ÖRGÜTSEL DAVRANIŞ

Ekonomik belirsizlik, politik belirsizlik ve teknolojik değişme çevresel faktörlerden kaynaklanmakta iken;  aile problemleri kişisel faktörlerle ilişkilidir. 

Bu nedenle doğru yanıt E'dir.

Engellenme bireysel ve çevresel engellenme olarak iki başlık altında incelenebilir. Bireysel engellenme, bireyin bir amaca ulaşmasına engel olan faktörlerin bireyin kendisinden kaynaklanmasıdır. Örneğin dersine çalışmayan bir bireyin başarılı olmaması, yeteneği olmayan bireyin spor müsabakalarında yenilmesi ya da gözü bozuk bireyin sağlık raporu alamadığı için subay olamaması gibi engeller, bireysel engellerdir.

Bu nedenle doğru seçenek D'dir.

Endişe, ne olduğu belirsiz, niteliği kestirilemeyen bir fenalık duygusu hâlinde ortaya çıkan hoş olmayan duygu şeklinde ifade edilmektedir. Korku gibi kaygı da (iç daralması, bunaltı gibi kavramlarla da tanımlanır) bedensel bir rahatsızlık durumuna yol açabilir ama korkudan belirli bir nedeni bulunmamasıyla ayırt edilir.

Bu nedenle doğru seçenek C'dir.

Bazı psikologlar korkuyla endişe arasında üç önemli fark bulunduğunu söylerler. Bu farklar aşağıda açıklanmaktadır.

• Kaynak: “Ben arıdan korkarım!” örneğinde olduğu gibi, korkunun kaynağını biliriz,
• Şiddet: Korku endişeden daha şiddetlidir,
• Süre: Korku daha kısa sürelidir, endişe ise uzun süre devam edebilir.

Bu nedenle doğru seçenek A'dır.

B tipi kişilikler  sabırlı, rahat, daha az rekabetçi, zaman sınırlılıklarına karşı daha esnek olabilen bireylerdir. B tipindeki bireyler çalışma yaşamında düzenli çalışan, hayata daha rahat bir bakış açısıyla bakan, aceleci olmayan, ruhsal açıdan daha sakin olan bireylerdir. 

Bu nedenle doğru seçenek E'dir.

Örgütsel Süreçler aşağıdaki gibidir:

• Sıkı Kontrol 

• Aşağı Doğru İletişim 

• Çok Az Bir Geri Bildirim 

• Merkezî Karar Yapısı

 • Kararlara Katılmama 

• Cezalandırıcı Değerlendirme Sistemi

Bu nedenle D seçeneği doğrudur.

Rol çatışması iş yerlerinde sık sık karşılaşılan ve çok farklı biçimlerde ortaya çıkan sorunlardan biridir. Rol çatışması, genelde kişilerin bir birinden farklı ve tutarsız görevleri nedeniyle baskı altında kalmaları sonucunda meydana gelir.  

Bu nedenle doğru seçenek A'dır.

E seçeneği dışındakiler stresin bireyler üzerindeki psikolojik etkileriyken "migren ve baş ağrıları" fizyolojik etkilerdir. 

Bu nedenle doğru yanıt E'dir.

Tükenme; bir bireyin çok fazla baskı ve az tatmin duyduğunda ortaya çıkan bitkinlik ve bezginlik duygusudur. Yapacakları işle ilgili olarak güdü ve beklentileri fazla olan kişiler, belirli durumlar altında tükenme belirtisi göstermeye adaydırlar.

Bu nedenle doğru seçenek D'dir.

E seçeneği dışında kalanlar stresi engellemede işe koşulabilecek örgütsel yöntemler arasındadır. E seçeneği ise bireysel bir yöntemdir. 

Bu nedenle doğru seçenek E'dir.

Stres, basit bir endişe hâli değildir. Çünkü endişe hâlinin psikolojik ve fizyolojik sonuçları vardır. Stres endişeye neden olabilir, onu tetikleyebilir, ancak ikisi aynı şey değildir. Stres basit bir sinirsel gerginlik olarak algılanmamalıdır. Endişede olduğu gibi stres sonucunda da sinirsel bir gerginlik yaşanabilir. Ancak ikisi aynı şey değildir. Bazı kişiler stresi göz önünde yaşarlar, bazıları ise onu bilinçaltında tutar ve sinirsel bir gerginlik göstermezler. Stres muhakkak kötü, bireye zarar veren ve kaçınılması gereken bir şey de değildir. Belli bir düzeye kadar olan stres, bireyi hedefine odaklar, motivasyonunu yükseltir. Doğru yanıt E’dir.

Engellenme bireysel ve çevresel engellenme olarak iki başlık altında incelenebilir. Bireysel engellenme, bireyin bir amaca ulaşmasına engel olan faktörlerin bireyin kendisinden kaynaklanmasıdır. Örneğin dersine çalışmayan bir bireyin başarılı olmaması, yeteneği olmayan bireyin spor müsabakalarında yenilmesi ya da gözü bozuk bireyin sağlık raporu alamadığı için subay olamaması gibi engeller, bireysel engellerdir. İkinci tür engellenme ise çevresel engellenmedir. Bu durumda ise bireyin bir amaca ulaşmasına engel olan faktörler bireyin dışında gerçekleşmektedir. Örneğin referansı olmadığı gerekçesi ile bireyin işe alınamaması, parasızlık nedeni ile evlenememesi, işi ile evinin mesafesinin uzak olması nedeni ile işe geç kalması, trafik sıkışıklığı nedeni ile randevusuna yetişmemesi gibi durumlar çevresel engellerdir. Örneklerde de görüldüğü gibi kişinin müdahale edemediği engeller, bireylerde daha çok stres yaratır. Doğru yanıt B’dir.

Bazı psikologlar korkuyla endişe arasında üç önemli fark bulunduğunu söylerler. Bu farklar aşağıda açıklanmaktadır. • Kaynak: “Ben arıdan korkarım!” örneğinde olduğu gibi, korkunun kaynağını biliriz, • Şiddet: Korku endişeden daha şiddetlidir, • Süre: Korku daha kısa sürelidir, endişe ise uzun süre devam edebilir. Korku ve endişe arasındaki benzerliklere dayanarak psikologlar, korku sırasında ortaya çıkan fizyolojik oluşumların endişe anında da gözlenebileceğini ileri sürmüşlerdir. Bu iddia deneysel gözlemlerle de desteklenmiştir. Psikologlar kalp atışı, kan basıncı, kanın kimyasal yapısı, nefes alış, nefes veriş oranı gibi değişik fizyolojik belirtileri endişe ölçmede kullanmaktadırlar. Doğru yanıt E’dir.

A tipi kişilikler; her zaman hareketli, hızlı yürüyen, hızlı yemek yiyen, hızlı konuşan, sabırsız, iki şeyi bir arada yapan, boş vakitleri olmayan, başarıyı sayı ve niceliklerle ölçen, saldırgan, rekabetçi ve zaman baskısı altında yaşayan bireylerdir. B tipi kişilikler ise zamana bağlı olmayan, sabırlı, kendini övmeyen, kazanmak için değil zevk için oynayan, suçluluk duymadan dinlenebilen, yumuşak tavırlı, zamanlı, limitli çalışmayan, aceleci olmayan bireylerdir. Doğru yanıt B’dir.

Stres kaynağıyla karşılaşma ve onunla başa çıkma süreçlerini anlamak amacıyla genel uyum sendromu adı verilen bir mekanizma ortaya atılmıştır. Genel Uyum Sendromu’na (GUS) göre alarm aşamasında bireyin stresi yaşamaya başlamasıyla birlikte fizyolojik değişimler bedeni uyarır, adrenalin ile kan basıncı yükselir, kaslar gerilir. Bir sonraki aşama; direnme aşamasıdır. Bu aşama bireyin strese kaşı koyma düzeyi aşamasıdır. Direnme aşamasında farklı fiziksel, psikolojik ve biyolojik tepkiler, bireyin strese kaşı koyma biçimini yansıtır. Son aşama ise tükenme aşamasıdır. Bu aşama gerçekte strese yenik düşme aşamasıdır. Stres unsurları bireylerin fiziksel ve psikolojik enerjilerini tüketebilirler. Bundan sonra bireylerde psikolojik, fizyolojik ve davranışsal hastalıklar ortaya çıkar. Doğru yanıt D’dir.

Psikolojik yorgunluk; dinlenmeye rağmen kesilmeyen yorgunluk durumudur. Tükenme; bir bireyin çok fazla baskı ve az tatmin duyduğunda ortaya çıkan bitkinlik ve bezginlik duygusudur. Yapacakları işle ilgili olarak güdü ve beklentileri fazla olan kişiler, belirli durumlar altında tükenme belirtisi göstermeye adaydırlar. Çok farklı ve fazla çelişen taleplerle karşı karşıya kalan kişilerde, karşı konulmaz taleplerin sorumluluğu altında çaresizlik, engelleme, yorgunluk ortaya çıkar. Kaçınılmaz sonuç tükenmedir. Bu aşamada bireylerde bıkkınlık, bezginlik, isteksizlik ortaya çıkar. Doğru yanıt A’dır.

Alkol, sigara ve uyuşturucu kullanımı, saldırganlık, kaza eğilimi ve dikkatte dağılma stresin bireyler üzerindeki davranışsal etkileri iken, yabancılaşma psikolojik etkilerinden biridir. Doğru yanıt C’dir.

Katılımlı yönetimde güdülen amaç, bir yandan işletmelerin etkinlik ve verimlilik düzeyini yükseltmek, öte yandan çalışanları sosyo-psikolojik doyuma yöneltmektir. Katılımlı yönetimle çalışanlar, bazı stratejik kararlarda kendilerine danışılmanın verdiği özgürlüğü yaşayacaklardır. Katılımlı yönetimin diğer bir amacı çalışanlara sorumluluk ve otorite vererek, onlara işin bir parçası olduklarını hissettirmektir. Doğru yanıt E’dir.

Yönetim politikaları ve stratejilerinden kaynaklı iş stresi faktörleri; küçülme, rekabet baskısı,  düzenli ödeme planları, vardiyalı çalışma, bürokratik kural ve kaideler, yüksek teknoloji olarak özetlenebilir. Örgütsel yapı ve dizayndan kaynaklı iş stresi faktörleri;  merkezîleşme, yönetici çalışanlar, uzmanlaşma, rol belirsizliği ve çatışması, yükselme imkânlarında kısıtlılık, yasaklayıcı bir örgüt kültürü vb.dir. Örgütsel süreçlerden kaynaklı iş stresi faktörleri; sıkı kontrol, aşağı doğru iletişim, çok az bir geri bildirim, merkezî karar yapısı, kararlara katılmama, cezalandırıcı değerlendirme sistemi olarak özetlenebilir. Çalışma koşullarından kaynaklı iş stresi faktörleri ise kalabalık çalışma alanları, gürültülü, aşırı sıcak veya soğuk ortam, hava kirliliği, kötü koku, tehlikeli çalışma koşulları şeklinde sıralanabilir. Doğru yanıt E’dir.

Yönetim politikaları ve stratejilerinden kaynaklı iş stresi faktörleri; küçülme, rekabet baskısı,  düzenli ödeme planları, vardiyalı çalışma, bürokratik kural ve kaideler, yüksek teknoloji olarak özetlenebilir. Örgütsel yapı ve dizayndan kaynaklı iş stresi faktörleri;  merkezîleşme, yönetici çalışanlar, uzmanlaşma, rol belirsizliği ve çatışması, yükselme imkânlarında kısıtlılık, yasaklayıcı bir örgüt kültürü vb.dir. Örgütsel süreçlerden kaynaklı iş stresi faktörleri; sıkı kontrol, aşağı doğru iletişim, çok az bir geri bildirim, merkezî karar yapısı, kararlara katılmama, cezalandırıcı değerlendirme sistemi olarak özetlenebilir. Çalışma koşullarından kaynaklı iş stresi faktörleri ise kalabalık çalışma alanları, gürültülü, aşırı sıcak veya soğuk ortam, hava kirliliği, kötü koku, tehlikeli çalışma koşulları şeklinde sıralanabilir. Doğru yanıt D’dir.