ORTOPEDİK REHABİLİTASYON - Deneme Sınavı - 16

Amputasyon psikolojik bir travmadır.  Baş edilmesi
oldukça zor bir durumdur. İlk tepki inanmama,
utanma, ceza olarak düşünme, muhtemel depresyon veya kişi kendisi için her şeyin bittiğini düşünmesidir.

Protez rehabilitasyonundaki başarı; amputenin yaşı, cinsiyeti, amputasyon nedeni, cerrahisi ve seviyesi, ampute edilen ekstremite sayısı, amputasyondan itibaren geçen süre, güdük şekli, güdük ağrısı, ödem, duyu, yara iyileşmesi, derinin durumu, fantom ekstremite hissi ve ağrısı, biyomekanik prensiplere uygun protez, psikososyal durum ve multidisipliner takım çalışması gibi bir çok faktörden etkilenmektedir.

Alt ekstremite amputasyon seviyeleri aşağıda sıralnmıştır:
1. Parsiyel Ayak Amputasyonları
a. Parmak Amputasyonları
b. Metatarsofalangeal Amputasyonlar
c. Transmetatarsal Amputasyonlar
d. Lisfranc Amputasyonu (Tarsometatarsal Amputasyon)
e. Chopart Amputasyonu (Midtarsal Amputasyon)

Alt ekstremite amputasyonları; vücut yapı ve fonksiyonlarında önemli değişikliklerle sonuçlanan, kişinin aktivitelerini kısıtlayan, sosyal ve mesleki yaşantısını tamamen etkileyen, aynı zamanda sosyal ve psikolojik açılardan da birçok durumla başa çıkmasını gerektiren, sağlığın bozulduğu ve sağlıkla ilgili
yaşam kalitesinin azaldığı, yaşam boyu çok yönlü bir uyum süreci gerektiren kalıcı yetersizliklerdir.

Fantom ağrısı  edinsel amputelerde %48,5 oranında bulunmuştur.

Olmayan bir ekstremitede var olan ağrı fantom ağrısı olarak tanımlanır.

Ülkemizde üst ekstremite amputasyon nedenlerinin ilk sırasında iş kazaları yer almaktadır

Preoperatif dönemde amputasyon kararı verilen hastanın genel gözlemi yapılır, hikâyesi ve demografik bilgileri alınır, ağrı, eklem hareket genişliği, kas kuvveti ve kısalıkları, solunumu ve fonksiyonel düzeyi değerlendirilir, hasta amputasyon ve protez konusunda bilgilendirilir

Serebral palsi (SP) çocukluk çağı kronik hastalıkları içerisinde en sık karşılaşılan klinik tablodur. SP, gelişmekte olan bebek beyninin doğum öncesi, doğum sırası veya doğum sonrasında herhangi bir nedenden kaynaklanan kalıcı lezyonuna bağlı olarak gelişen, ilerleyici olmayan, aktivite ve katılım limitasyonlarına neden olan hareket ve postür bozukluğu ile karakterize kas iskelet sistemi bozukluğudur.

SP, Spastik tip (kas sertliği), Diskinetik tip, Ataksik tip, Hipotonik tip, Mikst (karma) tip olarak beş tipi bulunmaktadır. Sngle (tek) tip bu sınıflandırma içerisinde yer almaz.

Spastik tip, tüm SP tiplerinin %75’ini (%77-93) oluşturur,

Diskinetik tip serebral palsi SP’li çocukların %2- 15’ini oluşturur

Ataksik tip SP  tüm SP’li vakaların %2-8’ini oluşturur

Hipotonik tip SP, SP’li vakaların %0,7-2,6’sını oluşturur.

Bu nedenle doğru yanıt %75 oranı ile Spastik tip olarak bilinmekedir.

Mikst (karma) tip, atetoid ve distonik hareketlerin birlikte görüldüğü klinik tablodur.

SP’nin en ağır formlarından birisidir.

Sp'li çocuklarda zayıf emme, irritabilite, tiz sesli ağlama, asimetrik postür söz konusu ise bu bebeklerin mutlaka nörolojik açıdan detaylı değerlendirilmesi istenmelidir.

Daha büyük çocuklarda, kalça çıkığı, omurga eğrilikleri (skolyoz, kifoz veya lordoz) gözlenebilir.

Bağımsız bir şekilde pozisyon değişikliği yapamayan çocuklarda 30 dk. da bir pozisyon değişikliğinin yapılması gerekmektedir.

Günlük yaşam aktiviteleri, temel olarak

beş kategoride ele alınabilir: Kişisel hijyen aktiviteleri (banyo, diş fırçalama gibi), giyinme aktiviteleri

(kıyafete karar verme ve giyinme), yemek yeme (yiyeceği hazırlamak zorunda değil), odasını kullanabilme

becerisi, transfer becerileri (yatağa veya sandalyeye).

Hemiplejik SP tipi vücudun bir yarısının etkilendiği klinik tablodur. Sıklıkla, üst ekstremite alt ekstremiteye göre daha fazla etkilenir.

Monoplejik Tip SP tek bir ekstremitenin etkilendiği klinik SP tablosudur.

Kemikler, anne karnında kıkırdak dokusunun gelişimiyle oluşmaya başlar ve 22-25 yaşları arasında tamamlanır.

Düzensiz kemikler, herhangi bir geometrik şekle benzemeyip genellikle omurga ve yüz bölgesinde bulunur. Örneğin çene kemiği (mandibula) örnek olarak verilebilir.