ORTA ASYA VE KAFKASLARDA SİYASET

Ermenistan Parlamentosu’nun 23 Ağustos
1991 tarihinde kabul ettiği Bağımsızlık
Bildirisi’nin 11. Maddesi’nde şu ifadeler
yer alıyordu: “Ermenistan Cumhuriyeti,
Osmanlı Türkiye’si tarafından 1915’te Batı
Ermenistan’da işlenen soykırım suçunun
uluslararası alanda kabul edilmesi için sürdürülecek çabaları destekleyecektir”. Bildiride, Türk topraklarından ‘Batı Ermenistan’ diye söz edilmesi de dikkat çekicidir.

Kazan-Kazan Mantığı: İki tarafın da
kazanacağı tezine dayalı bu strateji, uyuşmazlık taraflarının karşılıklı fedakârlıklara
hazır olmalarını gerektirmektedir.

‘Atatürkçülüğüyle’ tanınan Elçibey, Azerbaycan’ın Türkiye ile çok yakın ilişkiler
kurmasına taraftardı. Lider Elçibey’in Türkiye ile
ilişkilere dair bazı idealleri vardı. Bunlardan birkaçı
aşağıdaki gibidir:
• Türkiye ile Azerbaycan arasında bir ‘konfederasyon’ kurulması, dolayısıyla iki ülke
arasında sınırların kalkması ve iki ülke insanlarının birbirlerinin ülkelerinde serbestçe çalışabilmeleri,
• İki ülke arasındaki askerî işbirliğinin Rusya
ve Ermenistan arasında bulunan seviyeye
çıkarılması,
• Türkiye ve Azerbaycan arasında bir ‘ittifak
antlaşmasının’ yapılması suretiyle Rusya’nın
Azerbaycan’a müdahalesinin önüne geçilmesi,
• Azerbaycan’da Türk Silahlı Kuvvetleri ve
NATO’ya ait üslerin oluşturulması,
• Azerbaycan’ın NATO üyesi olması,
• Türkiye’nin de yardımıyla Azeri ordusunun
en modern silahlarla donatılması.

Bir Millet, İki Devlet Söylemi: Haydar
Aliyev’e göre, Türkiye ve Azerbaycan ayrı
devletler olmasına rağmen, bu devletlerde
tek bir millet olarak Türkler yaşamaktadırlar.

Erken petrol: Herhangi yeni bir sondaj
yapılmadan, hâlihazırda bulunan ve üretilen petrol.

Türkiye, Azerbaycan ve Gürcistan arasında Nisan 2002’de düzenlenen zirve ile Ankara bölgede
yeni alternatifler için öncü olabileceğini göstermeye çalışmıştır. Zirvede, doğu-batı yönünde kurulması öngörülen ulaştırma koridorları (İpek Yolu
Projesi), zirveye katılan 3 ülkenin topraklarından
geçecek petrol ve doğalgaz boru hatları (Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Hattı ve Şahdeniz-Tiflis-Erzurum
Doğalgaz Boru Hattı), bunların yanında birtakım
iletişim projeleri ile bu türden projelerin güvenliğine ilişkin konular; 11 Eylül sonrası ortaya çıkan
yeni koşullar ışığında terörle savaşım alanında işbirliği, insan ve uyuşturucu kaçakçılığı, ekonomik
ilişkiler ele alınmıştır.

2003 yılından itibaren Türk Dış Politikası’nda
“Komşularla Sıfır Problem Politikası” başlatılmıştır. Azerbaycan bu politikayı eskiye nazaran biraz
sorunlu bulmuş ve Türkiye’nin Ermenistan ile
yakınlaşmasından endişe etmiştir. Ancak, bu yeni
yaklaşım Türkiye-Azerbaycan ilişkilerini zedelememiştir. 2

Elçibey iktidarı için dönüm noktası, şüphesiz ki
27 Mart 1993 tarihinde Ermenilerin, bir Azeri toprağı olan Kelbecer’i işgal etmeleridir.

Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne girişi hususunda köprü konumunda olmaları

Hazar havzasının zengin petrol ve doğal gaz kaynaklarının koşulsuz şartsız Türkiye'ye aktarılması

1992

Dağlık Karabağ bölgesinin Ermenistan sınırları içerisinde kalmasını sağlamak

Haydar Aliyev

Soykırım iddialarının ve Dağlık Karabağ meselesinin ana gündem maddesi olması

Türkiye'nin Güney Osetya'nın Gürcistan'dan ayrılarak bağımsız olmasını  tasvip etmesi

Ermenistan, Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye topraklarından alarak mono etnik bir Ermeni Cumhuriyeti kurmalıdır.

Koridor Formülü

Türkiye ile Azerbaycan arasında  ilk diplomatik ilişkilerin kurulması