ORTA ASYA TÜRK TARİHİ - Deneme Sınavı - 13

Uygurlarla ilgili en önemli yazıt 'Şine-Usu' yazıtlarıdır. Doğru yanıt 'B'

Çin hanedanları, Göktürklerde çıkan iç karışıklıklardan faydalanıp Göktürklere bağlı ve komşu bu milletlere ciddi bir tehdit oluşturmuşlar, bu da üçlü ittifakın yolunu açmıştır. Doğru yanıt 'D'

Uygurlar Göktürkler'in yıkılması sürecinde önemli rol oynamışlardır. Doğru yanıt 'E'

Daha önceleri Göktürk'lere bağlı olup, onların güç kaybetmesi ile çinlilerle Göktürk devletine saldıran ve Tabgaç Türk boyu ile akraba olan millet kırgızlardır. Doğru yanıt 'C'

Kitanlar Uygurları savaşta yenip yurtlarından sürmüşlerdir. Bundan sonra Kırgızlar,bir daha ancak Cengiz Han'ın bir tebaası olarak güçlenebileceklerdi.

Adı geçen Türk boyu Tölesler'dir.

Karluklar henüz İslamı benimsemeyen Türk boylarını fütüvvat inancına göre hareket eden Emevilere karşı korumuşlardır. Cevap : 'D'

Oklar anlmında da olan Oğuzlar boyunun aslında ayrı bir etnik köken temsil etmediği ve Göktürk'lerin bir parçası oldukları kabul edilir. Doğru yanıt 'E' şıkkında verilmiştir.

Karakurum haricindeki tüm diğer şıklardaki şehirler ünlü Oğuz kentleri idi. Karakurum Moğollar'ın en önemli şehridir. Doğru yanıt 'D'

Doğru yanıt Kayı boyudur. Kayı boyu sonradan Osmanlı devletinin temelini oluşturan boy olup Oğuzların 'Bozoklar' kolundandır. Cevap 'B'.

Çin kaynaklarına göre başlarda Gaoche (Yüksek Arabalı) ve ardından Töles boyları arasında görülen ve 603 yılından itibaren Göktürklere karşı isyan ettiği bildirilen Uygurlar, Türk kaynaklarında ilk kez Orhun Yazıtları’nda 717 yılındaki isyanları sebebiyle anılmışlardır.

Türk kaynaklarında ilk kez Orhun Yazıtları’nda 717 yılındaki isyanları sebebiyle anılmışlardır.

Uygur Kağanlığı 745-840 yılları arasında hüküm sürmüştür.

Yabgu unvanı, eski Türk devletlerinde rütbe olarak kağandan sonra gelmektedir.

Urug, eski Türkçe’de âileden bir üst katmanda yer alan içtimaî müessesedir. “Âileler birliği” anlamına geldiğini söyleyenler de vardır.

Uygur tarihi ile ilgili çok mühim Türk yazıtları vardır. Bunlardan en önde gelenlerinden biri Şine-Usu Yazıtı’dır.

Terhin ve Şine-Usu adlı Uygur yazıtlarında Uygur Kaganlığı’nın kuruluş tarihi 748 olarak anlaşılmaktadır.

Kaşgarlı Mahmud’a göre İslâmiyet gelmeden çok önceki Türk dilinde balık, “şehir” demektir.

Gansu Uygurları 940’dan sonra bunların ve 1028’lerden sonra Xi Xia adıyla Çin’de devlet kuran Tangutların ve nihayetinde 1226’dan sonra Cengiz Moğollarının tahakkümü altına düştüler.

Üç-ok’lar: Bayındır, Peçene, Çavuldur, Çepni, Salur, Eymür, Alayuntlu, Yüreğir, İğdir, Büğdüz, Yıva (Iva), Kınık.