ORTAÇAĞ-YENİÇAĞ AVRUPA TARİHİ - Deneme Sınavı - 1

Lizbon’dan deniz yoluyla Güney Afrika’nın en güney ucu olan Ümit Burnu’ndan geçerek Hindistan’a ulaşan ilk denizci Vasco de Gama’dır.

1519’da başlanan ve 1522’de tamamlanan bu sefer dünya çevresinde gerçekleştirilen ilk sefer olması ve dolayısıyla dünyanın yuvarlaklığına tanıklık etmesi açısından çok önemlidir.

Rönesans dönemine damgasını vuran hümanizm akımı İtalya’da Petrarca ile başlamıştır. Petrarca hümanizmin babası kabul edilir.

Avrupa ülkeleri arasında İtalya Rönesans’ından en fazla etkilenen ülke Fransa olmuştur. Burada Rönesans resimden çok mimari ve heykeltıraşlık alanlarında kendini ifade etmiştir.

Katolik kilisesine karşı reform hareketinin başlamasına yol açan ve Protestanlık mezhebinin kurucusu olarak kabul edilen kişi Martin Luther’dir.

Avrupa’da başlayan ve kısa sürede yayılan reform hareketine karşı Papa III. Paul aldığı tedbirlerle Katolikliği yeniden güçlendirmeye çalışmış; bu amaçla Cizvit tarikatını desteklemiş, engizisyonu yeniden teşkilatlandırmaya çalışmıştır. Ancak Protestanlık mezhebini tanımamıştır.

Yarımada üzerinde yedi küçük devletçik bulunmaktaydı. Bunları yarımadanın kuzeyinde Torino merkez olmak üzere Savoie-Piemonte Dukalığı, Ceneviz Dukalığı, Milano Dukalığı, eski gücünü yitirmiş olmakla beraber hala büyük bir deniz kuvveti konumunda olan Venedik Cumhuriyeti, yarımadanın güneyinde ise Floransa Cumhuriyeti, Papalık Devleti ve Napoli Krallığı olarak sıralayabiliriz.

Kalmar Birliği’nde Danimarka öncü rol oynamaktaydı.

Avrupa nüfusunu ortaçağ ile 15. yüzyıl ve 16. yüzyıl boyunca etkileyen üç önemli faktör vardır. Bunlar: savaş, açlık ve vebadır.

Vasco da Gama: 1469-1524 yılları arasında yaşamış Portekizli seyyahtır. Deniz yoluyla Güney Afrika’nın en güney noktası olan Ümit Burnu’ndan geçerek Hindistan’a ulaşan ilk seyyahtır.

Antik döneme olan ilgi Rönesans adı ile bilinen sanatta yeniliği getirdi. 15. yüzyılda İtalya bu alanda şüphesiz öncülüğe sahipti.

Hollanda, Almanya ve İngiltere’de de çok sayıda hümanizm taraftarı oluşmuştu. Bunlar arasında en ünlüsü Hollandalı Erasmus (1466-1536) idi. Roterdam’ da doğmuş olan Erasmus Fransa, İngiltere, İtalya gibi ülkelere uzun seyahatler yapmıştır. O bir Avrupalıydı ve gerçek anlamda bir ülkesi yoktu. Erasmus, Yeni Ahit’in Yunanca metnini Latinceye çevirmiş ve yayınlamıştı. Bunun yanı sıra Grek-Roma ve Hıristiyanlık dönemine ait çok sayıda eseri de yine Latinceye çevirmişti. Erasmus’ un, diğer hümanistlerle yaptığı yazışmalar da önemlidir. Ancak Erasmus, bütün yazdıklarında ve yazışmalarında ulusal dillerinden hiçbirini tercih etmemiş ve Latince yazmıştır.

İtalyan ressam Leonardo da Vinci aynı zamanda mekanik kanunlar, jeoloji, botanik, ilk uçuş denemeleri, denizaltılar gibi çeşitli alanlar üzerinde çalışan bir bilim adamıydı.

Avrupa ülkeleri arasında Fransa, İtalyan Rönesans’ından en fazla etkilenen ülke olmuştur.

Valoa (Valois)-Habsburg Savaşları (1521-1559) İspanya ile Fransa arasında yapılmıştır.

Almanya’da yeniçağ boyunca görülen dini akımın en önemli temsilcisi Martin Lutherdir.

Lutherci ve Kalvinist öğretiler de İngiltere’de yayılmıştır. Ancak bu öğretiler üstünlük kazanmamıştır. İngiltere Kralı VIII. Henri (1491-1547), papanın otoritesini tanımadığını ilan etmekle birlikte Katolik öğretilerine bağlı kalmaya devam etmiştir. VIII. Henri'nin abisinin dul eşi Aragonlu Cathrine ile evlenmesi ve sonrasında altı çocuğunun ölmesi ve sadece bir kız çocuğunun yaşaması üzerine Tanrı'nın kendisini cezalandırdığını düşünerek bu evliliği sonlandırmak istedi. Papa, bu evliliğin sonlandırılmasına Şarlken'den çekindiği için izin vermedi. Neticede VIII. Henri, altı yıl boşanma kararını bekledikten sonra 1533 yılında İngiltere'nin otoritesine son verdi ve kendisini İngiltere kilisesinin başı olarak ilan etti.