ORTAÇAĞDAN GÜNÜMÜZE ANADOLU UYGARLIKLARI

1300-1453 yılları arasını ifade eden erken Osmanlı dönemi mimarisi, mekan-kubbe-kütle ilişkisi ve mimari problemlerin örneklerle ele alındığı bir dönemdir. Bu dönemde özellikle dönemin başkentleri Bursa ve Edirne'de camiler ön plana çıkmaktadır. Erken Osmanlı dönemi mimarisinde, büyük mekanlı cami formuna ihtiyaç duyulmuştur. tüm bu bilgilerin ışığında doğru cevap, B şıkkıdır.

İnşaatına I. Murad Hüdavendigar tarafından başlanarak 1399'da Yıldırım Bayezid döneminde tamamlanan ve erken dönem Osmanlı mimarisinin en anıtsal yapısı sayılan camii Bursa Ulu Camii'dir.

Aynı meslek grubundaki esnafın bir araya toplandığı çoğunlukla sıra dükkanlar olarak düzenlenen çarşıya arasta denir. Dolayısıyla doğru cevap A şıkkıdır.

A, B, C ve D şıkları erken Osmanlı dönemi mimarisi ile ilgili doğru bilgiler içermektedir. E şıkkı ise yanlış bir seçenektir çünkü erken Osmanlı mimarisinde tuğla hatıllı, kaba yontu taş duvar örgüsü yaygın olarak kullanılmıştır.

Rumî, Türk sanatında sık kullanılan kıvrımlı yaprak bezeme; Hatayî, stilize edilmiş bitkisel motifli süsleme tarzı, tonoz; tavan örtüsü olarak açıklanabilecek, bir kemerden ya da birçok kemerin bir araya gelmesiyle oluşan mimari öğe ve çini ise hamur haline getirilmiş killi toprağın pişirilmesiyle yapılan, çeşitli renk ve motiflerle süslenmiş sırlı seramik ev eşyaları veya duvar panolarına denir. bu durumda doğru cevap; A şıkkı yani palmettir.

Bu dönemde de, erken dönemde olduğu gibi mimari biçimi ters "T" cami şeması kullanılmıştır. Klasik dönemde, erken dönemin dağınık yerleşim planının tersine düzgün yerleşim planlı örnekler tercih edilmiştir. Rumeli Hisarı ve Topkapı Sarayı bu dönemde inşa edilen önemli yapılar arasındadır. yani Anadolu Hisarı ve Dolmabahçe Sarayı seçenekleri yanlıştır. Bu durumda doğru cevap C şıkkıdır.

Topkapı Sarayı, fetih sonrası inşası başlayan Topkapı Sarayı, klasik Osmanlı dönemi mimari örneklerinden biridir. Yani doğru cevap B şıkkıdır.

İstanbul Yavuz Sultan Selim camii, klasik Osmanlı döneminde inşa edilmiştir. Dolayısıyla doğru cevap A şıkkıdır.

Büyük kubbeli yapılarda yarım kubbe ya da tonozları taşıyan iri taşıyıcı ve ayağa filpaye ya da fil ayağı adı verilir. Bu nedenle doğru cevap D şıkkıdır.

Edirne Rüstem Paşa Hanı, klasik Osmanlı dönemi mimarisinde görülen, camii dışındaki yapılardan biridir. Dolayısıyla doğru cevap A şıkkıdır.

I. Ahmet, devletin bütünlüğünü sağlamak amacıyla kardeş katli geleneğine son vererek Ekber ve Erşed geleneğini (hanedan  üyelerinin en yaşlı ve aklı başında olanının başa geçmesi) uygulamaya başlamıştır.

Küçük ölçekli bir yapı olan 1333 tarihli İznik Hacı Özbek Camii, Osmanlı’dan günümüze gelen ve inşa tarihi bilinen ilk camidir.

Osmanlı mimarisinde ilk mermer mihrap bu yapıdadır. Yapı adını dış cephe ve minaresindeki firuze renkli çinilerinden alır. İznik Yeşil Cami, iç mekanı değişiklik gösteren camiler grubunda ele alınabilir.

İstanbul Fatih Külliyesi, İstanbul’un önemli tepelerinden birine ve “On İki Havari Kilisesi” üzerine inşa edilen orijinal yapının mimarı Atik Sinan’dır.

İstanbul Yavuz Sultan Selim Camii (1522), mimarı bilinmeyen bu yapı inşa alanındabirçok problemi olmasına rağmen mimari açıdan önemli çözümler üretilmiştir.

İstanbul Haseki Hürrem Sultan Külliyesi, Mimar Sinan’ın İstanbul’da planladığı ve inşa ettiği ilk külliyedir.

Fil ayağı (Filpaye): Büyük kubbeli yapılarda yarım kubbe ya da tonozları taşıyan iri taşıyıcı ve ayak.

Aynı meslek grubunun bir arada bulunduğu (tonoz örtülü veya düz çatılı mekanlar) sıra odalar “Arasta” olarak tanımlanır.

Topkapı Sarayı Mutfakları Mimar Sinan’ın inşasıdır

Padişah kaf­tanlarının kumaşı “Kemhâ” dır.