ÖRTÜ ALTI ÜRETİM SİSTEMLERİ - Deneme Sınavı - 20

Türkiye’de seracılığın gelişiminde önemli kilometre taşları aşağıdaki gibi sıralanabilir:
• Plastiğin örtü materyali olarak kullanılmaya başlaması, 1960’lı yıllar.
• Dünya enerji krizi, plastik seracılığın yaygınlaşması, 1970’li yıllar.
• Sera örtü materyallerindeki gelişmeler, 1980’li yıllar.
• Sera yatırımlarına ve serada yetiştiriciliğe uygulanan %25’lik kaynak kullanımı ve destekleme fonu teşviki, 1990-95.
• Yüksek teknolojinin kullanıldığı modern seraların ve topraksız tarımın girişi, 1990’lı yıllar.
• Sürdürülebilir üretim tekniklerinin ve danışmanlı/sertifikalı üretimin yaygınlaşmaya başlaması, 2000’li yıllar.

Sera topraklarının organik madde içeriğinin %5’in üzerinde olması önerilmektedir;
oysa ılıman iklim kuşağı seralarının hemen hemen %75’inde organik madde içeriği düşüktür (%1.7-3.4). Yüksek sıcaklığın neden olduğu hızlı mineralizasyon organik madde kaybını arttırır.

Yoğun gübre kullanımı, drenaj sisteminin yetersizliği, sahil şeridinde yeraltı suyuna aşırı yüklenme, sulama suyu kalitesinin düşük olması ve deniz suyunun yeraltı suyuna nüfuz etmesi gibi nedenlerle sera topraklarında tuzluluk sorunu ortaya çıkar. Ayrıca, sera topraklarının yağışlarla yıkanamaması ve seralarda yüksek sera sıcaklıkları nedeniyle toprak yüzeyinden buharlaşma ile su kaybının fazla olması da sera topraklarında tuz konsantrasyonunun artışına neden olan diğer faktörlerdir.

Hazır fide üretiminin başlıca avantajları şunlardır:

Askıya almanın nedenleri şöyle özetlenebilir:
• Bitkilerin ışık gören yüzeyini artırmak,
• Bitkiler arasında hava hareketi sağlamak,
• Bitkileri ayakta tutmak,
• Birim alandaki bitki sayısını artırmak,
• Bitki bakım işlemlerini kolaylaştırmak,
• Hastalık ve zararlı kontrolünü kolaylaştırmak,
• Verim ve kaliteyi yükseltmek

Bombus arıları üreticiye sertleştirilmiş karton izolasyonlu kovanlarla pazarlanmaktadır. Standart kovanların aktif ömrü 6-8 hafta olup, domates yetiştiriciliğinde 1-3 dekar, biber yetiştiriciliğinde 5 dekar için 1 adet standart kovan konulur.

Engelleyici önlemler:

Azaltacak önlemler:

Beyaz sinek: Encarsia formosa, Verticillium lecanii, Macrolophus sp., Cyrtopeltis tenius
Kırmızı örümcek: Phytoseiulus persimilis
Yaprakbiti: Coccinella septempunctata, Chrysoperla carnea, Verticillium lecani,
Aphidoletes aphidimyza, Aphidius spp.,
Yaprak galeri sineği: Dacnusa sibirica, Opius pallipes, Diglyphus isae
Trips Amblyseius cucumeris, A. degenerans, Orius spp.

Soğuk iklim kuşağı ülkelerinde seracılığın gelişiminde önemli kilometre taşları:
• Kuzey Avrupa ülkelerinde ortaya çıkışı, 20. yüzyılın başlangıcı.
• Venlo tipi cam seralar, 1935.
• CO2 gübrelemesi, 1960.
• Enerji krizinden sonra tasarruf önlemleri, 1970’li yıllar.
• Bilgisayarlı iklim kontrolu, 1980’li yıllar.

Türkiye, Akdeniz Havzasında sera alanı bakımından İspanya ve İtalya’dan sonra 3. sırada yer almakta, sebze yetiştirilen sera alanı bakımından ise İspanya’dan sonra 2. sırada bulunmaktadır.

Türkiye’de seracılığın gelişiminde önemli kilometre taşları aflağıdaki gibi sıralanabilir:
• Plastiğin örtü materyali olarak kullanılmaya başlaması, 1960’lı yıllar.
• Dünya enerji krizi, plastik seracılığın yaygınlaşması, 1970’li yıllar.
• Sera örtü materyallerindeki gelişmeler, 1980’li yıllar.
• Sera yatırımlarına ve serada yetiştiriciliğe uygulanan %25’lik kaynak kullanımı ve destekleme fonu teşviki, 1990-95.
• Yüksek teknolojinin kullanıldığı modern seraların ve topraksız tarımın girişi, 1990’lı yıllar.
• Sürdürülebilir üretim tekniklerinin ve danışmanlı/sertifikalı üretimin yaygınlaşmaya başlaması, 2000’li yıllar

Türkiye’de seracılığın gelişiminde önemli kilometre taşları aşağıdaki gibi sıralanabilir:
• Plastiğin örtü materyali olarak kullanılmaya başlaması, 1960’lı yıllar.
• Dünya enerji krizi, plastik seracılığın yaygınlaşması, 1970’li yıllar.
• Sera örtü materyallerindeki gelişmeler, 1980’li yıllar.
• Sera yatırımlarına ve serada yetiştiriciliğe uygulanan %25’lik kaynak kullanımı ve destekleme fonu teşviki, 1990-95.
• Yüksek teknolojinin kullanıldığı modern seraların ve topraksız tarımın girişi, 1990’lı yıllar.
• Sürdürülebilir üretim tekniklerinin ve danışmanlı/sertifikalı üretimin yaygınlaşmaya başlaması, 2000’li yıllar

İTU’nun üreticiye getireceği faydalar, ürününün tercih nedeni olması, rekabet
şansını artırması, perakendeci/tüccarla daha iyi anlaşma olanağı sağlaması ve kârlılığını artırma şansı vermesidir.

Hazır fide üretiminin başlıca avantajları şunlardır:
• İklim koşullarının kontrol edilebilmesi,
• Hastalık ve zararlılardan ari, temiz fide elde edilmesi,
• Homojen bitki gelişimi sağlanmas›,

• Alan, enerji ve işçilik tasarrufu,
• Aşılı fide üretilmesi.

Aşılı fideler anacın genotipine bağlı olarak Fusarium, Verticillium ve kök mantarlaşması, nematod gibi biyotik stres koşullarına ve düşük sıcaklık, yüksek sıcaklık, kuraklık, su fazlalığı ve tuzluluk gibi abiyotik stres koşullarına dayanıklılık sağ- layarak; güçlü ve yoğun kök yapıları ile topraktan daha fazla su ve besin maddeleri alarak bitki verimini, kalitesini, gelişmesini, su kullanım etkinliğini, hasat süresini arttırırlar; erkencilik sağlarlar. Aşılı fide kullanımıyla, toprak dezenfeksiyonu ve bitki korumada kullanılan kimyasalların azalması, topraktaki bitki besin maddelerinin daha iyi alınması sonucu gübre kullanımının azalması ile çevreye verilebilecek zarar da azaltılmaktadır.

Seralarda domates, hıyar, kavun, patlıcan, fasulye, kullanılan çeşide bağlı olarak biber askıya alınarak yetiştirilir. Askıya almanın nedenleri şöyle özetlenebilir:

• Bitkilerin ışık gören yüzeyini artırmak,

• Bitkiler arasında hava hareketi sağlamak,

• Bitkileri ayakta tutmak,

• Birim alandaki bitki sayısını artırmak,

• Bitki bakım işlemlerini kolaylaştırmak,

• Hastalık ve zararlı kontrolünü kolaylaştırmak,

• Verim ve kaliteyi yükseltmek.

Engelleyici Önlemler:

• Seraların hastalık ve zararlılar açısından yüksek risk taşıyan yerlerde kurulmasından kaçınmak,

• Serayı kapalı bir ortam olarak tutmak (böcek tülü kullanımı gibi),

• Karantina ve kontrollerde yeni zararlı girişini engellemek,

• Temiz tohum ve bitki materyali ile üretime başlamak,

• Çevredeki ürünlerden bulaşmaları engellemek.

Azaltacak önlemler:

• Kültürel uygulamalar (rotasyon)

• Dayanıklı ya da tolerant çeşit seçimi

• Aşağıdaki kontrol yöntemlerinden birini ya da birden fazlasını uygulamak:

- Solarizasyon

- Mekanik kontrol (zararlıların mekanik olarak yok edilmesi),

- Tuzaklar,

- Biyolojik kontrol

- Uygun kimyasal kontrol.

Bazı zararlılar ve doğal düşmanları şu şekildedir:

Beyaz sinek: Encarsia formosa, Verticillium lecanii, Macrolophus sp., Cyrtopeltis tenius

Kırmızı örümcek: Phytoseiulus persimilis

Yaprak biti: Coccinella septempunctata, Chrysoperla carnea, Verticillium lecani, Aphidoletes aphidimyza, Aphidius spp.,

Yaprak galeri sineği: Dacnusa sibirica, Opius pallipes, Diglyphus isae

Trips: Amblyseius cucumeris, A. degenerans, Orius spp.

Seralar, bitkilerin mevsimleri dışında yetiştirilmesine olanak sağlayan yapılardır. Seracılık seralarda yapılan tarımsal üretim faaliyetleridir. Doğru cevap C'dir.