ORTAÇAĞ VE YENİÇAĞ TÜRK DEVLETLERİ TARİHİ - Deneme Sınavı - 18

Erzurum ve çevresinde Saltuklular, Erzincan ve Kemah’ta Mengücükler, Yeşil Irmak havzasında Danişmendliler, Van Gölü havzasında Sökmenliler, Diyarbekir bölgesinde İnal Oğulları, Dilmaç Oğulları, Mardin ve Hısn-ı Keyfa Artukluları, Elazığ yöresinde de Çubuk Oğulları ve ardından Harput Artukluları, XI. asrın son çeyreğinde tarih sahnesine çıkmışlar, yaklaşık olarak iki asır boyunca bölgenin kaderine hakim olmuşlardır.

Artuk Bey, bu görevi başarıyla tamamladıktan sonra Melikşah’ın Diyarbekir bölgesine hakim olan Mervânîler üzerine gönderdiği orduya katıldı. Bu sefer sırasında Artuk Bey’in Sultan Melikşah ile arası açıldı ve Suriye Meliki Tutuş’un hizmetine girdi.

Halep’ten sonra Balis ve Buzaa’yı ele geçiren İlgazi, Antakya hâkimi Roger komutası altındaki Haçlı ordusunu Tellafrin vadisinde büyük bir bozguna uğrattı. Roger bu savaşta öldü (Haziran 1119). İslâm aleminde büyük sevinç yaratan bu zafer neticesinde Halep, Haçlı tehdidinden kurtuldu.

Moğol hakanı Hülâgü 1257’de Suriye seferine giderken Yaşmut kumandasında bir birliği Mardin ve Meyyâfarikin’i zapt etmekle görevlendirdi.

Danişmend Gazi 1105 yılında ölmüştür. Yerine on iki oğlu arasından Emir Gazi geçmiştir. Şahsiyeti ve yaptığı hizmetler Türkmenlerin nazarında destanlaşmış ve
ölümsüzleşmiştir. Tabiiyetindeki Hıristiyan unsurlar da ölümüne son derece üzülmüş ve günlerce matem tutmuşlardır.

Danişmendliler’de daha ilk dönemlerden itibaren para tedavülü görülür. Kendi adına ilk para bastıran beyliğin kurucusu Danişmend Gazi’dir.

Mengücük Beyliği, Karasu-Kelkit Irmakları arasında Erzincan, Kemah, Divriği ve Şebinkarahisar kentlerini içine alan bir sahada kurulmuştur.

Sökmenli Devleti 1100-1207 yılları arasında Ahlat merkez olmak üzere Van, Erciş, Tatvan, Malazgirt, Muş ve Sason civarında hüküm sürmüştür.

Sultan Alparslan’ın komutanlarından Dilmaçoğlu Mehmed Bey tarafından kurulan bu mütevazı beylik, 1085-1192 yılları arasında Bitlis, Erzen ve Vestan’da hüküm sürmüş iken, Erzen kolu Moğollar devrine kadar yaşamıştır.

1071 yılındaki Malazgirt Zaferi ile Anadolu'nun kapıları tam olarak Türklere açılmış, bu savaştan sonra Anadolu'da pek çok Türk Beyliği kurulmuştur. Doğru cevap C'dir.

1071 Malazgirt zaferi sonrasında İznik ve çevresinde kurulan Türk Devletinin adı Türkiye Selçukluları Devletidir. Doğru cevap A'dır.

1071 Malazgirt zaferinden sonra Doğu Anadolu’da Mardin ve Hısn-ı Keyfa’da kurulan beyli Artuklulardır. Doğru cevap D'dir.

Artuklular, Hısnı keyfâ (Hasankeyf), Mardin ve Harput olmak üzere üç kol halinde hüküm sürmüşlerdir. Doğru cevap A'dır.

1071- 1178 yılları arasıda Sivas, Malatya, Kayseri, Tokat, Niksar, Amasya, Kastamonu, Çankırı, Çorum ve Elbistan dolaylarında hüküm süren Anadolu Beylik Danişmentlilerdir. Doğru cevap E'dir.

Danişmendliler (1071-1178) Danişmend Gazi tarafından kurulmuştur. Doğru cevap C'dir.

Danişmendlilerin Anadolu'da en geniş sınırlara ulaştığı ve Türkiye Selçuklularını da himayesi altına aldığı dönem Emir Gazi ve Melik Muhammed (1105-1143) Dönemleridir. Doğru cevap A'dır.

Karasu-Kelkit Irmakları arasında Erzincan, Kemah, Divriği ve Şebinkarahisar (Kögonya) kentlerini içine alan bir sahada kurulmuş Anadolu Beyliği Mengüceklerdir. Doğru cevap B'dir.

Erzurum Saltuklu Beyliğinin merkezi konumundaydı. Doğru cevap E'dir.

1100 - 1207 yılları arasında, Ahlat merkez olmak üzere Van, Erciş, Bargiri, Tatvan, Malazgirt, Muş ve Sason civarında hüküm süren devletin adı Sökmenli Devletidir. Doğru cevap A'dır.

1071 Malazgirt zaferinin ardından Anadolu’nun doğusunda mahalli Türkmen beyliklerinin ortaya çıkışına tanık oluyoruz. Erzurum ve çevresinde Saltuklular, Erzincan ve Kemah’ta Mengücükler, Yeşil Irmak havzasında Danişmendliler, Van Gölü havzasında Sökmenliler, Diyarbekir bölgesinde inal Oğulları, Dilmaç Oğulları, Mardin ve Hısn-ı Keyfa Artukluları, Elazığ yöresinde de Çubuk Oğulları ve ardından Harput Artukluları, XI. asrın son çeyreğinde tarih sahnesine çıkmışlar, yaklaşık olarak iki asır boyunca bölgenin kaderine hakim olmuşlardır. Doğru cevap B’dir.