ORTA ASYA VE KAFKASLARDA SİYASET

Rusya, özetle, başlangıçta Gorbaçov’un başlattığı “Glasnost ve Perestroyka - Yeniden Yapılanma ve Açıklık’’ politikasındaki demokratikleşme sürecinde acı reçeteyi uygulayarak merkezî ekonomik modelden, liberal sisteme geçişte hiper enflasyonun neden olduğu bir sancılı geçişi yaşamak zorunda kalmıştır.

Vladimir Putin yönetimi ülkesini, dünya enerji fiyatlarındaki artış trendini iyi takip ederek kurtarmayı başarmıştır.

Rusya nüfusu dünya nüfusu içinde 8. sıradadır.

Rusya’nın Orta Asya ile ilişkisi enerji ve güvenlik üzerine odaklanmaktadır.

Diğer yandan, Asya-Pasifik bölgesinde Çin ve Japonya ekonomilerinin önem kazanmaları, Rus dış politikasını da yakından etkilemiştir.

Yeltsin, Rusya’nın G-8 üyesi olmasını savunduğu gibi, Batı ekonomik sistemi ile entegrasyonun ülkedeki krizin atlatılmasında önemli bir basamak olduğunu ileri sürmüştür.

Soğuk Savaş’ın sona erdiğini ve Rusya’nın artık ABD’yi düşman olarak görmediğini öngören 1992 tarihli Camp David Protokolü’nü imzaladığı gibi,

START- II Stratejik Nükleer Silahların Azaltılması Antlaşması’nı da 1993 tarihinde imzalamıştır.

Pembe Devrimlerin Ukrayna ve Gürcistan’ı etkisi altına alması, 11 Eylül sonrasında Afganistan’da NATO askerî gücünün yer alması Rusya için diğer endişe kaynağı gelişmeler olmuştur.

ABD için yaşamsal değer taşıdığı fikrini savunmuş ancak daha sonra 1996 tarihinde bu yaklaşımda değişikliğe giderek, Kafkasya ve Orta Asya’yı yeni yaşam alanı olarak tanımlamıştır.

Şekil 3.2'deki tabloda BDT Üye Ülkeleri yer almaktadır.

Sorunun yanıtı Şekil 3.2'de yer almaktadır.

Rusya, özetle, başlangıçta Gorbaçov’un başlattığı “Glasnost ve Perestroyka - Yeniden Yapılanma ve Açıklık’’ politikasındaki demokratikleşme sürecinde acı reçeteyi uygulayarak merkezî ekonomik modelden, liberal sisteme geçişte hiper enflasyonun neden olduğu bir sancılı geçişi yaşamak zorunda kalmıştır.

Türkiye ile Rusya arasındaki ilişkinin temelinde önde gelen kalemler olarak enerji ve ham madde ticareti denklemi oluşturmaktadır. Bu tespite göre, Türkiye-Rusya enerji ilişkileri, • Mavi Akım Projesi, • Güney Akım Projesi, • Samsun- Adana Boru Hattı Projesi, • Mersin Akkuyu Nükleer Santral inşası, olarak dört ayrı sektörde faaliyet göstermektedir.

144.978.573 milyonluk Rusya nüfusunun % 27’sini kırsal kesimde yaşayanlar, %73’ünü ise kentlerde yaşayanlar oluşturmaktadır. Rusya nüfusu dünya nüfusu içinde 8. sıradadır.

İkinci bir husus olarak Rusya, bu bölgenin enerji kaynaklarındaki hâkimiyetini sürdürmedeki kararlılığını ortaya koymaktadır.

Yeltsin, Soğuk Savaş’ın sona erdiğini ve Rusya’nın artık ABD’yi düşman olarak görmediğini öngören 1992 tarihli Camp David Protokolü’nü imzaladığı gibi, iki ülke arasındaki stratejik öneme sahip START- II Stratejik Nükleer Silahların Azaltılması Antlaşması’nı da 1993 tarihinde imzalamıştır.

Yeltsin, Soğuk Savaş’ın sona erdiğini ve Rusya’nın artık ABD’yi düşman olarak görmediğini öngören 1992 tarihli Camp David Protokolü’nü imzaladığı gibi, iki ülke arasındaki stratejik öneme sahip START- II Stratejik Nükleer Silahların Azaltılması Antlaşması’nı da 1993 tarihinde imzalamıştır.

Rusya Federasyonu-Ukrayna-Beyaz Rusya (Belarus), 8 Aralık Minsk Antlaşması çerçevesinde SSCB yönetimi ile ilişkilerin sona erdiğini açıklamıştır.

ABD’nin öne sürdüğü tek kutupluluk hipotezine karşı çıkan Rusya, bu maksatla Çin ile Şanghay İşbirliği Örgütünü kurarak Avrasya bölgesinde ABD askerî varlığını dengeleme eğilimini ön plana çıkarmıştır.