ORHUN TÜRKÇESİ-METİN II
''Kılındukta'' sözcüğünün çözümlemesi nasıldır?
kılın- “yaratılmak” < kıl- “kılmak, yaratmak” -(ı)n [edilgenlik eki] –dukta [zarf-fiil eki: -duk+ [sıfat-fiil eki] +da [bulunma durumu eki]
''Eçüm'' sözcüğünün çözümlemesi nasıldır?
eçü “ata dede, ced” +m [1. tekil kişi iyelik eki]
‘‘Oksuz’’ sözcüğünün çözümlemesi nasıldır?
oksuz “örgütsüz, dağınık” < ok “boy örgütü” +suz [isimden isim –sıfat- yapım eki, yokluk eki]
‘‘Olur’’ sözcüğünün çözümlemesi nasıldır?
olur- “(tahta) oturmak, hüküm sürmek” –r ermiş [3. tekil/çoğul kişi geniş zamanın rivayeti]
‘‘Sıgıtçı ’’ sözcüğünün çözümlemesi nasıldır?
sıgıtçı “ağlayıcı” < sıgıt “ağlama, ağıt” +çı [isimden isim yapım eki]
‘‘Külüg’’ sözcüğünün çözümlemesi nasıldır?
külüg “ünlü, şöhretli” < kü “şan, şöhret” +lüg [isimden isim –sıfat- yapım eki]
‘‘Kürl(ü)gin’’ sözcüğünün çözümlemesi nasıldır?
kürl(ü)gin “hileci, aldatıcı” +i [3. tekil kişi iyelik eki:] +n [belirtme durumu eki]
‘‘İllig’’ sözcüğünün çözümlemesi nasıldır?
illig “ili, vatanı olan” < il “vatan, il” +lig [isimden sıfat yapım eki]
‘‘Tir’’ sözcüğünün çözümlemesi nasıldır?
ti- “demek” –r ermiş [3. tekil kişi geniş zamanın rivayeti]
‘‘Kötür(ü)gme’’ sözcüğünün çözümlemesi nasıldır?
kötür- “yüceltmek” –(ü)gme [sıfat-fiil eki]
‘‘Yabız’’ sözcüğünün çözümlemesi nasıldır?
yabız “kötü, fena” (yablak yabız “kötü, fena” anlamındaki ikilemeden dolayı *yab isim köküne kadar inmek mümkündür. Ancak böyle bir isim köküne bugüne kadar metinlerde rastlanamadığından * ile gösterilmiştir).
‘Kazganmış’’ sözcüğünün çözümlemesi nasıldır?
kazgan- “kazanmak, elde etmek, çabalamak” –mış [sıfat-fiil eki] (kazganmış burada bir sıfattır)
‘‘Yadag’’ sözcüğünün çözümlemesi nasıldır?
yadag “yaya” +(ı)n [araç durumu eki]
‘‘ Barmış’’ sözcüğünün çözümlemesi nasıldır?
bar- “gitmek” –mış [sıfat-fiil eki]
‘‘Ülüg’’ sözcüğünün çözümlemesi nasıldır?
ülüg “kısmet, nasip, paya düşen” < üle- “paylaşmak” –g [fiilden isim yapım eki: ilerleyici ünlü benzeşmesi ile ülüg]
‘‘Tirgürü’’ sözcüğünün çözümlemesi nasıldır?
tirgür- “yaşatmak” < tir- “yaşamak” –gür [ettirgenlik eki] –ü [zarf-fiil eki]
‘‘Yutuz’’ sözcüğünün çözümlemesi nasıldır?
yutuz “eş, zevce” +ı [3. tekil kişi iyelik eki] +n [belirtme durumu eki]
‘‘İçgertim’’ sözcüğünün çözümlemesi nasıldır?
içger- “bağımlı kılmak” < iç “iç” +ger [isimden fiil yapım eki] –tim [1. Tekil kişi belirli geçmiş zaman]
‘‘Ebirü’’ sözcüğünün çözümlemesi nasıldır?
ebir- “çevirmek, evirmek” –ü [zarf-fiil eki]
‘‘Uguşum’’ sözcüğünün çözümlemesi nasıldır?
uguş “boy, grup” +um [1. tekil kişi iyelik eki]