ÖRTÜ ALTI ÜRETİM SİSTEMLERİ - Deneme Sınavı - 4

Serada bitkisel üretimde etkili olan ışınımı dalga uzunluklarına göre iki genel gruba ayırabiliriz:
• Kısa dalgalı ışınım (KR),
• Uzun dalgalı ışınım (UR).

Kısa dalgalı ışınım yer yüzeyine ulaşan güneş ışınımının 300 ve 3000 nm dalga uzunluklarında alınan enerji olup, güneş ışınımı olarak da tanımlanmaktadır. Uzun dalgalı ışınım, ısıl ışınım olarak da tanımlanmaktadır. Isıl ışınım şiddeti cismin yüzey özellikleri ve yüzey sıcaklığına bağlıdır. Sera içine giren güneş ışınımı yüzeylerden yansıdıktan sonra uzun dalgalı ışınıma dönüşmektedir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Ortalama değerlere göre, bitki örtüsü gelen güneş ışınımının %75’ni soğurur; % 15’ni yansıtır; % 10’nu geçirir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Görünür ışık bitkiler için temel enerji kaynağıdır. Bitkinin ışık enerjisini, karbondioksit ve suyu kullanarak, karbonhidrat (şeker) ve oksijen üretim sürecine fotosentez adı verilir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Sıcaklık gelişme, çiçeklenme, meyve bağlama, meyve büyüme ve meyve olgunlaşma hızlarını belirler. Meyve bağlama hariç, tüm süreçler yüksek sıcaklıkta oluşur. Bitki fizyolojisi açısından meyve bağlama için düşük gece sıcaklığı tercih edilir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Bitki yapraklarından suyun buharlaşması nedeniyle, seranın iç ortam havası dış ortamdan daha nemlidir. Normal bitki gelişmesi için en uygun bağıl nem değerleri genellikle % 70-85 arasında değişir. Bağıl nem değerinin çok düşük (<% 30) olması, özellikle güneş ışınımının yüksek olduğu koşullarda bitkilerin solmasına neden olur. Bağıl nemin düşük olması transpirasyonu artırır. Bağıl nemin yüksek olması transpirasyonu sınırlar, ürün kalitesi azalır, bitkilerin hastalık ve zararlılara karşı duyarlılığı artar. Doğru cevap D şıkkıdır.

Serada bitki yaprakları ve diğer yüzeyler üzerindeki hava akışı dış koşullara göre daha sınırlıdır. Yüzeyler ile hava arasındaki bu etkileşim ısı, su buharı ve CO2 difüzyon hızını etkiler. Serada, optimum bitki büyümesi için 0,5-0,7 m/s’lik hava hızı genellikle uygun olarak kabul edilir. Bitkinin yeterli transpirasyon ve CO2 alımını kolaylaştırmak için, sera içindeki hava hızı 1 m/s’nin üzerine çıkmamalıdır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Kuru hava-su buharı karışımının içerdiği toplam ısı miktarına entalpi adı verilir. Doğru cevap C şıkkıdır.

E şıkkında verilen "Yapay havalandırma çatı ve yan pencereler aracılığıyla yapılır" ifadesi yanlıştır. Doğal havalandırmada çatı ve yan pencereler kullanılır ifadesi doğrudur. Doğru cevap E şıkkıdır.

Akkor telli lamba sera için verimli olmayan ışık kaynağıdır. Fertigasyon sistemini oluşturan bir unsur değildir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Dozajlama için dört yöntem kullanılabilir. Bunlar: 

1. Venturi enjektör,

2. Hidrolik enjektör,

3. Manyetik pompa,

4. Pistonlu mekanik pompa.

Pistonsuz mekanik pompa bu yöntemlerden biri değildir. Doğru cevap E şıkkıdır.

A, C, D ve E şıklarında yer verilen dört yöntem de karbondioksit zenginleştirme işlemi için kullanılan yöntemlerdendir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Bitki büyümesi ve üretiminde optimum CO2 konsantrasyonu ppm aralığı 700-900 olarak tespit edilmiştir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yalnızca I ve II de yer verilen ögeler ısıtma sisteminin bileşenleri arasındadır. Solenoid valfler fertigasyon sisteminin bir parçasıdır. karbondioksit zenginleştirmede de sıvı karbondioksit kullanılabilir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yapay nemlendirme için kullanılan yöntemler şunlardır:

Islak yastık ile nemlendirme, çift akış memeli sisleme, düşük basınç memeli sisleme ve yüksek basınç memeli sisleme.

Trio memeli sisleme bu yöntemlerden biri değildir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Seranın ısıtılmasında kullanılan enerji kaynakları şunlardır: 

I. Jeotermal enerji

II. Güneş enerjisi

IV. Biyokütle

Sirkülasyon fanı bunlardan biri değildir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Mikro besinlerden biri demirdir. A, B, C ve D şıkkında belirtilen besinler makro besinlerdir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yapay aydınlatma iki amaca ulaşmak için yapılır. Bu amaçlar fotosentez ve foto-periyottur. Doğru cevap A şıkkında verilmiştir.

Bitkiler, serada 30-35°C’yi aşan sıcaklıklarda uzun süreli tutulmamalıdır. Bağıl nem %70-85 aralığında olmalıdır. Bitki büyüme ve gelişmesi açısından sera ortamındaki en uygun hava hızı 0,5-0,7 m/s olmalıdır. Hava hızının 1 m/s’den daha yüksek olması durumunda, bitki büyümesi yavaşlar. Doğru cevap A'dır.

Rüzgâr hızı sera üzerinde farklı basınçların oluşmasına neden olur. Rüzgar basınçları rüzgar yönüne göre pencerenin pozisyonuna bağlı olarak pozitif ya da negatif olabilir. Rüzgâr yönündeki pencereler üzerinde basma etkisi (pozitif basınç), ters taraftaki pencerelerde emme etkisi (negatif basınç) oluşur. Seranın doğal yollarla havalandırılmasında hem sıcaklık farkı, hem de rüzgâr birlikte etkili olur. Ancak, rüzgâr hızı 2 m/s ‘nin üstünde ise rüzgâr baskın rol oynar. Rüzgâr hızı arttıkça havalandırma oranı da doğrusal olarak artar. Rüzgâr tarafı ve ters yöndeki pencere açıklıkları farklı şekillerde kontrol edilerek en uygun hava değişim rejimi oluşturulabilir. Burada rüzgâr hızı ve yönü bilgileri kullanılarak sera içinde daha homojen sıcaklık ve nem sağlanabilir. Hava hızının 4,5 m/s’den daha yüksek olan hızlarda, bitkiler fiziksel olarak zarar görür. Bu nedenle rüzgârlı ve fırtınalı hava koşullarında bitkinin ve seranın zarar görmemesi için pencereler kapatılır. Doğru cevap C'dir.

Serada doğal havalandırma aşağıdaki faktörlere bağlıdır:

1. Rüzgâr hızı,
2. Rüzgâr yönü,
3. Rüzgâr tarafındaki pencerelerin pozisyonu,

4. Rüzgâr ters tarafındaki pencerelerin pozisyonu,
5. Havalandırma açıklık alanı,
6. Havalandırma kanatlarının açılma yüzdesi

Doğru cevap E'dir.