ÖRTÜ ALTI ÜRETİM SİSTEMLERİ

Serada bitkinin çimlenme, fide ve gelişim süreçlerinde etkili olan iklim bileşenleri şunlardır:
1. Güneş ışınımı,
2. Sıcaklık,
3. Bağıl nem,
4. Karbondioksit konsantrasyonu,
5. Hava hareketi. Doğru cevap E şıkkıdır.

Bir nesne ısıtıldığı zaman ya da sisteme ısı eklendiği sürece onun sıcaklığı artar. Benzer şekilde, bir cisimden ısı uzaklaştırıldığı zaman onun sıcaklığı düşer. Bir nesnenin sıcaklığında değişime neden olan ısıya duyulur ısı adı verilir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Serada bitkisel üretimde etkili olan ışınımı dalga uzunluklarına göre iki genel gruba ayırabiliriz:
• Kısa dalgalı ışınım (KR),
• Uzun dalgalı ışınım (UR).

Kısa dalgalı ışınım yer yüzeyine ulaşan güneş ışınımının 300 ve 3000 nm dalga uzunluklarında alınan enerji olup, güneş ışınımı olarak da tanımlanmaktadır. Uzun dalgalı ışınım, ısıl ışınım olarak da tanımlanmaktadır. Isıl ışınım şiddeti cismin yüzey özellikleri ve yüzey sıcaklığına bağlıdır. Sera içine giren güneş ışınımı yüzeylerden yansıdıktan sonra uzun dalgalı ışınıma dönüşmektedir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Ortalama değerlere göre, bitki örtüsü gelen güneş ışınımının %75’ni soğurur; % 15’ni yansıtır; % 10’nu geçirir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Görünür ışık bitkiler için temel enerji kaynağıdır. Bitkinin ışık enerjisini, karbondioksit ve suyu kullanarak, karbonhidrat (şeker) ve oksijen üretim sürecine fotosentez adı verilir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Sıcaklık gelişme, çiçeklenme, meyve bağlama, meyve büyüme ve meyve olgunlaşma hızlarını belirler. Meyve bağlama hariç, tüm süreçler yüksek sıcaklıkta oluşur. Bitki fizyolojisi açısından meyve bağlama için düşük gece sıcaklığı tercih edilir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Bitki yapraklarından suyun buharlaşması nedeniyle, seranın iç ortam havası dış ortamdan daha nemlidir. Normal bitki gelişmesi için en uygun bağıl nem değerleri genellikle % 70-85 arasında değişir. Bağıl nem değerinin çok düşük (<% 30) olması, özellikle güneş ışınımının yüksek olduğu koşullarda bitkilerin solmasına neden olur. Bağıl nemin düşük olması transpirasyonu artırır. Bağıl nemin yüksek olması transpirasyonu sınırlar, ürün kalitesi azalır, bitkilerin hastalık ve zararlılara karşı duyarlılığı artar. Doğru cevap D şıkkıdır.

Serada bitki yaprakları ve diğer yüzeyler üzerindeki hava akışı dış koşullara göre daha sınırlıdır. Yüzeyler ile hava arasındaki bu etkileşim ısı, su buharı ve CO2 difüzyon hızını etkiler. Serada, optimum bitki büyümesi için 0,5-0,7 m/s’lik hava hızı genellikle uygun olarak kabul edilir. Bitkinin yeterli transpirasyon ve CO2 alımını kolaylaştırmak için, sera içindeki hava hızı 1 m/s’nin üzerine çıkmamalıdır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Kuru hava-su buharı karışımının içerdiği toplam ısı miktarına entalpi adı verilir. Doğru cevap C şıkkıdır.