ÖRTÜ ALTI ÜRETİM SİSTEMLERİ - Deneme Sınavı - 14

Bireysel seralar: Çeşitli büyüklüklerde tek başına kurulan, çatısı basit, hiçbir yapıyla bağlantısı olmaksızın kurulan seralardır.
Bölmeli blok seralar: Birkaç bireysel seranın birleşmesiyle oluşan ve seraların
yan duvarlarının kaldırılmadığı seralardır. Farklı bitki çeşitlerinin yetiştirme koşullarına göre iç ortam koşulları düzenlenebilmektedir.
Bölmesiz blok seralar: Birleşen bireysel seraların yan duvarları kaldırılarak oluşturulan ve tek bir sera ortamı yaratılan seralardır.
Bağantılı blok seralar: Bitişik seralar olarak da adlandırılıp, cam, tuğla, taş vb.
başka bir yapı duvarına dayalı biçimde bağlantılı olarak kullanılırlar.

M Tipi Çatılı Seralar: Birden çok beşik çatılı seranın bir araya gelmesiyle oluşan blok seralarda görülür.

Sürekli Yükler (Ölü Yükler)
• Yapı elemanlarının kendi ağırlığı,
• Seraya asılı tesisatların ağırlığı
Hareketli Yükler (Canlı Yükler)
• Rüzgâr yükü
• Kar yükü
• Askıya alınan bitki yükü
• Sera üzerinde çalışan işçi ağırlığı
• Depremin dinamik yükü

Sera yapı elemanlarının, gölgeleme oranı düşük, ışık geçirgenliği yüksek, ısı geçirgenliği az olmalıdır. Kurulum kolaylığı sağlamalı, hafif ve
düşük maliyetli olmalıdır.

Sürekli Yükler (Ölü Yükler)
• Yapı elemanlarının kendi ağırlığı,
• Seraya asılı tesisatların ağırlığı
Hareketli Yükler (Canlı Yükler)
• Rüzgâr yükü
• Kar yükü
• Askıya alınan bitki yükü
• Sera üzerinde çalışan işçi ağırlığı
• Depremin dinamik yükü

PE = % 92-94 Işık geçirgenliği.

Seralar genellikle gelir elde etmeyi amaçlıyor olsa da kimi zaman hobi ya da araştırma amacıyla da kullanılabilmektedir. İşletmenin arazi varlığı, yapmak istediği yetiştiriciliğin kapasitesi sera büyüklüğünü belirler. Bölgenin iklim koşulları, seranın yüksek ya da alçak olmasında veya cam ya da plastik olmasında etkilidir. Sera kurulacak arazinin topoğrafik durumu, arazi eğim ve yönü, düz ve eğimli oluşu sera tipinin belirlenmesinde önemli bir göstergedir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Kullanım amacına göre sera tipleri;

Üretim seraları, koruma ve sergileme seraları, ve araştırma seralarıdır. Doğru cevap E şıkkıdır.

M tipi çatılı seralar birden çok beşik çatılı seranın bir araya gelmesiyle oluşan blok seralarda görülür. Doğru cevap D şıkkıdır.

Bir serayı temelden çatıya kadar oluşturan her bir bölüme sera yapı elemanı denilmektedir. Sera yapı elemanları, kendi ağırlığı ve dışarıdan gelecek etkilere karşı sabit yapısını bozmadan kendisinden beklenilen fonksiyonları yerine getirmelidir. Bu temel görevin dışında yapı elemanlarının, gölgeleme oranı düşük, ışık geçirgenliği yüksek, ısı geçirgenliği az olmalıdır. Kurulum kolaylığı sağlamalı, hafif ve düşük maliyetli olmalıdır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Seranın sürekli ısıtılması durumunda kar yükü hesaplanmayabilir. Kar yükünün etkisinin önlenebilmesi için sera içi sıcaklığı en az 12 °C olmalıdır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Temellerin boyutlandırılması, sera iskelet yapısının şekli, zemine iletilecek toplam yük, temel çeşidi ve zemin özelliklerine bağlı olarak yapılır. Temel duvarı ve kolon ayaklarının oturduğu zemin, üzerine gelen yükleri çökmeye maruz kalmayacak biçimde emniyetle taşımalıdır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Çatı makasları sera üzerine gelen yükleri taşıyıp bir altındaki elemanlara aktaran yapı elemanlarıdır. Sera çatısının temel elemanını çatı makası oluşturur. Kirişlerin bir araya gelmesi sonucunda tek bir malzeme gibi görev yapan ve belli aralıklarla kolonlar üzerine yerleştirilen yapı elemanlarıdır. Genellikle geniş açıklıklı seraların çatıları, kafes kiriş adı da verilen çatı makaslarıyla oluşturulur. Doğru cevap A şıkkıdır.

Seralarda örtü materyali olarak kullanılan plastikler, polietilen (PE), polivinilklorid (PVC), poliester (Mylar), polivinilflorid (PVF, Tedlar) gibi yumuşak plastikler ve akrilik (PMMA), polikarbonat (PC), polivinilklorid (PVC), cam elyaflı poliester (GFUP) gibi sert plastik olarak tanımlanan plastiklerdir.

Sera genişliği, yetiştiriciliği yapılacak bitki türü, bitki sıra aralığı ve sıra uzunluğu, işlerin yürütülme biçimi, sera inşasını kolaylaştırma amacı, yapılacak üretim için alan gereksinimi gibi faktörlere bağlı olarak belirlenir. Sayılan bu faktörler göz önüne alınarak, herhangi bir sera ünitesinin taban alanı 500- 600 m2 ‘den küçük olmamalıdır. Sera genişliği, bireysel cam seralarda 9-12 m, plastik seralarda ise 6-9 m arasında alınmalıdır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Örtü malzemesi: Seraların tüm yüzeylerini kaplayan, yağmur, kar ve rüzgâr gibi dış etkilere karşı koruyan yapı malzemeleridir.

İskelet malzemesi ahşap olan seralardır. Genellikle yöresel kaynaklar değerlendirilerek yapılan küçük seralar biçiminde olup servis ömrü kısa olduğundan yaygın kullanılmamaktadırlar.