ÖRTÜ ALTI ÜRETİM SİSTEMLERİ - Deneme Sınavı - 27

Günümüzde seracılık, ısıtma ve soğutma giderlerinin düşük olduğu 30-40’ıncı enlemler arasında kalan ülkelerde yayılmaktadır. Kırkıncı enlemin üzerine çıkıldığında ısıtma giderleri, 30’uncu enlemin altına inildiğinde ise soğutma giderleri hızla yükselmektedir.

Son yıllarda, pestisit kullanımını azaltması, geleneksel seralardan daha düşük maliyetle inşa edilebilmesi ve bitki mikrokliması üzerine etkilerinin az olduğuna inanılması nedeniyle, zararlıların (böceklerin) içeri girişinin engellendiği gölge evi üreticiler tarafından yaygın bir biçimde kullanılmaktadır.

Beyazsinek, yaprak biti, örümcekler (akarlar) ve kirpikkanatlı (trips) böceklerden ari bir ortamda sera kurulması zararlı tehdidi ilkesi  ile açıklanabilir.

Ülkemiz sera varlığının % 90’ı Akdeniz sahil şeridinde, % 5’i ise Ege’de yer almaktadır. Türkiye genelinde iller bazında seraların (alçak tünel hariç), % 47’si Antalya’da, % 29’u Mersin’de ve % 10’u da Muğla (Fethiye)’dadır. Doğru cevap C'dir.

Şıklarda verilenlerin tamamı malç kullanılmasının yararlarındandır.

Ülkemiz sera varlığının % 90’ı Akdeniz sahil şeridinde, % 5’i ise Ege’de yer almaktadır. Türkiye genelinde iller bazında seraların (alçak tünel hariç), % 47’si Antalya’da, % 29’u Mersin’de ve % 10’u da Muğla (Fethiye)’dadır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Son yıllarda, pestisit kullanımını azaltması, geleneksel seralardan daha düşük maliyetle inşa edilebilmesi ve bitki mikrokliması üzerine etkilerinin az olduğuna inanılması nedeniyle, zararlıların (böceklerin) içeri girişinin engellendiği gölge evi
üreticiler tarafından yaygın bir biçimde kullanılmaktadır. Aynı zamanda, meyve
kalitesini artırması ve su kullanımını azaltması nedeniyle meyve yetiştiriciliğinde
de kullanımı giderek artmaktadır. Gölge evinde yetiştiriciliğin yararları aşağıdaki
gibi özetlenebilir.
• Gölgelemeyle optimum değerin üzerindeki solar radyasyondan korunma
sağlaması,
• Bitkileri rüzgâr ve doludan koruma,
• Termal koşulları iyileştirme,
• Böceklerin yapı içerisine girişini engelleme.

Genelde, yapı elemanlarından kaynaklanan gölgelemeyi önlemek için seranın
uzun ekseni doğu-batı yönünde yönlendirilir. Sera kurulacak yer 40’ıncı enlemin
üzerinde bulunuyorsa doğu-batı yönlendirmesine daha fazla önem vermek gerekir. Özellikle, Kuzey Yarım Küre’de bu şekilde yönlendirmeyle kış mevsiminde güneşten yararlanma olanağı artırılmış olur. Sera alın duvarının egemen kış rüzgârlarının estiği yöne yönlendirilmesiyle ısıtma giderleri de azaltılabilir. Sera uzun
ekseni, güneşlenme etkisinin az olduğu yerlerde doğu-batı, fazla olduğu yerlerde
kuzey-güney doğrultusunda olmalıdır. Çatı elemanlarının sera tabanında oluşturacağı sürekli gölgeleme etkisini gidermek için geniş açıklıklı ya da blok seraların
kuzey-güney yönünde yerleştirilmesi tercih edilir.
Sera yeri seçiminde dikkate alınması gereken belli başlı faktörler arasında ışık,
iklim koşulları, rakım, su kaynağı ve kalitesi, zararlı tehdidi, toprak ve topoğrafya,
yola bağlantı, kullanılabilir işgücü varlığı sayılabilir.

Sera iskeletini oluşturan elemanlar, kendi ağırlıkları ve sera üzerine gelebilecek yükleri taşıyıp temele kadar iletimini sağlayan ve serayı çevreleyen elemanlardır. Bu elemanların; sağlam olmaları, düşük maliyetli olmaları, kolaylıkla kurulabilir olmaları, gölgeleme etkisinin az olması, hafif olması, ısı iletiminin düşük olması istenir.

50 m’den uzun mesafelerde sera içerisinde ısının düzenli dağıtılamaması gibi sorunlarla karşılaşılır. Sera uzunluğu arttıkça, ısı kaynağına uzakta kalan bölüm ve bitkiler yeterince ısıtılamazlar. Kısa seralarda ise tarım işçiliğinde güçlüklerle karşılaşılır. Bu sebeple bir sera için ideal uzunluk 30-60 m olarak önerilmektedir.

Sera yapı elemanlarının boyutlandırılmasında etkili olan yükleri başlıca iki grupta toplayabiliriz.

Sürekli Yükler (Ölü Yükler)

Hareketli Yükler (Canlı Yükler)

Kimyasal özellik yönünden en sık rastlanan sorun sulama suyundaki tuz içeriğidir. Tuz içeriği 600 ppm’den düşük suların kullanılmasına özen gösterilmeli 1200 ppm’i geçen sular kesinlikle kullanılmamalıdır.

Üstten yağmurlama yöntemi çiçeksiz bitkiler ve başlıklar altında uzunluğu  50 cm’yi aşmayan alçak sebzeler, çiçeklenme dönemine kadar süs bitkileri, fide ve genç bitkiler için uygundur. Doğru cevap E'dir.

Doğru cevap B dir. Tabla sisteminde bitki yetiştirme masaların yerden yüksekliği 60-85 cm olmalıdır.

Sistemde kullanılan su dağıtım birimlerinin hafif malzemeden olması istenir. Çelik boruların kullanılması durumunda 3 m, PVC boruların kullanılması durumunda 1 m aralıklarla lateral boruların çatıya bağlanması gerekir. Doğru cevap C şıkkıdır?

Suyun kapilar yolla bitkilere verilmesinde iki yöntem vardır. Birincisinde, saksılar hiçbir materyal kullanılmaksızın düzgün, su geçirmeyen tablalar içerisine yerleştirilir. Tablalara belirli aralıklarla 2 cm yüksekliğe kadar verilen su ile sulama yapılır. Diğer yöntem ise; saksılar doğrudan su ile ilişkili olmayıp bünyelerinde su tutabilen materyaller (kum, keçe, mat, elyaf vb.) üzerine konulur. Materyal olarak kumun kullanılması durumunda tablalar içerisine 2-3 cm kalınlığında kum serilir. Kum, su ile doygun hale getirilir. Kum üzerine yerleştirilmiş saksı toprağında az yoğun bir ortam olduğundan kumdan saksı toprağına bir su hareketi olur ve su saksı içerisinde kapilar hareketle yükselir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yaprak ışığın % 15’ni yansıtır, yansıtma özelliği bitkilerin aşırı ısınmasını engelleyerek doğal koruma sağlar.

Fotosentez sadece gündüz sıcaklığı koşullarında oluşan temel süreç olup, 18-28°C sıcaklık bandında daha iyi performans göstermektedir.

Bitkilerin çeşitli dokularından atmosfere buhar halinde su verilmesi olayına transpirasyon denmektedir.

Mavi ve yeşil ışığa maruz bırakılan tohumların çimlenmesinin yavaşladığı, kırmızı ışıkta çimlenmenin arttığı gözlemlenmiştir.