ORTOPEDİK REHABİLİTASYON

Thoracic sinirler (T1- T12) Torasik sinirler göğüs, bazı sırt kasları ve abdomenin bir kısmını inerve eder. T2- T4 yaralandığında: bacaklar ve gövde paralitiktir, memelerin altındaki bölgede duyu kaybına neden olur T5 -T8 yaralandığında: bacaklar ve alt gövde paralizisine neden olur ve kaburgaların altındaki bölgede duyu kaybı vardır. T9 - T11 yaralandığında: bacaklarda paraliziye neden olur ve göbek deliğinin altındaki bölgede duyu kaybı vardır

C1-C4, C5, C6, C7-C8, T1-T12, L1-L2, L3-L4, L5 seviyeleri bulunmaktadır.

Yatağa bağımlı bireyde pozisyonlama yapılmadığı veya yanlış yapıldığında; • Metabolizma hızında azalma, • Doku ve kaslarda atrofi, • Kemiklerde deminerilizasyon ve osteoporoz, • Kan akımında yavaşlama, • Akciğer ventilasyonunda azalma, • Trombus oluşumu, • Eklemlerde kontraktürler, • Konstipasyon, • Deri bütünlüğünde bozulma (dekübitüs ülserleri) gibi istenmeyen durumlar gelişebilir(Kavlak Y, 2015b).

Serviko-Meduller Sendrom, üst servikal kord ve beyin sapını etkileyen lezyonlarda görülür; Posterior Servikal Kontüzyon hiperekstansiyon travmalarına bağlı vertebra posterior yapılarının kırıkları ile birlikte görülür; Anterior Spinal Arter Sendromu spinal kordun, anterior spinal arterin sulama alanında infarkt gelişimi ile karakterizedir; L1 - L2 disk aralığı veya daha altındaki yaralanmalar kauda ekina liflerini tutar, buna Kauda Equina Sendromu adı verilir. Santral Kord Sendromu ise spinal kordun santral (merkez-orta) kısmının hasarı sonucu gelişmektedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Omurilik yaralanması sonrası gelişen mesane disfonksiyonu iki başlık altında incelenir. Suprasakral lezyonlar (T11 vertebra ve üzerindeki yaralanmalarda) ve sakral lezyonlar (L1 vertebra ve altındaki yaralanmalarda). T12-L1 vertebra seviyesi ise her iki tip mesane disfonksiyonunun da görülebildiği seviyedir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Konus medullaris’in üst kısmından ince bir filaman olan ilk koksikse kadar uzanan ipliksi yapıya filum terminale adı verilir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Spinal kordun her iki yanından 31 çift spinal sinir çıkar ve vertebra kanalını omurlar arasındaki aralıklardan geçerek terk eder. Bu sinirlerin her birinin dorsal (posterior) ve ventral (anterior) kökleri vardır. Spinal kordun sinir çiftleri; 8 servikal, 12 torasik, 5 lumbar, 5 sakral, 1 koksigeal şeklinde sınıflandırılır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Başın arkası, boyun, kollar ve diyafragmayı inerve eden sinirler; cervical sinirlerdir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Ülkemizde spinal kord yaralanmalarına neden olan travmatik olaylar şu şekilde sıralanmıştır:
• Trafik kazaları (% 42)
• Yüksekten düşmeler (% 27,1)
• Bıçaklanma, ateşli silahlarla yaralanma (% 15,3)
• Eğlence, spor aktiviteleri (%7,4) (suya dalma % 21, 6)

% 42 lik payla, spinal kord yaralanmalarına en çok neden olan travmatik olay; trafik kazalarıdır. Trafik kazaları esnasında boynun aşırı ekstansiyonu ve takip eden fleksiyonu (whiplash injury) spinal kord yaralanmalarının en sık nedenlerindendir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Spinal kord yaralanmaları; spinal kordun baskı, kesi ya da kontüzyonu (ezilmesi) sonucu meydana gelmektedir. Yaralama genellikle fleksiyon, kompresyon, hiperekstansiyon veya fleksiyon-rotasyon mekanizmaları nedeniyle oluşmaktadır. Bu mekanizmalar sonucu meydana gelen hasar, primer yaralanma olarak adlandırılmaktadır. Primer hasarın giderilmesi amacıyla, vücut tarafından tepki olarak geliştirilen hemoraji, inflamasyon ve çeşitli kimyasalların salınması gibi faktörler nedeniyle gelişen ikincil yaralanma ise sekonder yaralanma olarak adlandırılmaktadır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Serviko-Meduller Sendrom: Üst servikal (C) kord ve beyin sapını etkileyen lezyonlarda görülür. Aşağı doğru C4’e kadar ilerleyebilir. Ayırt edici özelliği, yüzde duyu kaybı olması ve kollardaki zayıflığın bacaklardan daha fazla olmasıdır. Ağız çevresinin duyu kaybı, lezyonun medulla ve üst servikalde olduğunu gösterirken alın, kulak ve çeneyi içeren duyu kaybı, lezyonun C3 - 4 seviyesinde olduğunu gösterir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Spinal kord yaralanması sonrası en sık görülen kardiyovasküler sistem komplikasyonları; derin ven trombozu (DVT), otonomik disrefleksi (OD), anemi ve ortostatik hipotansiyondur. Omurilik yaralanmasında spinal şoku takiben gelişen spastisite, artmış derin tendon refleksleri, kontrolsüz ve istemsiz kas spazmları ile karakterizedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Spinal kord yaralanması sonrası değerlendirmede, motor ve duyusal fonksiyonun normal olması ASIA Bozukluk Skalasına göre ASIA E, Normal olarak sınıflandırılır. Doğru cevap E seçeneğidir.