Türkoloji Bilim Dalının gelişmesindeki en önemli faktörler aşağıdakilerden hangisidir?
Çözüm Açıklaması
Titiz bir bilim adamı olarak çalışan Messerschmidt, araştırma gezisi sırasında günlük notlar tutar; levhalar düzenler, resim ve haritalar çizer. Bu notlarda, Sibirya’nın 18. yüzyıldaki durumunu inceler ve Yenisey Yazıtları hakkında ilk bilgiler burada verilir. Sonradan; Türkiye’de Türkoloji bilim dalının gelişmesinde öncü şahsiyetlerden biri olan Saadet Çağatay, Mes- serschmidt’in değerli eserinin Doğu Berlin’de 1962-1966 yılları arasında basılan ilk üç cildini « “D. G. Messerschmidt, Forschungsreise durch Sibirien 1720-1727. I. Cilt: 379 sayfa, 9 resim, 1 harita, 1962; II. Cilt: 270 sayfa, 10- 31 resim ve levhalar, 1964; III. Cilt: 274 sayfa, 8 resim ve levha, 1966, Akademie-Verlag, Berlin”, Türkoloji Dergisi, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Enstitüsü, C. III, S. 1, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara 1968, s. 133-139 » künyeli makalesiyle tanıtmıştır. Ancak, Akademie-Verlag makalenin çıktığı yıl olan 1968’de IV. cildi, 1977’de ise son cildi yayımlayarak Messerschmidt’in eserini beş ciltlik bir takım hâlinde ilim âleminin istifadesine sunmuştur. Bu yüzden doğru cevap C şıkkıdır.
Soru 2
Ural-Altay dil grubunun alt grupları üzerine yapılan incelemelerde ne tür yöntemler kullanılmıştır?
Çözüm Açıklaması
Strahlenberg, eserinde Kuzey Avrupa ve Sibirya arasında Ural-Altay kavimlerinin konuştuğu 32 dili “Tatar” adı altında toplamış ve bu dilleri konuşan halkların isimlerini vererek Tabula Polyglotta (=çok dilli tablo)’da altı gruba ayırmıştır: 1. Fin-Ugor 2. Türk-Tatar 3. Samoyed 4. Moğol-Mançu 5. Tunguz 6. Karadeniz ve Hazar Denizi arasındaki halklar. Bu altı grup, ilk beş grupta 60, altıncı grupta ise 55 olmak üzere sayı, akrabalık, tabiat, organ, hayvan, renk ve sıfat adlarından oluşan 115 kelime kullanılarak birbiriyle karşılaştırılmıştır. Bu yüzden doğru cevap E şıkkıdır.
Soru 3
Altay dilleri için en karakteristik fonetik özelliklerinden biri ve en önemlisi aşağıdakilerden hansigidir, örnekle gösteriniz.
Çözüm Açıklaması
Schott, çalışmaları ile daha çok bir Altayist; yani Altay dil grubuna - yapmış olduğu gruplamada “Tatar dilleri” olarak- giren diller arasındaki yakınlık ve benzerlikleri tespit etmeye çalışan biri olarak tanınmıştır. Schott, bu konudaki eserini 1836’da vermiştir: Versuch über tatarischen Sprachen (=Tatar Dilleri Üzerine Tecrübe), Berlin 1836 Bu eserde, ‘Tatar’ adını verdiği Türk, Moğol, Tunguz dillerinden oluşan grubun akrabalık derecesini tespit etmeye çalışmış, kelime ve kökler arasındaki benzerlikler ile ilişkileri, eklerdeki fonetik gelişmeleri gözlemlemiş, gerektiğinde Fin-Ugor dilleri ile de karşılaştırmaya ver vermiştir. Sonuçta, Altay dilleri için en karakteristik fonetik özelliklerinden biri ve en önemlisi olan  Ortak Türkçe /z/ = Çuvaşça /r/ Türkçe /z/ = Çuvaşça /r/ Türkçe /ş/ = Çuvaşça /l/ ses denkliklerini ortaya koymuştur. Bunun örnekleri aşağıdaki için Tablo 1.2 ve 1.3’ü inceleyiniz. Bu yüzden doğru cevap C şıkkıdır.
