ORTAÇAĞDAN GÜNÜMÜZE ANADOLU UYGARLIKLARI

1261 yılından 1453’e dek uzanan dönem, Geç Bizans Dönemi olarak adlandırılmaktadır. Dolayısıyla cevap A şıkkıdır.

Geç Bizans Döneminde görülen Mistra tipi yapılar 2 katlıdır. Dolayısıyla cevap B şıkkıdır.

Geç Bizans Döneminde rastlanan; alt kat bazilika, üst kat kapalı yunan haçı planlı olan yapı tipi, ilk kez Mistra'da görülmüştür. Dolayısıyla cevap C şıkkıdır.

Başkent Konstantinopolis’te bu dönemde “Dehlizli Tip, Kapalı Yunan Haçı
Planlı, Tek Nef­li, Yonca Planlı” dini yapı tipleri görülmektedir. Dolayısıyla cevap D şıkkıdır.

Geç Bizans Dönemi yapıların dış cepheleri geometrik motif­li tuğlalarla süslenmiş, kubbe kasnaklarının kıvrımlı, yüksek bir görünüş almalarına önem verilmiştir. Dolayısıyla cevap E şıkkıdır.

14. yüzyılda Bizans’ın siyasal çöküşü, resim sanatında ortaya konan çarpıcı üslubun daha fazla ilerlemesine engel olmuştur. Dolayısıyla cevap A şıkkıdır.

Geç Bizasn Döneminde el sanatlarında fildişi ve tekstil örneklerine neredeyse hiç rastlanmaz. Dolayısıyla cevap B şıkkıdır.

13. yüzyılda Bizans seramik üretiminde kullanılan fırın malzemelerinin çeşitlenmesi, tek seferde daha fazla kabın üretilebilmesine olanak tanımıştır. Dolayısıyla cevap C şıkkıdır.

Geç Bizans Döneminde altın hyperpyron son kez 11 karat olarak V. Ioannes (1341-1391) döneminde basılmıştır. Dolayısıyla cevap D şıkkıdır.

Geç Bizans Döneminde, Palaiologos Hanedanı dönemi sikkelerinde imparator tiplerinin betimlenmesinde iki farklı dönem vardır. Dolayısıyla cevap E şıkkıdır.

Bizans İmparatorluğu’nun son imparatoru XI. Konstantinos Palaeologos’du.

Morea (Pelaponnesos) Beyliği’nin Mistra’da yer alan Hodegetria Kilisesi “Mistra
Tipi” denilen kiliselere öncülük etmesi bakımından önemlidir. Mistra tipi yapılar
iki katlıdır. Bazilika Yunan haçı tiplerinin karışımı olan bu yapılarda, zeminin üç nef­li bir bazilika görünüşüne sahip olmasına karşın, sütun dizilerinin aralarına
yerleştirilen dört payenin yardımıyla üst kat, bir yunan haçı görünümündedir.
Alt kat bazilika, üst kat kapalı yunan haçı planlı olan bu tip, ilk kez Mistra’da görüldüğü için bu isimle adlandırılmaktadır. Anadolu’da tek örneği, Kırklareli Vize İlçesinde bulunan ve yaygın olarak Vize Ayasofya’sı (H. Sophia) diye bilinen camidir.

Yine başkentte inşa edilmiş “tek nef­li yapı” lar olarak; İs Kapı Mescidi, Kariye
Camii güney şapeli, Boğdan Sarayı, Sinan Paşa Mescidi’ni sayabiliriz.

Dini mimariden çok ev mimarisiyle ilişkili olan “portico facade” düzenlemesinin
günümüze gelen Palaiologoslar dönemini tek örneği Konstantinopolis kent surlarına bakan, “Tekfur Sarayı” denilen yapıdır. Bu yapı VIII. Mikhael Palaiologos’un oğlu olan Porphyrogennetos’un sarayı olarak bilinir. Üç katlı dikdörtgen yapının inşa tarihi 1261- 1291 yılları arasında olmalıdır.

Zeuxippus Seramikler: İnce ve zarif bir üretim grubudur. Sarı ve hardal sarısı renklerde daha geç örneklerinde yeşil renkte sır kullanılmıştır. Karakteristik olarak kabın iç yüzeyinde merkezde iç içe konsantrik dairelerden oluşan bezeme yer alır.

1448 yılında Bizans İmparatorluğu tahtına XI. Konstantinos Palaeologos çıktı.

Yunanistan’daki Selanik kentinde Palaiologoslar Dönemi’ne ait çok sayıda kilise bulunmaktadır. Bunların arasında en önemlisi 1312 ve 1315 yılları arasında Patrik
Niphon tarafından kurulan Hagios Apostoloi (Kutsal Havariler) Kilisesi’dir. Geç Bizans Dönemi’nin güzel bir örneği olan kilise, dört sütunlu yunan haçı planlıdır.

Geç Bizans Dönemi yapıların dış cepheleri geometrik motif­li tuğlalarla süslenmiş,
kubbe kasnaklarının kıvrımlı, yüksek bir görünüş almalarına önem verilmiştir. Dış cepheler renkli, payeler, nişler, kademeli kemerler, testere dişi motif­li silmeler ile hareketlendirilmiştir. İyi korunmuş bir Palaiologos kilisesinin içine girildiğinde ilk edinilen izlenim, eldeki mevcut bütün yüzeylerin her santimini kaplayan figürlü resimlerin üretkenliğidir.

13. yüzyılda Bizans seramik üretiminde kullanılan fırın malzemelerinin çeşitlenmesi, tek seferde daha fazla kabın üretilebilmesine olanak tanımıştır.
Geç Bizans döneminde kupa, küçük kâse ve tabak formları yoğun olarak kullanılan formlardır. Bezemelerde kuş ve hayvan motif­leri sıklıkla karşımıza çıkar. Geç Bizans döneminde ‘Zeuxippus Seramikler’ olarak anılan üretim grubu görülür. Aynı dönemde Champleve, Slip Boyalı, Tek Renk Sırlı Seramikler’in üretimi de devam eder. Bu dönemde birçok süsleme tekniğinin bir arada kullanıldığı örnekler de mevcuttur.

1204-1261 yılları arası Latin hükümdarlığının, başkent Konstantinopolis’te tek mimari etkinliğinin, Hagia Sophia’nın (Ayasofya) güneydoğudaki çatı örtülü kapalı girişinin olduğu söylenebilir. Ancak bunun yanında Latin beylikleri 13. yüzyıldan itibaren Bizans Devleti’ne ait topraklarda, Batılı üslupta birçok şato, manastır ve kilise yapılmasına da neden olmuştur.