ORTA DOĞUDA SİYASET

Kitaba göre BAE, Rusya, İran ve Katar’dan sonra en fazla kanıtlanmış doğal gaz rezervine sahip ülkedir. BAE yüksek petrol fiyatlarına rağmen 2007 ve 2008 yılında yaşanan global ekonomik krizden ciddi şekilde etkilenmiştir. BAE’de her Eyaletin kendi bütçesini yapma ve yönetme hakkı bulunmaktadır. BAE’nin gelirlerinin %80’i Abu Dabi ve Dubai tarafından sağlanmaktadır. BAE’de Abu Dabi toplam petrol rezervinin % 95’ine sahipken, geri kalan petrolün
önemli bir kısmı Dubai’ye aittir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Kitaba göre Umman hem OPEC hem de OAPEC’e üye değildir. Okuma yazma bilme oranı diğer Körfez ülkeleriyle
karşılaştırıldığında oldukça düşüktür. Petrol üretimi 2000’lerin başında pik noktasına ulaşmıştır. Petrol gelirleri ihracat gelirlerinin %75’ini oluşturmaktadır. Ekonomik yapısını çeşitlendirme projesine rağmen Umman, doğal gaz ve petrol rezervlerini artırmak için yabancı şirketlerle iş birliği içine
girmiştir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Kitaba göre Basra Körfezi’nde ilk petrol keşfedilen ülkelerden biri olan Bahreyn düşük bir petrol üretimi ve nispeten önemsiz bir petrol rezervine sahiptir. Dubai ve ardından Katar’ın ekonomik alandaki girişimleri sonucu Bahreyn ticaret merkez olma özelliğini ve cazibesini yitirmiştir. Diğer Körfez ülkelerinin aksine Bahreyn petrol endüstrisi ham petrol ihracından ziyade rafine petrol ihracına dayanmaktadır. Ülkenin tek rafinesi olan ve günlük 260.000 varil kapasiteye sahip başkent Manama’nın güneyindeki Sitra rafinerisinde Bahreyn petrolü ile Suudi Arabistan’dan boru hattıyla verilen ham petrol işlenmektedir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Kitaba göre Katar’ın bölgede artan politik etkisini ülkenin son yıllarda artan doğal gaz ve petrol gelirlerinden bağımsız değerlendirmemek gerekir. Katar hükûmeti, petrol
ve özellikle doğal gaz konusunda çok sayıda uluslararası firmayla yapılan sözleşmelerle ülkede yabancı sermaye yatırımlarını artırma çabası içindedir. Katar ekonomisini çeşitlendirmeye yönelik olarak ham petrol ihracından ziyade rafine petrol ihraç kapasitesini geliştirmeye çalışmaktadır. Ülkenin ihraç gelirlerinin yaklaşık % 70-75’i petrol ihracına dayanmaktadır. Dünyada doğal gaz rezervleri bakımından Rusya ve İran’dan sonra üçüncü büyük rezerve
sahiptir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Kitaba göre Suudi Arabistan’da Suud ailesi, Katar’da Tani ailesi, BAE’de Nahyan, Kuveyt’te Sabah ailesi, Bahreyn’de Halifa ailesi ve Umman’da Sa’id ailesi iktidarı elinde tutmaya devam etmektedirler. Doğru cevap C seçeneğidir.

Orta Doğu ülkeleri günde yaklaşık 7.5 milyon varil bir tüketim gerçekleştirirken, ABD 19 milyon varil ve Batı Avrupa ülkeleri de yaklaşık 13.6 milyon varillik bir tüketime sahiptir. Diğer yandan tüketimleri sürekli artan Asya Pasifik ülkeleri ise günde yaklaşık 28 milyon varillik bir tüketim gerçekleştirmektedirler. Bunlar arasında Çin günde yaklaşık 9.4 milyon varille başı çekerken, Çin’in ardından Japonya 4.5 milyon varil ve Hindistan’da 3.5 milyon varillik bir tüketim gerçekleştirmektedirler.

1 Ocak 2007’de Angola’nın da OPEC (Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü) üyesi olmasıyla birlikte OPEC üyesi 12 ülke toplam ham petrol rezervinin %81’ini elinde tutmaktadır.

Bununla birlikte ülkeler bazında, dünya rezervinin yaklaşık %22’sini elinde bulunduran Rusya, sahip olduğu 44.6 trilyon m3 ile en fazla doğal gaz rezervine sahip ülkesidir.

OPEC, (Organization of Petroleum Exporting Countries, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü) 1960 Eylül’ünde Irak’ta kurulmuştur. Kuruluşundaki temel amaç petrol fiyatlarına istikrar kazandırmak gelmekteydi. Ancak 1970’lerden sonra OPEC petrol fiyatlarının yanı sıra üretim ve üye ülkeler arasında petrol piyasasının istikrarını sağlamak için eş güdüm sağlama amacına yönelmiştir. Kurucu üyeler arasında İran, Irak, Kuveyt, Suudi Arabistan ve Venezuela bulunmaktaydı.

Öte yandan Suudi Arabistan’da Suud ailesi, Katar’da Tani ailesi, BAE’de Nahyan, Kuveyt’te Sabah ailesi, Bahreyn’de Halifa ailesi ve Umman’da Sa’id ailesi iktidarı elinde tutmaya devam etmektedirler.

Körfez ülkelerinde yabancı göçmenler arasında birinci sırayı Hindistan kökenli göçmenler tutmaktadır.

Bir devlet şirketi olan ve Musaddık’tan miras kalan NIOC (National Iranian Oil Company) petrol üretimini ve satışını kontrol etmektedir

BAE’yle sınır sorunlarını çözen Körfez ülkelerinden Umman ise hem OPEC hem de OAPEC’e üye olmamasına rağmen ekonomisi, büyük ölçüde petrol üretimi ve ihracatına dayanmaktadır.

Şeyh Thani Doha’yı Orta Doğu’nun uluslararası eğitim, toplantı ve konferans merkezi hâline getirmek için yoğun bir çaba harcamaktadır. Bu kapsamda Doha’da inşa edilen Education City’de dünyanın en seçkin üniversitelerinin şubeleri açılmıştır. Bunlar arasında en dikkat çekenleri arasında Carnegie Mellon University, Georgetown University (isim hakkı için 20 milyon dolar ödenmiştir), Texas A&M University ve Weill Cornell Medical College gelmektedir. Öte yandan basın yayın alanında da El Jazeera kanalının faaliyetlerine ekonomik ve politik olarak destek verilmektedir.