ORTOPEDİK REHABİLİTASYON

Travma ve muhtelif nedenlerle kemiğin ana- tomik sürekliliğinin bozulmasına kırık denir.

Kırıklar anlık bir travma (çarpma, vurma, düşme vd.) ile oluşabileceği gibi tekrarlı zorlanmalar, kopmalar (koşu, sportif durumlar vd.) veya kemikteki patolojik bir lezyon (tümör vb.) nedeniyle de oluşabilmektedir.

Mineral deposu: Kalsiyum ve fosfat deposuolarak görev alır.

Büyüme faktörü deposu: Dönüşüm ve bü- yüme faktörlerini depolar.

Kan hücre üretimi: Uzun kemiklerin ortasında bulunan kanalda yer alan ilikte yapılır.

Bunlar kemiklerin temel işlevlerinden bazılarıdır. Vücüt ısısının %85 kaslar tarafından sağlanmaktadır.  Myelin kılıfının korunması kemiklerin temel işlevleri arasında yer almaz.

Kırık çizgisine göre

Yatay kırıklar (transvers)

Eğik kırıklar (oblik)

Sarmallı kırıklar (spiral şekilli)

Kopma kırıkları (avülsiyon)

Çok parçalı kırıklar

Refleks Sempatik Distrofi kırığın etrafındaki bulunan yapılarda oluşan bir komplikasyondur. Toplardamar sorunları sistemlerle ilgili bir komplikasyon olur, Malunion, Kısalma ve Kaynama yokluğu ise Kırık bölgesinde oluşabilecek komplikasyonlar arasında sınıflandırılır.

Eklemlerde tam hareket sağlama Fiksasyonun çıkarılması sonrasındaki rehabilitasyonun amaçlarındandır.

Elektrofiziksel ajanlar Kırık rehabilitasyonunda “geç  dönem”de kullanılan bölgesel tedavi edici yaklaşımlardandır. Diğer yaklaşımların hepsi "erken" dönemde uygulanmaktadır.

Patolojik kırıklar Kemik dokuya göre oluşan kırıklar sınıfında, Spongioz kemikte kırıklar ise Yapıya(Yapısal) göre oluşan kırıklar sınıfında bulunmaktadırlar.

Omurgada kırık şüphesi varsa kazazede hareket ettirilmeden bekletilmeli uygun sedye ve yeterli sayıda kişinin yardımıyla nakil aracına taşınmalıdır.

Az kayma gösteren kırıklar kapalı redüksiyon ile tedavi edilebilecek kırıklar arasında yer almaktadır. Diğer kırıklar açık redüksiyon teknikleri kullanılarak tedavi edilmektedirler.

İnsan iskeleti 206 kemikten oluşmaktadır ve bu kemikler vücudumuza şeklini verir. Cevap: B şıkkıdır.

Kemiklerimiz kalsiyum, fosfat, kollajen ve sudan oluşmaktadır. Cevap: C şıkkıdır.

Kemiklerin esas olarak fonksiyonlarından bazıları şunlardır:
• Mineral deposu: Kalsiyum ve fosfat deposu olarak görev alır.
• Büyüme faktörü deposu: Dönüşüm ve büyüme faktörlerini depolar.
• Yağ deposu: İliklerde bu fonksiyon sağlanır.
• Kan hücre üretimi: Uzun kemiklerin ortasında bulunan kanalda yer alan ilikte yapılır.
• Koruma: Beyni kafatası kemikleri, gövdede yaşamsal organları göğüs kafesi korur.
• Hareket: Vücudun tamamının ve uzuvlarının hareketini sağlar.
• Destek yapı: Kaslara bağlara bağlantı noktalarını sağlar.

Cevap: E şıkkıdır.

Komplet kırıklarda kırılan bölgede kemik uçları birbirinden ayrılmışken inkomplet kırıklarda kemik uçları ayrılmamıştır. Cevap: C şıkkıdır.

Omurgada kırık şüphesi varsa kazazede hareket ettirilmeden beklenmeli, uygun sedye ve yeterli sayıda kişinin yardımıyla nakil aracına taşınmalıdır. Cevap: A şıkkıdır.

Kırık çizgisine göre
• Yatay kırıklar (transvers)
• Eğik kırıklar (oblik)
• Sarmallı kırıklar (spiral şekilli)
• Kopma kırıkları (avülsiyon)
• Çok parçalı kırıklar. Cevap: C şıkkıdır.

Kemik dokuya göre
• Normal kemikte kırık
• Zorlanma (stres) kırığı
• Patolojik kırık. Cevap: A şıkkıdır.

Yeniden şekilllenme dönemi (remodeling):Kırıkta iyileşmenin nihai fazıdır. Kırık oluşumunun 3-4. haftasında başlar ve devam eder. Cevap: C şıkkıdır.

Sistemlerle ilgili;
• Şok
• Kalp durması
• Akciğer sorunları: Örn.yağ embolisi sonucu solunum yetmezliği gelişmesi
• Toplardamar sorunları
• Böbrek sorunları: Örn. böbrek taşı oluşumu
• Yatak yaraları (dekübit): Örn. topuklarda uzun süreli sırt üstü yatmaya bağlı yaraların oluşması.

Cevap: B şıkkıdır.

Fiksasyonun çıkarılması sonrasında rehabilitasyonun
amaçları şunlardır;
• Ödemi kontrol etmek
• Eklemlerde tam hareket sağlama
• Kaslarda tam güç sağlama
• Tam fonksiyonellik
• İşe, okula dönüş. Cevap: E şıkkıdır.