ORTAÇAĞ VE YENİÇAĞ TÜRK DEVLETLERİ TARİHİ

Hindistan Türk tarihi bakımından önemli bir dönüm noktası olan bu zaferi, bazı tarihçilerin sonuçları itibariyle Malazgirt zaferine benzetmesi yerindedir. Zira bu muharebeyi müteakip Kuzey Hindistan’ın önemli şehir ve kasabaları peş peşe Gurlu hâkimiyeti altına girdi.

Orta Asya’daki Moğol istilasının Hindistan Türklüğü açısından önemli bir sonucu olmuştur: bu istila başlar başlamaz önemli ölçüde Müslüman Türk, Hindistan’a akın etmiş, İltutmuş veya Kabaca’ya sığınmıştır. Böylece Hindistan’daki Türk nüfusu artmış, bu da Hindistan’daki gelişmeleri olumlu yönde etkilemiştir.

"Şemsü'd-dünya ve'd-din" unvanını alan, ülke yönetiminde başarısız bulunan Aram'ın yerine geçirilen, Delhi'nin en büyük sultanlarından biri olarak adlandırılan kişi İltutmuş'tur.

İltutmuş’un Abbasi Halifeliği ile kurduğu ilişkiler de dikkat çekicidir. 1229 yılında
Halifenin elçileri İltutmuşa hilat ve menşur getirerek İltutmuş’un, Hint Sultanı
ve fethettikleri yerlerin hükümdarı olarak tanındığını beyan etmişlerdi.

İltutmuş'un yönetiminde en iyi kişinin kızı olacağını belirtmesi cinsiyetten çok yönetim kabiliyetine önem verdiğinin göstergesidir.

Delhi Türk Devleti içerisinde yönetimde etkili olan beyler "kırklar" olarak adlandırılmaktadır.

Delhi Türk Devleti içerisindeki beylerin hükümdarları tahtan indirip çıkaracak kadar yönetimde ve aldıkları kararlarda etkili olmaları yönetimdeki zayıflığın göstergesidir.

Tahta çıkışından sonra Balaban’ın ilk işi bürokrasiyi düzenlemek oldu. Memurlara
disiplin duygusunu aşıladı. Acemi asker kaydı ve Maliye Dairesini (Âriz-i Memalik)
yeniden düzenlemek suretiyle merkezî orduyu kuvvetlendirdi. Daha sonra
da kendi arkadaşları olan Kırklar’a yönelerek onların nüfuzunu kırdı, karşı koyanları
şiddetle cezalandırdı. Balaban mecburi bir saray mevzuatı geliştirdi. Hiç kimsenin
kendisine hürmetsizlik etmesine müsaade etmedi. Haberleflme sistemini
güçlendirdi ve memurlarının yaptıklarından haberdar olarak onların girişebileceği
isyanlardan kendisini korudu. Hâkimiyetini, miras aldığı bölgelere yerleştirdi, barış
ve düzenin sürmesi için uygun politikalar güttü. Delhi yakınlarındaki ormanları
temizledi ve hırsızları dağıttı. Tüm bunlar Balaban'ın devlet düzenini yeniden kurma ve güçlendirme isteğini göstermektedir.

Delhi Türk sultanları devrinde önem verilen işlerden birisi de posta teşkilatıdır.
Posta işlerini büyük ölçüde düzenleyerek nizama sokan Alâeddin Kalaç(1296-1316)’tır.
Onun zamanından itibaren, bir atın durmadan koşabileceği uzaklıklara konaklar yapılmış ve bu konaklarda her an koşmaya hazır süvariler bulundurmuştur. Atlı postacılara Ulak adının verilmesi kesin bir şekilde Tuğluklar devrinde gerçekleşmiştir. İbni Battuta on günde gidilecek bir mesafeyi bu ulakların iki günde gidip geldiğini söyler. Bu bilgiler ışığında ülkenin dört bir yanından haber alımının hızlandığı söylenebilir.

Zamanla Türklerin ve yerlilerin karşılıklı tesirlerinin sonucu olarak Farsça, Türkçe ve Hindu dilleri karışımından oluşan “Ordu Dili’ ortaya çıktı. Bu dilin gelişmesinde şair Emir Hüsrev’in etkisi büyüktür. Cümle kuruluşu bakımından Sanskrit dilini esas alan ve Farsça, Türkçe kelimelerle zenginleşmiş bulunan bu dil, bugün Pakistan ve Hindistan Müslümanlarının kullandıkları dildir. Bu bilgiler ışınında günümüzde Ordu dilinin kullanıldığı çıkarımı yapılabilir.

Delhi'de ilk Türk sultanlığı 1206 yılında kurulmuştur.

İltutmuş dönemi 1236 yılında sona ermiştir.

Şemsiyye hanedanından sonra Delhi'de Balaban hanedanı hüküm sürmüştür.

Sultan Balaban dönemi 1287 yılında sona ermiştir.

Balaban 1287’de öldüğünde yerine torunu Keykubat geçti. Keykubat dedesinin yanında ve kontrolünde yetişmişti. Balaban’ın torunu ve hâlihazırda Bengal valisi olarak tahttan feragat eden Nâsıreddîn Buğra Han’ın oğludur. On yedi yaşında Muizüddin unvanıyla Delhi tahtına çıktı. İyi bir eğitim almış olmasına rağmen Balaban’ın yerini dolduracak birisi değildi. Büyükbabasının yasaklarını kaldırmış ve kendisini o zamana kadar bastırılmış gençlik arzularının, sefahat ile her türlü eğlencenin koynuna bırakmıştı. Bu yüzden Delhi’deki Köşk-i Lâl’de ikamet geleneğini kaldırarak, Cemne nehri sahilindeki Kilughari’de yerleşti. Birçok bina ve saray yaptırıp, yakın nedimlerini, meliklerini de taşınmaya teşvik etti. Sıkı bir sosyal hayattan serbestliğe geçiş, toplumda etkisini gösterdi, hissedilir değişiklikler meydana geldi. Tüm bu tür eylemler ülke yönetiminde zafiyete sebep oldu ve kısa sürede huzursuzluklar baş gösterdi. Bu duruma bir son vermek için emirlerin teşvik ve tahrikiyle babası Buğra Han Bengal’den yola çıktı ve Keykubat’la Gogra (Ghagra) ırmağında karşı karşıya geldiler ama çatışma olmadı.

Delhi'de Kalaç sultanlığı 1290 yılında kurulmuştur.

Kalaç sultanlığı 1320 yılında yıkılmıştır.

Tuğluk sultanlığı 1320 yılında kurulmuştur.

Tuğluk sultanlığı 1414 yılında yıkılmıştır.

Delhi Türk sultanlığı döneminde ülke yönetiminde etkin olan Türk melik ve emirlere kırklar adı verilir.