ORTOPEDİK REHABİLİTASYON

Çocukluk dönemine ilişkin en yaygın engellilik türü olan serebral palsi (SP) (ACPR, 2009) çok sayıda sinir-kas sorunuyla ilişkilidir. Seçici motor kontrol kaybı, anormal kas dokusu ve koordinasyon bozukluğunun yanı sıra kas güçsüzlüğü de bu kişilerin (Damiano ve diğ., Dodd ve diğ., 2003; Gage, 1991; Wiley ve Damiano, 1998) yaşadığı önemli sorunlardan biridir.

Serebral palsi (SP), Down sendromu, miyelomeningosel ve otizm spektrum bozukluğu olan çocuklarda genellikle kardiyo-respiratuvar dayanıklılık, kas gücü, denge, koordinasyon ve motor becerileri zayıftır.

Obezite, engellilikle ilişkili gezinme ve taşıma güçlüğü, basınç yaraları riski, psikolojik morbidite ve cerrahi operasyon sırasında komplikasyon gelişme riski gibi sorunları şiddetlendirebilir.

Bir sınıflandırma sisteminin en önemli unsuru, tüm rakipler için adil olacak bir sistem oluşturabilme yeteneğidir. Guttmann’ın geliştirdiği sınıflandırma sistemi, omurilik lezyonunun işlevsel düzeyine dayalıdır. Son çıkan sistemlerde engelliliğe ilişkin çok sayıda sınıf geliştirilmiştir—amputasyon, serebral palsi, omurilik işlev bozukluğu, nöromüsküler hastalıklar ve diğer hastalık—ilişkili engeller gibi. Ardından her sınıf, bir alt sınıfa ayrılarak rekabeti daha adil ve daha eşit hale getirilmiştir. İşlevsel sınıflandırma sistemi altı kategoriden oluşmaktadır: (1) görme bozukluğu, (2) ampute, (3) serebral palsi, (4) tekerlekli sandalyeli sporcular, (5) diğerleri ve (6) zihinsel engel.

Miyelodisplazi hastalarında omurilik işlevinde azalma ve omurilik yaralanma riskinde artış görüldüğünden, bu hastaların buz hokeyi ve futbol gibi darbe riski yüksek temas sporlarına katılımlarına genellikle izin verilmemektedir. Bununla birlikte, temas sporlarının uyarlanmış formları (örneğin kızak hokeyi), çocukların kendi işlev düzeylerinde katılım yapabilmelerini sağlamıştır. Üst ekstremitelerin güçlendirilmesiyle yürüme faaliyeti süresini uzatmak ve tekerlekli sandalye performansını artırmak mümkün olabilmektedir. Bu çocuklar, tekerlekli sandalye basketbolu, yüzme, kar kayağı, at biniciliği, golf, yelkenli ve kürek çekme gibi hem normal hem de uyarlanmış çeşitli diğer spor dallarına katılabilirler.

Serebral palsi hastası çocuklara uygun olarak düzenlenebilecek spor programları arasında dans, buz pateni, tekerlekli sandalye basketbolu, atletizm, at binme ve ağırlık çalışması yer almaktadır. Kar kayağı, her yaşa ve her işlev düzeyine başarılı bir şekilde uyarlanabilir. Kayak, ilgili bir sosyal ortam sağlayabilir ve çocuğa yetkinlik, özgürlük ve bağımsızlık hissi verebilir.

Periferik sinir sıkışması, tekerlekli sandalye kullanan sporcuların yaklaşık dörtte birinde klinik olarak kendini gösteren bir sorundur.

Önerilen spor dalları arasında bisiklet, yüzme ve diğer düşük etkili faaliyetler yer almaktadır; 8 yıldır süregelen hastalık geçmişinde dahi herhangi bir olumsuz etki görülmemiştir. Artritli hastalarda su egzersizlerinin en iyi tedavi yöntemlerinden biri olduğu ortaya konulmuştur.

Çocukluk dönemine ilişkin en yaygın engellilik türü olan serebral palsi (SP) çok
sayıda sinir-kas sorunuyla ilişkilidir.

İşlevsel sınıflandırma sistemi altı kategoriden oluşmaktadır: (1) görme bozukluğu  (2) ampute, (3) serebral palsi, (4) tekerlekli sandalyeli sporcular, (5) diğerleri ve (6) zihinsel engel.

Bağ dokusunun gevşemesi, eklemlerde aşırı bir esneklik ve stabilite kaybına yol açmakta, bu da omurilik, kalça, patellofemoral eklem ve ayaklarda anomalilere sebep olan engel grubu Down sendromudur.

Merkezi sinir sisteminin (MKS) karmaşık ve son derece değişken anomalisiyle kendini gösteren bir hastalık ve üst ekstremitelerin güçlendirilmesiyle yürüme faaliyeti süresini uzatma amaçlanılan engel grubu Miyelodisplazi'dir.

Hemofili olan bireylere, İzokinetik egzersiz programı ile kanamaları arttırmadan kasları güçlendirmek mümkündür.

Juvenil romatoid artrit (JRA), çocuklarda en sık rastlanılan romatizma hastalığı olup genellikle 6 yaşından önce ortaya çıkmaktadır.

Juvenil Romatoid Artrit'te, doğru bir biçimde tasarlanmış aerobik egzersizler, eklem iltihabını alevlendirmeden kondisyon bozulmasının önüne geçilmesinde yardımcı olabilmektedir.

Hemofilide, Yüzme ve bisiklet, çocukların yetişkinliğe geçişte devam ettirebilecekleri faaliyetlerden fayda sağlamaktadırlar.

Konjenital Amputasyon ve Ekstremite Kusurları,Neredeyse tüm spor dallarında, amputasyonlu bir sporcunun kayak, koşu, yüzme, bisiklet, dağcılık, serbest paraşüt, binicilik ve takım sporlarında son derece yüksek bir performans göstermesi mümkün olan engel grubudur.

Dayanıklılık egzersizi önemli bir tedavi yöntemi olup serebral palsi hastası çocukların rehabilitasyonunda yer alacak unsurlardan biri olarak değerlendirilmelidir.

Sporun engelli çocuklar için psikolojik yararları egzersiz, toplumsal entegrasyon, bilişsel gelişim, benlik saygısı, başarı, akran kabulü, kendine güven ve normallik duygularını içermektedir. Engelli çocuklar daha az aktif olma eğilimindedir ve bu nedenle obezite, kötü kardiyopulmoner dayanıklılık, kas atrofisi ve eklem kontraktür sendromuna sahip olma riskleri yüksektir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Su egzersizleri, engelli çocuklarda kardiyo-respiratuvar dayanıklılığı artırmada kullanılabilecek karada gerçekleştirilen egzersiz programlarına karşı eğlenceli bir alternatif olabilir. Su egzersizi, engelli çocuklar için güvenli ve faydalı, düşük etkili bir egzersiz seçeneğidir. Doğru cevap B seçeneğidir.