ORHON TÜRKÇESİ

Günümüze kadar üzerinde en çok araştırma yapılan ve akrabalığı kesin olarak ortaya konulan dil ailesi, Hint-Avrupa dil ailesidir.

Ural-Altay Dil Ailesi Üzerine Yapılan İlk Çalışmalar

Türkiye’de Altayistikle ilgilenen bilim adamları şunlardır: Ahmet Temir, Osman Nedim Tuna ve Talat Tekin. Bunlar içersinde en fazla yayın yapan kişi ise Talat Tekin’dir. Talat Tekin'in özellikle zetasizm ve sigmatizm konularında pek çok yazısı vardır. Bu nedenle doğru cevap c şıkkındadır.

Ural-Altay dillerinin Altay dil grubunu oluşturan, Türk, Moğol, Tunguz- Mançu (belki Kore ve Japon) dillerinin akrabalığına inanan yani bu dillerin ortak bir kaynaktan geldiği görüşünü savunan ve bunu tespit etmeye çalışan teoriye, Altay Dilleri Teorisi denir. Çince bu grup içersinde yer almadığından doğru cevap c şıkkındadır.

Schot, Altay dilleri için en karakteristik fonetik özelliklerinden biri ve en önemlisi olan Türkçe /z/ = Çuvaşça /r/Türkçe /ş/ = Çuvaşça /l/ ses denkliklerini ortaya koymuştur. Doğu cevap d şıkkındadır

Castrén, Ural-Altay dillerinin hepsine birden ‘Altay’ adını vererek 1. Fin-Ugor, 2. Samoyed, 3. Türk-Tatar, 4. Moğol, 5. Tunguz dili. olmak üzere 5 gruba ayırır. Ancak Ural-Altay dillerinin akrabalığı konusunda kesin bir hüküm vermemiş, hatta bu dillere akraba gözüyle bakılamayacağını ileri sürmüştür. Bu nedenle doğru cevap A şıkkındadır.

Schott, Ural- Altay dillerini 1. Çud Dilleri: Fin-Ugor Dilleri 2. Tatar Dilleri: Türk, Moğol, Tunguz Dili olmak üzere iki grupta toplar ve bu dillere Altay ya da Çud-Tatar Dilleri adını verir. Bu nedenle doğru cevap B şıkkındadır.

Kaynaştıran Diller: Gürcü, Eskimo, Kızılderili dilleridir.

Bir dil ailesine giren diller arasında ses (=fonetik), yapı (=morfoloji), sözlük (=leksikoloji) ve cümle bilgisi (=sentaks) bakımlarından ortak özelliklerin olması beklenir.

Ural Dilleri:

1889’a gelindiğinde bir Rus sefer heyetinin başında arkadaşlarıyla birlikte Moğolistan’da araştırmalar yapan Nikolay Mihayloviç Yadrintsev (1842-1894), ilk Orhun âbidesini bulur. Bulduğu yazılı taş Köktürk prensi Köl Tigin adına dikilmiştir.

Strahlenberg, eserinde Kuzey Avrupa ve Sibirya arasında Ural-Altay kavimlerinin konuştuğu 32 dili “Tatar” adı altında toplamış ve bu dilleri konuşan halkların isimlerini vererek Tabula Polyglotta (=çok dilli tablo)’da altı gruba ayırmıştır.

Wilhelm Schott Altay dilleri için en karakteristik fonetik özelliklerinden biri ve en önemlisi olan

Türkçe /z/ = Çuvaşça /r/

Türkçe /ş/ = Çuvaşça /l/

ses denkliklerini ortaya koymuştur.