ORTAÇAĞ VE YENİÇAĞ TÜRK DEVLETLERİ TARİHİ

Erzurum ve çevresinde .........., Erzincan ve Kemah’ta .........., Yeşil Irmak havzasında ............., Mardin ve Hısn-ı Keyfa ..........,  XI. asrın son çeyreğinde tarih sahnesine çıkmışlar, yaklaşık olarak iki asır boyunca bölgenin kaderine hakim olmuşlardır.

Boşluklara sırasıyla hangileri gelmelidir?

Aşağıdakilerden hangisi Anadolu'daki ilk Türk Beyliklerinin özelliklerinden biri değildir?

Artuk, 1063 yılında Sultan Alparslan’ın hizmetine girdi ve Malazgirt Zaferi’nden sonra onun emriyle Anadolu’ya geçerek Bizans’a karşı başarılı mücadelelerde bulundu. Alparslan’dan sonra sultan olan Melikşah, Artuk Bey’i Bahreyn Karmatileri’ni itaat altına almakla görevlendirdi. Artuk Bey, bu görevi başarıyla tamamladıktan sonra Melikşah’ın Diyarbekir bölgesine hakim olan Mervânîler üzerine gönderdiği orduya katıldı. Bu sefer sırasında Artuk Bey’in Sultan Melikşah ile aras›ı açıldı ve Suriye Meliki Tutuş’un hizmetine girdi.

Bu bilgilere dayanarak hangi çıkarım yapılabilir?

Hangi Artuklu Beyi Dara, Nusaybin, Resülay'n'ın Artuklulara geri verilmesi karşılığında Moğol hakimiyetini tanımıştır?

Emir Gazi Türk ve İslam dünyasının önde gelen simalarından biri olmuştur. O babasından aldığı beyliği bir devlet haline getirmeyi başarmanın ötesinde, Türkiye Selçuklularını himayesine almış, Bizans ve Franklara karşı inatçı bir mücadele vermiştir. Ölümüyle Danişmendliler’de duraklama dönemi başladı.

Bu bilgilere dayanarak hangisi çıkarılamaz?

Danişmendliler’de daha ilk dönemlerden itibaren para tedavülü görülür. Kendi adına ilk para bastıran .................’dır/dir. Boşluğa hangisi gelmelidir?

Mengücüklülerin sahip olduğu kültürel birikimin zenginliği ve askeri hareketliliği az oluşunda aşağıda verilenlerden hangisi etkili olabilir?

Saltuklular ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

Sökmen Beyliği'nin kurulduğu yer neresidir?

1150 tarihinde yaptırılan Bitlis Ulu Camii hangi beyliğe aittir?

1054 yılında Tuğrul Bey'in van gölü havzasına gerçekleştirdiği seferin Anadolu'nun tarihi üzerinde nasıl bir etkisi olmuştur?

Yukarıda sayılan isimlerden hangileri Artukluların Hısn-ı Keyfa Kolu'nun hükümdarları arasındadırlar?

Kardeşi Sökmen tarafından Hısn-ı Keyfâ’da (Hasankeyf) kurulan ilk Artuklu Beyliği’nden sonra ikinci olarak Mardin’de teessüs etmiş bulunan Artuklu Beyliği’nin kurucusudur. Bir süre Suriye Selçuklu hükümdarı MelikTutuş’un hizmetinde bulunduktan sonra, onun ölümü üzerine kardeşi Sökmen ile Kudüse giderek burada kalmıştır.(Temmuz-Ağustos 1096). Kudüs’ün Fatımîler tarafından zaptından sonra Bağdat’a gelerek Büyük Selçuklu
Sultanı Tapar’ın hizmetine girmştir. Sultan Tapar, onu Bağdat Şahneliğine tayin etmiştir. Dört yıl bu vazifeyi yürütmüş ve yine Sultanın emri ile Şahnelikten azledilmiştir (1105). Bu azilden dolayı sultana düşmanlık beslemeksizin Sökmen gibi Diyarbekir bölgesinde kendisine bir hâkimiyet sahası aramaya başlamıştır. Sökmen’in ölümünden sonra yerine geçen oğlu İbrahim’in emîri Şems’den Mardin’i almış ve burada “Mardin Artukluları” denilen Mardin şubesini kurmuştur (1106).

Yukarıda hangi Türk beyinden bahsedilmektedir?

Anadolu’daki en önemli Türkmen beyliklerinden biri olarak, 1071-1178 yılları arasında Sivas, Malatya, Kayseri, Tokat, Niksar, Amasya, Kastamonu, Çankırı, Çorum ve Elbistan dolaylarında hüküm sürmüşlerdir. Türkiye Selçukluları ile birlikte Haçlılara karşı mücadele etmişlerdir.  Anadolu’daki Bizans ve Franklara karşı aldıkları başarılı sonuçlar, sahip oldukları siyasi ve askeri üstünlük neticesinde Abbasi halifesi Müsterşid ile Büyük Selçuklu hükümdarı Sencer tarafından o dönemki hükümdarları Emir Gazi’ye Melik unvanı tevcih edilmiştir.  Kayseri Ulu Cami bu beyliğin eseridir.

Yukarıda verilen paragrafta hangi Anadolu Türk Beyliği'nden bahsedilmektedir.

Megücükler’in en önemli özelliklerinden biri diğer Türkmen beylikleri içerisinde en zengin kültürel birikime sahip olan beylik olmalarıdır. Bu kültürel birikim, beyliğin siyasi ve asker hareketlilikten çok istikrarın ve dinginliğin hakim olduğu tarihinden de okunabilmektedir. Aşağıdakilerden hangisi söz konusu bu istikrar ve dinginliğin nedenidir?

Dış saldırılara karşı komşu Türkmen beylikleriyle olan bağlarını kuvvetlendirmek yönünde politika takip etmiştir. Bu doğrultuda kızlarından Şahbanu’yu Ahlat-Şah II. Sökmen ile evlendirmiştir. 1154’de bir kızını da Ani hakimi Fahreddin Şeddad ile nişanlamıştır. Ancak bir süre sonra kararı değiştirip bu kızını Erzen hakimi Fahreddin Devletşah ile evlendirmiştir.

Yukarıda İzzeddin Saltuk Bey'in komşu Türkmen Beylikleri ile olan ilişkilerine ve takip ettiği siyasete ilişkin bir takım bilgiler verilmiştir. Bu bilgiler ışığında aşağıdaki değerlendirmelerden hangisinin doğru olduğu söylenebilecektir?

Ahlatşahların son hükümdarı aşağıdakilerden hangisidir.

Selçuklu sanatının şaheserleri sayılan Divriği Ulu Camiî, Konya Alaaddin Camiî, Tercan Mama Hatun türbe ve kervansarayı gibi eserler onların döneminde inşa edilmiştir. Yine bugüne ulaşabilme şansına sahip olan Ahlat mezar taşlarını da bu beyliğin Türk taş işçiliğine ve tarihine kazandırdıkları eserlerdendir.

Sözü geçen eserler aşağıdaki beyliklerden hangisine atfedilebilecektir?

Yukarıda sayılan ve Türk kültürü için ciddi önem arz eden şahsiyetlerden hangiler eserlerini İnaloğullarının himayesi altında vermişlerdir?

Büyük Selçuklular'da yaşanan taht mücadelesinde Berkyaruk’a karşı Tapar’ın yanında yer almış, ardından 1107 yılında Diyarbekir bölgesine hâkim olan Türkiye Selçuklu hü kümdarı I. Kılıçarslan’a tabi olmuştur. Onun döneminde Dilmaç Oğulları, 1119 yılında Haçlılara karşı Dimaşk atabegi Tuğtekin’in yardımına koşmuş ve sefer sonunda Halep’in kurtarılmasında önemli katkıları olmuştur. 1137 yılında ölmüştür.

Yukarıda Dilmaç Oğullarının hangi beyinden bahsedilmektedir?