs’teki Kutsal Lahit Kilisesi’ni (Saint­Sépulcre) onarmaları için Fransızlara izin verdi­ ğini bildirmek, Fransa’ya verilmiş olan kapitülasyonların yenilenmesi konu­ sunu görüşmek, Osmanlı yönetimini Fransız siyasetinden haberdar etmek,Osmanlı­Fransız münasebetlerini güç­lendirmek üzere Paris’e gönderilmişti.