ÖRTÜ ALTI ÜRETİM SİSTEMLERİ - Deneme Sınavı - 13

Topraksız yetiştiriciliğin laboratuar dışına çıkarılması 1930’lu yıllarda Amerika Birleşik Devletleri’nde gerçekleştirilmiştir.

Topraksız tarımın seralarda ticari üretimde kullanımı özellikle Kuzey Avrupa ülkelerinde 1970’li yıllardan itibaren yaygınlaşmıştır.

Topraksız tarımın geleneksel tarzda toprakta yapılan yetiştiricilikten üstün
yönleri şöyle açıklanabilir:
• Toprağın bitkisel üretime uygun olmadığı yerlerde (çöller, kayalık alanlar,
jeotermal alanlar) bitki yetiştiriciliği yapılabilir.
• Su kullanım etkinliğini arttırır.
• Bitkiler kontrollü bir şekilde beslenir, sonuçta verim ve kalite artar.
• Toprak dezenfeksiyonuna gerek kalmaz.

Topraksız tarım su kültürü ve substrat kültürü olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

Akan Su Kültürü:Bu tekniğin temel prensibi; yeterli su, besin maddeleri ve havalanmayı sağlamak üzere bitkilerin kökleri boyunca besin çözeltisinin ince bir tabaka halinde (1 cm’den az) dolaştırılmasıdır.

Topraksız tarımda kullanılan substratlar (yetiştirme ortamları) organik, inorganik ve sentetik olarak gruplandırılmaktadır.

Besin çözeltisinin hazırlanmasına yönelik olarak gübre miktarlarının
hesaplanmasında aşağıdaki hususlar dikkate alınmalıdır:
• Besin elementlerinin uygulanma dozları,
• Kullanılacak kimyasal kaynaklar,
• Kullanılacak suyun element içeriği,
• Çözeltinin pH’sını ayarlamak üzere kullanılacak asit ve miktarı

Stok çözelti: Yoğun olarak hazırlanan ve bitkilere seyreltilerek uygulanan çözelti.

Substrat kültüründe besin çözeltisi uygulaması iki şekilde yapılır:
• Damla sulama sistemi ile besin çözeltisinin yetiştirme ortamına üstten verilmesi,
• Besin çözeltisinin yetiştirme ortamına alttan verilmesi.

Topraksız tarımın çevreye olumsuz etkilerini en aza indirmek için aşağıdaki
önlemlerin alınması gerekmektedir.
• Atılan çözelti miktarını azaltmak için kapalı sistem kullanılmalıdır.
• Atılan substrat miktarını azaltmak üzere substratların bir üretim
döneminden fazla kullanılması tercih edilmelidir. Denemeler pek çok
topraksız ortamın 4-5 yıl süreyle kullanılabileceğini ortaya koymuştur.
• Kullanım sonrası arazi ıslahında veya inşaat sektöründe kullanılabilmeleri
nedeniyle geri dönüşümü kolay olan yetiştirme ortamları tercih edilmelidir.
• Plastikler de kullanım sonrasında çevreye atılmamalı, toplanarak geri
dönüşümü sağlanmalıdır.

Laboratuar dışında ilk topraksız bitki yetiştiriciliği Amerika Birleşik Devletleri’nde besin çözeltisi içinde domates yetiştirilerek gerçekleştirilmiştir.

Ülkemizde ilk topraksız tarım işletmeleri seracılığın merkezi olan Antalya’da 1995 yılında kurulmuştur.

Topraksız tarımın geleneksel tarzda toprakta yapılan yetiştiricilikten üstün yönleri şöyle açıklanabilir:
• Toprağın bitkisel üretime uygun olmadığı yerlerde (çöller, kayalık alanlar, jeotermal alanlar) bitki yetiştiriciliği yapılabilir.
• Su kullanım etkinliğini arttırır.
• Bitkiler kontrollü bir şekilde beslenir, sonuçta verim ve kalite artar.
• Toprak dezenfeksiyonuna gerek kalmaz.

Gözenekliliği %75-80’den az olmamalı

Durgun su kültürünün ticari üretimde kullanımı yetiştirme
dönemi kısa olan türler (salata-marul, yeşillikler) ile sınırlıdır. Doğru cevap E'dir.

Volkan tüfü doğal bir inorganik substrat türüdür.

Topraksız tarımda kalfiye elemana ihtiyaç duyulmadığından  istihdam edilen insan sayısı azdır.