ÖRGÜTSEL DAVRANIŞ

Özdeşlik gücünü “Hatır için çiğ tavuk bile yenir” atasözü özetlemektedir.

İkame edilemezlik, alternatiflerin azlığı veya olmamasıdır.

Merkezîlik, gücü elinde bulunduran kişinin başkaları ile arasındaki karşılıklı
bağımlılığın doğası ve derecesini anlatan bir kavramdır.

Güçlendirmenin temel amacı, kararların daha yetkin ellerden çıkmasını sağlamaktır (Conger ve Kanungo, 1988).

İnsanların gruplar hâlinde (örneğin, takım veya belli bir departman) diğer insan
gruplarına göre nasıl daha güçlü hâle gelebildiklerini açıklayan iki model vardır.
Bunlar kaynak-bağımlılığı modeli ve stratejik koşullar modelidir.

Nord (1978) politik gerçeklere odaklanmamıza yardım edecek şekilde örgütlerdeki güç için dört önermede bulunmaktadır:
1. Örgütler, kaynaklar, enerji ve etki için birbiriyle rekabet eden koalisyonlardan oluşur.
2. Çeşitli koalisyonlar kendi çıkarları ve pozisyonlarını korumanın peşindedirler.
3. Gücün eşit olmayan dağılımının insanlık dışı etkileri vardır.
4. Örgütlerde gücün kullanımı, daha büyük sosyal sistemler içerisinde güç
kullanımının önemli bir görünümüdür.

Bir başka ifadeyle politik oyunlar değişmekte ancak günümüz örgütleri içerisinde gerçekliklerini halen korumaktadır.

1. kaynaklar

2. kararlar

3. amaçlar

4. teknoloji ve dış çevre

5. değişim

Finansal teşvik stratejisi: Karar vericilere, beklemedikleri birtakım maddi
ve manevi ödüller sunma. Örneğin, karar vericileri tüm masraf­ları karşılanan bir tatile gönderme veya geniş katılımlı bir toplantıda konuşma yaptırıp beklenmeyen bir ödemede bulunma finansal teşvik stratejisi kapsamına
giren faaliyetlerdendir.

Bir kişinin istediği sonuçları elde etmek üzere güç kazanmak, gücünü kullanmak ve geliştirmek için giriştiği tüm faaliyetler (stratejiler, taktikler, oyunlar ve davranışlar) politika veya politik davranış olarak adlandırılmaktadır. Doğru cevap C’dir.

Güç ilişkisinin birtakım özellikleri vardır: 1. Güç ilişkisi bir bağımlılık ilişkisidir. Bir tarafın diğer taraf­tan mutlaka beklediği, elde etmek istediği bir şeyler vardır. 2. Güç ilişkisi hep tek yönlü işlemez. Bağımlılık çoğunlukla karşılıklıdır. 3. Güç, el değiştirebilir. Zaman içinde görece güçsüz olan taraf görece güçlü olan taraf hâline gelebilir. 4. Gücün varlığından söz edebilmek için gücün mutlaka açıkseçik bir şekilde uygulanması gerekmez. Önemli ve yeterli olan, bir kişinin kendisi üzerinde, bir başkasının güç uygulama potansiyeline sahip olduğuna inanmasıdır. 5. İki taraf arasındaki güç dengesizliği ne kadar büyük ise bu dengesizlikten (yoğun bağımlılıktan) kurtulma ve bunu lehine çevirme çabaları o kadar yoğundur. Doğru cevap D’dir.

Karizma, çoğunlukla takipçilerin belli bir kişiye neredeyse sihirli güçler atfettikleri bir çeşit kişisel çekim gücü (büyüleyici özellik) olarak tanımlanmaktadır. Bazı uzmanlar, karizmayı bir ‘armağan’ olarak görürken; başkaları, bunun temelde, etki altında kalan kişi tarafından oluşturulmuş bir algı olduğunu belirtmektedirler. Bununla beraber, uzmanlar karizmanın, ilgili kişiye karşı yüksek düzeyde güven, saygı ve sadakat geliştirdiği konusunda birleşmektedirler. Doğru cevap B’dir.

Takdir hakkı, belli bir kurala veya onaya başvurmadan karar verebilme özgürlüğüdür ve bu özgürlüğe sahip olmak örgütlerde gücü oluşturan bir başka koşuldur. Doğru cevap D’dir.

Kararlar: Muğlak, üzerinde anlaşma olmayan ve belirsiz uzun vadeli stratejik kararlar, rutin kararlara göre kişileri politik olmaya daha fazla yönlendiren kararlardır. Terfi kararları bu tür kararlara örnek olarak verilebilir. Doğru cevap C’dir.

Gizlilik dereceli bilgiyi manipüle etme: Güce katkısı itibarıyla bilginin önemi daha önce güç kaynakları başlığı altında belirtilmişti. Politik kurnazlığı gelişmiş bir işgörenin bilgiyi edinme, dağıtma; özetle, bilgiyi denetimi altında bulundurma konusuna dikkat etmesi ve bu konuda becerisinin gelişmiş olması beklenmelidir. Bunu örneklemek üzere, diyelim ki Bilgiİşlem Merkezi’nin müdürü, önemli bir toplantı öncesi bazı yeni fiyatlama bilgilerini tasarım mühendisiyle paylaştı. Bu durumda, mühendis kendini müdüre karşı borçlu hissedecek ve müdürün toplantıda dile getireceği bir öneriye kolay kolay karşı oy kullanamayacaktır. Doğru cevap E’dir.

Alınacak bir kararda veya hayata geçirilmesi düşünülen bir strateji, politika veya değişimin planlanmasında katkı isteme danışma taktiğidir. Doğru cevap E’dir.

Başkalarına saldırma ve onları suçlama: Ortada bir kabahat varsa, gücünü korumak adına sığınılan bir yaklaşım, bunu olabildiğince sahiplenmekten kaçınmaktır. Kabahati sahiplenmekten kaçınmanın bir yolu başkalarına saldırmak ve suçu onlara atmaktır. Bu stratejiyi kullanan kişi bilmektedir ki kendisine saldırılan ve üzerine suç atılan kişinin tipik ilk tepkisi, karşıdakini suçlamaktan çok kendisini temize çıkarma çabasıdır. Doğru cevap B’dir.

Bir kriz çıkmasını bekleme (“Dibe vurmadan yukarı çıkılmaz.”): Bir şey yolunda gidiyor görünürken onun iyileştirilmesini sağlamak çok zordur. Ancak o alanda bir sorunun çıkması ilgililerin dikkatini çeker ve meselenin halledilmesi (düzeltilmesi) yönünde güçlü bir istek doğurur. Bunun nedeni ortaya çıkan olumsuz sonucun veya riskin hayata geçmesi ve gelecek için çok daha ciddi bir korku/kaygı yaratmasıdır. Doğru cevap A’dır.

Yetki, emir verme ve emirlerine itaati bekleme hakkıdır. Bir başka ifadeyle yöneticilere, astlarının işlerini yapmalarını sağlamaları için sunulan bir etkileme hakkıdır. Yetkiyle karşılaştırarak basitçe tanımlamak gerekirse güç, başkalarını etkileme becerisidir. Dolayısıyla iki kavram arasındaki en belirgin fark birinin (yetki) hak olarak ortaya çıkarken, diğerinin (güç)beceri gerektiren bir olgu olmasıdır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Güç ilişkisinde bağımlılık çoğunlukla karşılıklıdır. Kendisinden bir şey istenen kişi bazen bunu, kendisi için çok maliyetli olacağı veya kendi çıkarlarına uymayacağı hesabıyla vermek istemez veya daha azını vermek üzere karşı gücünü kullanarak kestirip atma çabasına veya müzakereye girişebilir. Örnek olayda da işveren yönetimden kaynaklanan (statüye dayalı) bir güce sahipken, üretim müdürü de buna karşılık uzmanlık gücünü kullanarak kendi isteğini ileri sürmekte ve çift yönlü bir güç ilişkisi ortaya çıkmaktadır. Doğru Yanıt B seçeneğidir.

Örgütsel güç, belli bir örgütün, içinde barındığı çevredeki etkileyiciliği ile ilgilidir. Örneğin çevreye sunduğu ürünlerin tanınırlığının yüksek olması, payının geniş olması, ihracat rakamlarının yüksek olması, sektörde öncü söz sahibi kurumlardan olması vb. gibi özellikler örgütsel gücün göstergeleridir. Soruda da işletmenin öne çıkan bir markaya ve sektöründe söz sahibi olması söz konusudur. Doğru Yanıt C seçeneğidir.