ÖRTÜ ALTI ÜRETİM SİSTEMLERİ

Otomasyon endüstriyel tesislerde aşağıda sıralanan faydaları sağlayabilir:
1. Üretkenliği arttırma, üretim zamanını kısaltma,
2. Üretim maliyetlerini azaltma,
3. Ürün kalitesini ve hassasiyetini iyileştirme,
4. Üretim planları ve esnek üretimde performansı arttırma,
5. Üretim güvenliğini arttırma,
6. Üretimden kaynaklanan sera gazı salınımını, çevre kirliliğini kontrol etme,
7. Enerjinin daha etkin kullanımı ile enerji tasarrufu sağlama.

Endüstriyel üretim sistemlerinde otomasyon üç temel faktör üzerine kurulur:
1. Materyal akışı,
2. Enerji akışı,
3. Bilgi akışı.

Elektik akımı: Bir elektrik devresinde bir saniyede akan elektrik yük miktarıdır.

Doğrusallık: Ölçülen değişkenin gerçek değeri ile cihazın çıkış sinyalinin orantılı değişme ölçüsünü gösterir.

Hava nem içeriği bağıl nem, mutlak nem ve çiğlenme noktası ile ifade edilir. Bağıl nemin ölçümünde kullanılan yöntemler şunlardır:
• Higrometre,
• Islak ve kuru termometre (psychrometer),
• Direnç tipi sensörler,
• Kapasitif sensörler.

Gaz konsantrasyonunun ölçümünde genellikle üç yöntem kullanılır:
1. Optik dalga yönlendirmesiz kızılötesi ışın analizörü (DIR),
2. Optik dalga yönlendirmeli kızılötesi ışını soğurma,
3. Fiber optik ışın yönlendirme.

Seviye ölçümü iki şekilde yapılabilir: 1. Sürekli ölçüm, 2. Referans noktası tespiti. Sürekli ölçüm yönteminde genellikle metre birimi kullanılır. Ancak, teknoloji
düzeyine ve ölçülen büyüklüğe göre değişen birçok yöntem vardır.

Seviye sensörleri:
a) Hidrostatik
b) Ultrasonik,
c) Şamandıra,
d) Basınç farkı.
Seviye algılanır ve orantılı uygun bir sinyale dönüştürülür. Referans noktası tespitinde iletkenlik ve kapasitif yöntemler daha yaygın kullanılır.

Açık çevrim kontrol: Şekil 6.21’de gösterildiği gibi, girişteki kontrol sinyali çıkıştan (kontrol edilen büyüklükten) bağımsızdır. Çıkış, girişin bir fonksiyonudur. Proses değişkenlerinin sabit kaldığı bir sistemde hassasiyet gerektirmeyen monoton işlerin yapılmasında kullanılabilir. Zamana göre işlem yapan her sistem açık çevrimdir. Örnek olarak trafik sinyalizasyonu, merdiven otomatiği, bulaşık makinası verilebilir.

Seralar için geliştirilen tümleşik sistem yönetimi aşağıdaki bileşenleri kapsar:
• Enerji yönetimi,
• İklim yönetimi,
• Su-gübre yönetimi
• Bitki yönetimi,
• Kalite ve hastalık yönetimi.

Akıllı sera teknolojisi aşağıdaki özelliklere sahiptir:
• Uzman sistem yönetimi,
• Enerji yönetimi,
• Sera iklim bilgisayarı,
• Fertigasyon bilgisayarı,
• Atık yönetimi,
• Alternatif enerji kaynakları kullanımı,
• Isı enerjisi depolama,
• Farklı üretim sistemlerine entegrasyon,
• Gelişmiş otomasyon sistemi,
• Gelişmiş sensör ağı,
• Kablolu - kablosuz iletişim sistemi
• Hastalık belirtilerini monitörleme,
• Alarm sistemi.

Sistemde yer alan donanım ve makinaları kullanarak, önceden tanımlanmış bir dizi işlemi insan müdahalesi olmadan kontrol altında tutma işlemlerine otomasyon denir. Doğru cevap D'dir.

Sera otomasyon sisteminin aşağıda sıralanan fonksiyonları yerine getirmesi gerekir:
1. Ölçme,
2. Kumanda,
3. Denetleme,
4. Veri depolama,
5. Veri alışverişi,
6. Görüntüleme,
7. Alarm.

Doğru cevap E'dir.

• İletken (0

• Yarıiletken (e=4): Silisyum, germanyum.

• Yalıtkan (e>8): Plastik, porselen, cam, tahta

Doğru cevap A'dır.

Elektriksel olmayan fiziksel yada kimyasal bir büyüklüğü elektriksel sinyale dönüştüren elemana transdüser adı verilir. Doğru cevap B'dir.

Ölçüm yada bilgi işleme sisteminin temel fonksiyonları şunlardır:
1. Algılama,
2. Sinyal işleme,
3. İşlenmiş bilgiyi gösterme,
4. Bilgi kaydetme/saklama,
5. Bilgi iletme.

Doğru cevap C'dir.

Isıl-çift, iki farklı metal telin uçları bir elektriksel devresi oluşturacak şekilde
bağlanmasıyla elde edilir. Doğru cevap C'dir.

Hız sensörü seralarda kullanılan sensörlerden biri değildir. Doğru cevap B'dir.

Açık çevrim kontrol: Girişteki kontrol sinyali çıkıştan (kontrol edilen büyüklükten) bağımsızdır. Çıkış, girişin bir fonksiyonudur. Proses değişkenlerinin sabit kaldığı bir sistemde hassasiyet gerektirmeyen monoton işlerin yapılmasında kullanılabilir. Zamana göre işlem yapan her sistem açık çevrimdir. Örnek olarak trafik sinyalizasyonu, merdiven otomatiği, bulaşık makinası verilebilir. Doğru cevap A'dır.

Gömülü ağ yapısına uygun olan ağlar şunlardır (Zhang 2010):
• CAN (Controller Area Netwok),
• SCADA(Supervisory Control and Data Acquisition),
• Endüstriyel Ethernet,
• DeviceNet,
• HART Field (Highway Addressable Remote Transducer),
• Endüstriyel LAN.

Doğru cevap D'dir.

Seralarda iklim kontrolünde etkili olan dış bozucu değişkenler:

Güneş ışınımı, hava sıcaklığı, bağıl nem, rüzgar hızı, rüzgar yönü, ve yağmurdur. doğru cevap E'dir.