ORTOPEDİK REHABİLİTASYON

Serebral palsili çocuklarda görülen temel sorun kas iskelet sistemi bozukluklarına bağlı olarak gelişen postür ve hareket bozukluğu, bununla ilişkili olarak aktivite limitasyonu ve katılım güçlükleridir. Primer olarak ekstremiteler ve gövdeyi etkiler. İstemli motor kontrol bozukluğu ve postür bozuklukları olmakla birlikte, hastalığa ikincil olarak, duyusal problemler, salya, ağrı, uyku problemleri, bilişsel, iletişim, algılama problemleri, epilepsi, davranış bozuklukları, konuşma güçlükleri, zeka gerilikleri ve entelektüel problemleri de eşlik edebilmektedir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Serebral palsi çocukluk çağı kronik hastalıkları içerisinde en sık karşılaşılan klinik tablodur. SP, gelişmekte olan bebek beyninin doğum öncesi, doğum sırası veya doğum sonrasında herhangi bir nedenden kaynaklanan kalıcı lezyonuna bağlı olarak gelişen, ilerleyici olmayan, aktivite ve katılım limitasyonlarına neden olan hareket ve postür bozukluğu ile karakterize kas iskelet sistemi bozukluğudur. Doğru cevap D şıkkıdır.

Travma ve düşük apgar skoru doğum sırasında, havale ve enfeksiyon doğum sonrasında ortaya çıkan faktörlerdir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Doğum sırasında gelişen serebral palsi nedenleri;

Erken doğum, düşük doğum ağırlığı, intrakranial kanama, travma, nöbetler, zor doğum, doğum eyleminin uzaması, vakumla doğum, makat doğum ve düşük apgar skorudur. Doğru cevap E şıkkıdır.

Spastik tip serebral palsi kas sertliği ile karakterizedir. Spastik tip, tüm SP tiplerinin %75’ini oluşturur. Spastisite, kasın pasif harekete karşı gösterdiği direnç olarak tanımlanır ve üst motor nöron lezyonlarında karşılaşılan klinik bir bulgudur. Doğru cevap B şıkkıdır.

Atetoz istemsiz, solucanvari, kıvrılma (bükülme) tarzı hareketlerin gözlendiği formudur. Karşılıklı çalışan her iki grup kasın (hem hareketi yaptıran kas hem de zıttı çalışan kas) aynı anda kasılması sonucu ortaya çıkar. Çocuk, amaca uygun hareket yapmak istediğinde (Örneğin önündeki kaleme uzanmaya çalıştığında) kıvranma hareketi daha çok artar. İstemsiz hareketler distal ekstremitelerde (el ve ayaklarda), yüz ve dilde çok daha belirgindir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Hipotonik tip serebral palsi belirgin kas tonus azlığı ile karakterize klinik tablodur. Serebral palsili vakaların %0,7- 2,6’sını oluşturur. Doğru cevap E şıkkıdır.

Hemiplejik tip vücudun bir yarısının etkilendiği klinik tablodur. Sıklıkla, üst ekstremite alt ekstremiteye göre daha fazla etkilenir. Erken doğan bebeklerin %17’sinde ve miyadında doğan bebeklerin de %56’sında, bütün SP’li vakaların da %20-30’unda görülür. Doğru cevap D şıkkıdır.

Paraplejik tip serebral palsi iki alt ekstremite tutulumu ile karakterizedir. Nadiren görülür. Çünkü serebral palside üst ekstremite etkileniminin olmadığı klinik tablo oldukça enderdir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Hafif etkilenimli serebral palsili çocuklarda “W oturma veya kurbağa pozisyonu” denilen oturma pozisyonu oldukça yaygındır. Çocukların rehabilitasyonunda oturma pozisyonlarının düzenlenmesi yapılırken W oturmanın önlenmesi gerekir. Çocuklar yerde oturtulacak ise çocukların bağdaş kurarak veya bacaklarını öne uzatarak oturması sağlanmalıdır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Serebral palsi hastalığı, çocukluk çağının en yaygın görülen motor özür nedenidir. İlerleyici değildir. Doğum öncesi veya beyin gelişiminin hızlı olduğu yaşamın ilk yıllarında meydana gelir. Kas iskelet sistemi bozukluklarına bağlı olarak gelişen postür ve hareket bozukluğudur. I, II, III ve IV. no.lu ifadelerin hepsi Serebral Palsi için doğrudur. Doğru cevap (E'dir.

Diplejik Tip Serebral Palsi  sıklıkla, erken doğum ve/veya düşük doğum ağırlığı sonrası görülen klinik tablodur. Prematürelerde (erken doğan bebekler) iskemik beyin yaralanmasına neden olan periventriküler lokomalazi en yaygın nedenlerdendir. Gövde ve ekstremitelerin tutulumu ile karakterize olup alt ekstremiteler üst ekstremitelerden daha fazla etkilenmiştir.Hafif etkilenimli diplejik çocuklarda ayak kaslarındaki tonus artışından dolayı (kas kasılmaları) parmak ucu yürüyüşü görülür. Bunun dışında, bacaklarını çaprazlayarak yürüme (makaslama yürüyüşü), dizleri bükük yürüme gibi yürüyüş paternleri de görülebilmektedir. Nöbet, sık görülen klinik bir bulgudur. Gözü odaklayamama, istemsiz göz titremeleri (nistagmus), şaşılık (strabismus) ve körlük sıklıkla görülen göz ve görme ile ilişkili bulgulardır. Doğru cevap B'dir.

Diskinetik tip serebral palsi anormal hareketlerle karakterizedir. Diskinetik tip Serebral Palsi’de sıklıkla görülen hareket bozuklukları, atetoz, distoni, korea, rijidite, tremor, distoni şeklindedir. Triplejik, üç ekstremitenin tutulduğu klinik  serebral palsi tablosudur. Doğru cevap C'dir.

Yüzükoyun pozisyon, SP’li çocuklarda başını kontrol edebilme, kasılmaları azaltabilme, simetrik vücut pozisyonunu sağlayabilme ve elleri üzerine ağırlık aktarabilme becerisi sağlar. Çocuklar, karın altından (veya gövdesinin altından) bir yastıkla desteklenerek yüzükoyun yatırılır. Vücut ağırlığı desteklenen SP’li çocukların böylelikle, başını kaldırıp elleri ile oyun oynayabilmesi sağlanır. Doğru cevap A'dır.

Ataksik tip: Serebellum (beyincik) hasarında görülen klinik tablodur. Tüm SP’li vakaların %2-8’ini oluşturur. Ataksik Serebral Palsi’li çocuklarda denge ve koordinasyon kaybı mevcuttur. Çocuklar, dengelerini sağlayamadıklarından yalpalayarak ve bacaklarını aşırı derecede açarak yürürler (sarhoşvari yürüme paterni). Ani hareketlerde güçlük çekerler. Patlayıcı tarzda konuşma, nistagmus (istemsiz göz titremeleri) ve göz takibinde güçlükler yaşanır.

Rijidite, karşılıklı görev yapan kaslar arasındaki dengenin bozulmasıyla karakterize hareket bozukluğudur. Bir tedavi programı değildir. Doğru cevap E'dir.

Serebral palsi rehabilitasyonu yaşam boyu sürer. Doğru cevap C'dir.

Aşırı kasılmaları olan ve baş ve boynunu sürekli geriye atma eğiliminde olan çocuklarda hamak pozisyonu verilebilecek en uygun pozisyonlama örneğidir. Doğru cevap B'dir.

Günlük yaşam aktiviteleri, kendine bakım becerileri olarak da adlandırılmakla birlikte çocuğun fonksiyonel seviyesi ve bağımsızlık düzeyi ile ilişkilidir. Fiziksel yetersizliği olan çocuklarda gün içinde kendine bakım ve transfer aktivitelerinde önemli kısıtlılıklar yaşanmaktadır. Günlük yaşam aktiviteleri, temel olarak beş kategoride ele alınabilir: Kişisel hijyen aktiviteleri (banyo, diş fırçalama gibi), giyinme aktiviteleri (kıyafete karar verme ve giyinme), yemek yeme (yiyeceği hazırlamak zorunda değil), odasını kullanabilme becerisi, transfer becerileri (yatağa veya sandalyeye). Oyun  aktivitesi temel olarak beş kategoride ele alınan günlük yaşam aktivitelerinden biri değildir. doğru cevap D'dir.

Serebral palsi hastalığını ilk olarak 1861 yılında İngiliz Ortopedist William Little tarafından tanımlanmıştır. Little ilk tanımlamasında “Cerebral Paresis” terimini kullanmıştır. Doğru cevap A'dır.