ORTOPEDİK REHABİLİTASYON

Protez rehabilitasyonundaki başarı; amputenin yaşı, cinsiyeti, amputasyon nedeni, cerrahisi ve seviyesi, ampute edilen ekstremite sayısı, ampütasyondan itibaren geçen süre, güdük şekli, güdük ağrısı, ödem, duyu, yara iyileşmesi, derinin durumu, fantom ekstremite hissi ve ağrısı, biyomekanik prensiplere uygun protez ve psikososyal durum gibi bir çok faktörden etkilenmektedir. Doğru cevap A'dır.

Ampute; amputasyon ameliyatı geçiren veya doğuştan ekstremitesinin bir kısmı veya tamamı olmayan bireylere denir. Doğru cevap E'dir.

Alt ekstremite amputasyon seviyeleri; parsiyel ayak ampütasyonları, syme amputasyonu, ayak bileği dezartikülasyonu, diz altı amputasyonu, diz dezartikülasyonu, diz üstü amputasyonu, kalça dezartikülasyonu ve hemipelvektomidir. Doğru cevap B'dir.

Alt ektremite amputelerinde rehabilitasyonun başarısını ve sonucunu pek çok faktör etkilemektedir. Bu faktörler içerisinde amputasyon nedeni ve seviyesi, ampute edilen ekstremite sayısı, fonksiyonel kapasite, yaş, vücut ağırlığı, derinin durumu, güdük şekli, ödem, ağrı, koruyucu ve proprioseptif duyulardaki bozukluklar, skar doku, nöroma varlığı, yara iyileşme düzeyi, proteze karşı gelişen alerjik reaksiyonlar ve motivasyon eksikliği önemli bir yer tutmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Amputasyonlardan sonra görülen sorunlar; cilt problemleri, duyu problemleri, nöroma, kemik ve eklem problemleridir. Doğru cevap D'dir.

Eklemi çevreleyen kas, tendon, eklem kapsülü ve bağların çeşitli sebeplerden elastikiyetlerini kaybetmelerinden dolayı eklemin normal hareket açıklığını kaybetmesi veya eklem hareket açıklığının belirli yönlerde kısıtlanmasına "Kontraktür" adı verilir. Doğru cevap A'dır.

Preprostetik dönemde yaş, cinsiyet, demografik bilgiler, meslek, aktivite düzeyi, ekonomik durum/sosyal güvence ve hastanın beklentileri gibi faktörler göz önünde bulundurularak protez tasarımı ve malzeme seçimi yapılır. Doğru cevap B'dir.

İlk sırada iş kazaları gelmektedir. Ayrıca, yanık, kesici ve ateşli silah yaralanmaları, tren kazaları, konjenital anomaliler, tümörler, travma sonrası kangren, dolanım bozuklukları, nörolojik nedenler vb. sayılabilir. Doğru cevap E'dir.

Üst ekstremite amputasyonlarından sonra, ampute ambulasyon açısından bağımsız olduğu için alt ekstremite amputelerine göre ödem gelişimi daha azdır ve daha kolay giderilir. Doğru cevap B'dir.

Çocuklara mekanik fonksiyonel protezler3,5- 5 yaş civarında uygulanabilmektedir. Doğru cevap D'dir.

Alt ve üst ekstremite amputelerinde rehabilitasyon uygulamaları temel olarak 5 dönemde gerçekleştirilir; preoperatif dönem, postoperatif dönem, preprostetik dönem, prostetik dönem ve sosyal yaşama geri dönüş ve takip. Cevap: D şıkkıdır.

Amputasyon: Alt veya üst ekstremitenin tamamının veya bir kısmının kalıcı kaybıdır. Cevap: B şıkkıdır.

Dezartikülasyon: Eklem seviyesinden yapılan amputasyonlara denir. Cevap: A şıkkıdır.

Alt ekstremite amputasyonları tüm amputasyonların %80-85’ini oluşturmaktadır. Cevap: D şıkkıdır.

Fantom Hissi: Bir ekstremitenin amputasyonu takiben varlığını hala devam ettirmesi olarak tarif edilir. Cevap: C şıkkıdır.

Prostetik dönemde ampute yeniden değerlendirilir, genel fiziksel uygunluk, protezsiz fonksiyonel düzey ve güdüğün durumu gözden geçirilir. Cevap: A şıkkıdır.

Üst Ekstremite Amputasyon Seviyeleri;
1. Parsiyel El Amputasyonları
a. Kısmi El Amputasyonları
b. Dijital Amputasyonlar
2. El Bileği Dezartikülasyonu
3. Dirsek Altı Amputasyonu (Transradial Amputasyon)
4. Dirsek Dezartikülasyonu
5. Dirsek Üstü Amputasyonu (Transhumeral Amputasyon)
6. Omuz Dezartikülasyonu
7. Forequarter Amputasyonu.

Cevap: E şıkkıdır.

Preoperatif dönemde amputasyon kararı verilen hastanın genel gözlemi yapılır, hikâyesi ve demografik bilgileri alınır, ağrı, eklem hareket genişliği, kas kuvveti ve kısalıkları, solunumu ve fonksiyonel düzeyi değerlendirilir, hasta amputasyon ve protez konusunda bilgilendirilir. Cevap: B şıkkıdır.

Üst ekstremite amputasyonlarından sonra, ampute ambulasyon açısından bağımsız olduğu için
alt ekstremite amputelerine göre ödem gelişimi daha azdır ve daha kolay giderilir. Cevap: A şıkkıdır.

Üst ekstremite amputasyonlarından sonra geriye kalan uzuv yer çekiminin etkisiyle anatomik
pozisyonunu almaktadır. Cevap: C şıkkıdır.