ORTOPEDİK REHABİLİTASYON - Deneme Sınavı - 22

Ödemi kontrol etmek hem fiksasyon sırasında  hem de fiksasyonun çıkarılması sonrasında yapılması gereken rehabilitasyon yaklaşımlarından  biridir

Kan dolaşımında ciddi sorunlar varsa ilk saatlerde uygun cerrahi girişimlere ihtiyaç olabilmektedir

Eklem replasman cerrahisinde artroplasti yöntemi ile aşınmış olan eklem yüzleri çıkarılır ve özel
tasarlanmış biyomateryaller ile kaplanarak yapay bir eklem oluşturulur. Artroplasti uygulamalarındaki amaç, eklemden kaynaklanan ağrıyı gidermek, eklem hareketini gerçekleştirmek ve deformiteyi düzeltmektir. Doğru cevap D' dir.

Eklem replasmanı ile yerleştirilen biyomateryalleri kemiğe tespit etmek için hidroksiapatit de
kullanılmaktadır. Hidroksiapatit, kemik metabolizmasında aktif olabilen madde olduğu için kemik
doku ile arasında kuvvetli bağ oluşmaktadır. Doğru cevap C' dir.

Eklem replasmanlarında kullanılan biyomateryaller, dokuların fonksiyonunu gerçekleştirmek
amacı ile tasarlanmıştır. Geliştirilen biyomateryallerin özellikleri, insan vücudundaki dokulara benzer özellikler taşımalıdır. Bu biyomateryaller, polimerler, seramikler, metaller ve kompozitlerden geliştirilebilir. Polietilen, düşük esneme ve yüksek dayanıklılık özelliklerinden dolayı endoprotezlerde kullanılmaktadır. Kobalt-krom, titanyum gibi metaller ile alüminyum oksit, zirkonyum oksit gibi materyallerde kalça ve diz eklem replasmanlarında kullanılan metallerdir. Bu materyaller, düşük aşınma özelliği ve biyouyumluluğu açısından eklem yüzlerinde kullanılmaktadır. Biyouyumluluk, görevini üstlendiği dokunun koşullarına uyum sağlayabilmesi ve uygulanan materyale insan vücudunun tepkisi ile değerlendirilir. Biyouyumluluğu olan materyallerin alerjik ve toksik etkisi de olmamalıdır. Doğru cevap E' dir.

Uygulandığı Ekleme Göre Artroplastiler: Bulunduğu anatomik bölgeye göre deforme olan eklemin artroplastileri aşağıdaki gibi adlandırılır.
• Kalça artroplastileri
• Diz artroplastileri 

• Ayak bileği artroplastileri
• Omuz artroplastileri
• Dirsek artroplastileri
• El bileği ve parmak artroplastileri

Çimentolu kalça artroplasti yönteminde, endprotezin kemik ile fiksasyonu, metilmetakrilat (kemik çimentosu) ile
yapılmaktadır. Kemik çimentosu, yapıştırıcı özellikte değil, endoprotezin ve kemiğin boşluklarını dolduran tespit edici özelliktedir. Çimento uygun kıvamda iken endoprotezin yerleştirilmesi önemlidir. Önce kemiğe metilmetakrilat, ardından kalça endoprotezi yerleştirilir. Kemik çimentosu yaklaşık 15 dakikada sertleşir. 65 yaş üstündeki hastalarda tercih edilen bir yöntemdir. Doğru cevap A' dır.

Total Kalça Artroplastisi: Kalça ekleminin hem femur hem de acetabular eklem yüzünün biyomateryal ile değiştirildiği artroplasti yöntemidir. Doğru cevap D' dir.

Tromboemboli ve derin ven trombozu, kalça replasmanı cerrahisinden sonra üç ay içinde de görülebilir. Dejeneratif artrit tanısı olan hastalarda romatoid artiritli hastalara göre daha fazla tromboemboli görülmektedir. Kadınlarda ve konjestif kalp yetmezliği olan ve uzun süre yatak istirahatinde hareketsiz kalan bireylerde derin ven trombozu riski artmaktadır. Enfeksiyon total kalça artroplasti uygulamalarından sonra görülebilecek komplikasyonlardandır. Romatoid artrit, diabetus mellitus gibi sistemik hastalığı olanlarda daha sık enfeksiyona rastlanmaktadır  Heterotopik ossifikasyonlar total kalça artroplastisinden sonra hareket kısıtlılığı ile birlikte görülen komplikasyondur. Protezin gevşemesi, ağır fiziksel aktiviteler yapan bireylerde, obezite problemi olanlarda, uygun endoprotezin seçilemediği durumlarda görülebilir. Cerrahi tekniğe bağlı olarak endoprotezi oluşturan biyomateryallerle kemik doku arasında tespit sorunu oluşmaktadır. Alt ekstremite boyu eşitsizliği de cerrahi sonrası dönemde yapılan uzunluk ölçümü sırasında görülebilir. Alt ekstremitedeki kısalık, tespit edildikten sonra kısalık takviyesini içeren ortezler ile tedavi edilebilir. Periferik sinir yaralanmaları da cerrahi sonrasında daha az görülebilen komplikasyonlardandır. Doğru cevap E' dir.

Diz eklemi ginglymus (menteşe) tip bir eklemdir. Transvers eksen etrafında fleksiyon ve ekstansiyon
hareketleri meydana gelir. Fleksiyon hareketi sırasında bir miktar rotasyon hareketi ortaya çıkar. Femur kemiğinin distal ucu ile tibianın proksimal ucu arasında tibio- femoral eklem oluşur. Doğru cevap B' dir.

Cerrahi öncesi rehabilitasyon döneminde, normal eklem hareketini ve kas kuvvetini artırmak, erken dönemde mobilizasyonu sağlamak ve hastayı operasyon hakkında bilgilendirerek cerrahiye hazırlamak amaçlanır. Bu dönemde hastanın değerlendirmesi yapılır. Solunum, ağrı, normal eklem hareketleri, çevre ölçümleri, ödem, kısalık testi, kas testi, günlük yaşam aktiviteleri, fonksiyonellik, yürüme analizi ve denge değerlendirilir. Doğru cevap C' dır.

Cerrahi sonrası ikinci haftada, parsiyel yük vererek yürüme eğitimine başlanır. Altıncı haftanın
sonunda tamamen yük verilebilir. Doğru cevap C' dir.

Spinal kord yaralanmaları (SKY); zorlanma, ezilme ve kesilmelere bağlı olarak gelişen spinal kordun veya spinal korddan çıkan sinir köklerinin spinal kanal içindeki hasarlanmasıdır.

Doğru yanıt "A" seçeneğidir.

Spinal kordun sinir çiftleri; 8 servikal, 12 torasik, 5 lumbar, 5 sakral, 1 koksigeal şeklinde sınıflandırılır.

Doğru yanıt "B" seçeneğidir.

Servikal sinirler basın arkası, boyun, kollar ve diyafragmayı inerve eder. C1 -C5 paralizi: solunum kasları ve tüm ekstremiteler etkilenmiştir ve genellikle ölümcüldür.

Doğru yanıt "C" seçeneğidir.

Ülkemizde spinal kord yaralanmalarına neden olan travmatik olaylar aşağıda sıralanmıştır:

• Trafik kazaları (% 42)

• Yüksekten düşmeler (% 27,1)

• Bıçaklanma, ateşli silahlarla yaralanma

(% 15,3)

• Eğlence, spor

Doğru yanıt "D" seçeneğidir.

İnkomplet spinal kord yaralanmalarının en sık görülen tipidir. Spinal kordun direkt mekanik kompresyon altında kaldığı durumlarda gelişebilir. Spinal kordun santral (merkez-orta) kısmının hasarı sonucu gelişmektedir. 

Doğru yanıt "E" seçeneğidir.

Serviko-Meduller Sendrom Üst servikal (C) kord ve beyin sapını etkileyen lezyonlarda g.rülür. Aşağı doğru C4’e kadar ilerleyebilir. Ayırt edici özelliği, yüzde duyu kaybı olması ve kollardaki zayıflığın bacaklardan daha fazla olmasıdır.

Doğru yanıt "A" seçeneğidir.

C3 ve üzerinde yaralanması olan hastalar mekanik ventilatör ve frenik sinir stimülatör desteğine gereksinim duyarlar. C4 düzeyindeki hastalar spontan solunum yapabilirler. C1 - C4 seviyesindeki hastalar fonksiyonel olarak tamamen bağımlıdır.

Doğru yanıt "B" seçeneğidir.

L3-L4 Seviyesindeki hastalar dizlerini tam olarak kilitleyebilir ve ayak bileği dorsi fleksiyonunu kısmen yapabilirler. Hastalar, ayak ayakbileği ortezi (AFO) ve önkol destekli koltuk değneği ile sosyal olarak ambule olabilirler.

Doğru yanıt "C" seçeneğidir.