ÖRGÜTSEL DAVRANIŞ - Deneme Sınavı - 23

Bu çatışma iki tarafında asla kazanamayacağı ve sadece verimlerini düşürecek yani kaybetmelerini sağlayacak bir çatışma durumudur. Diğer bir değişle bir kaybet-kaybet durumudur.

Çatışmanın kritik iki ögesi taraarın birbirine bağımlı olması ve amaçlarının birbiriyle bağdaşmadığı algısıdır. Olaylara ilişkin farklı algıların olması ve taraflar arasında bir yetki ilişkisi olması çatışmaya neden olabilecek durumlar değildir. Doğru Yanıt C seçeneğidir.

Çatışmaya ilişkin klasik yaklaşıma göre çatışma, daima kötü ve örgütün işleyişine ket vuran (performansını düşüren) olumsuz bir durum olarak görülmüş ve görülmektedir. Bu geleneksel görüş işlevsel olmayan çatışma olarak adlandırılmıştır ve bu bakış açısının doğal uzantısı olarak çatışma olabildiğince yok edilmeli veya en azından azaltılması için çaba sarf edilmelidir. Soruda klasik bakış açısına sahip yönetici taraflardan çatışmanın sonlandırılmasını talep ederek, bu anlayışa uygun davranmaktadır. Doğru Yanıt D seçeneğidir.

Ahmet ve Tahsin Bey ilk olarak görevleri gereği anlaşmazlığa düşmüş ancak anlaşmazlıkları uzadıkça görevleri gereği ortaya çıkan fikir çatışması, birbirlerine yönelik duygularına yansıyarak birbirlerini görmek istemez hale gelmişlerdir. Dolayısıyla fikir çatışmasından duygu çatışmasına dönüşüm gerçekleşmiş; dönüşen çatışma türü ortaya çıkmıştır. Dönüşen çatışma, fikir çatışmasının yozlaşıp duygusal çatışmaya dönüşmesi için kullanılan bir tanımdır. Doğru Yanıt E seçeneğidir.

Genel müdür ve insan kaynakların birimi yöneticisinin konumları çerçevesinde yaşadıkları çatışma kurumsal ya da yapısal çatışmadır. Bu tür bir çatışma örgütteki gruplar veya kademeler arasındaki farklılaşmadan kaynaklanır. Yatay veya dikey olarak ikiye ayrılır. Burada ast-üst arasında bir anlaşmazlık yer aldığından dikey çatışma söz konusudur. Doğru Yanıt B seçeneğidir.

Örnek olayda İhsan Bey'in yaşadığı çatışma iç çatışmadır. İç çatışma bir çalışandan kendi uzmanlığına, ilgilerine, amaçlarına ve değerlerine uymayan görevleri, işleri ve rolleri üstlenmesinin istenmesi o kişide iç çatışma yaratır. Bu çatışma içerisinde rol kavramı ve rol çatışması önemli bir yer tutar. Örnek olayda da İhsan Bey'in kişiliği ile üstlenmesi istenilen rol arasında çatışma durumu söz konusudur. Doğru Yanıt A seçeneğidir.

Çatışmaya kaynaklık eden faktörlerden en az biri, zamanla, taraflardan en az birinin bir çatışma olduğuna yönelik bir algı oluşturmasına yol açmaktadır. Bu tür algılar, çoğunlukla, çatışmayla ilgili olarak yaşanan duygularla harmanlanmıştır. Çatışma algıları ve duyguları, bir tarafın diğerine yönelik kararları ve davranışlarında kendilerini göstermektedir. Dolayısıyla bir çatışmanın açığa çıkması öncesinden  tarafların çatışmayı algılamaları gerekmektedir. Doğru Yanıt D seçeneğidir.

Örnek olayda tarafların kendi görevlerini yerine getirmeleri süreçte yer alan diğer kişilerin görevlerini yerine getirmelerine bağlıdır. Dolayısıyla taraflar arasında karşılıklı bağımlılık durumu söz konusudur. Karşılıklı bağımlılık, sınırlı kaynaklar  veya faaliyetlerin zamanlama ve sıralamasında koordinasyon gereğinden ortaya çıkabilir. Birçok örgütte çalışmanın gruplar, birimler veya bireyler arasında koordine edilmesi gereklidir. Gruplar ve bireyler birbirlerine ne kadar bağımlılarsa çatışmanın çıkma olasılığı da o kadar yüksektir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Çatışmaya yol açabilecek bireysel faktörler arasında kişilik önemli bir yere sahiptir. Özellikle A tipi kişilik ile çatışma arasında bir ilişki saptanmış, bu tür kişiliğe sahip yöneticilerin astlarıyla daha fazla çatıştığı bulgulanmıştır. A tipi kişiliğe sahip olan insanlar rekabetçi oldukları için, gerçekte öyle olmasa da başkalarının amaçlarının kendi amaçlarıyla çeliştiği algısını taşıma eğilimindedir ler; dolayısıyla da çatışma içine girmeleri daha olası görülmektedir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Örnek olayda yönetici hükmetme tarzını benimsemiştir. Bu tarz, belli bir tarafın sadece kendi isteğini gözettiği, karşı tarafa pek de duyarlı olmadığı bir tarzdır. Bu tür bir çatışma tarzını gösteren taraf ya kendini güçlü bir konumda görmektedir veya güçlü bir konuma ulaşma kavgası içindedir. O yüzden hükmetme birçok yöneticinin özellikle astlarına karşı kullandığı bir çatışma tarzı olarak karşımıza çıkabilmektedir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Örnek olayda Aysel ve Işıl Hanım yöneticilik pozisyonunu isterken, sürecin sonunda ikisi de istediklerini elde edememiş, kaybetmişlerdir. Dolayısıyla çatışma kaybet-kaybet şeklinde sonuçlanmıştır. Doğru A seçeneğidir.

Birey, grup veya örgütlerin üstlenmeleri gereken faaliyet­ lere uymayan etkinliklerde bulunmaları durumuna çıkar çatışması denmektedir.

Roller arası çatışma olabilir. Akşam eve döndüğünde yemek hazır­ lamakla çocuğunun ödevine yardım etmek arasında kalan ebeveynin durumu bu tür bir çatışmadır. Fazla mesaiye kalmakla çocuğunun okuldaki müsameresine gitmek arasında kalan işgörenin durumu da benzer bir durumdur.

Çatışmaya neden olabilecek bilişsel faktörler; farklı beklentilere sahip olunması ve diğer tarafın nasıl algılandığıdır.

A tipi kişiliğe sahip olan biri tipik olarak sürekli zamanla yarışan, başarı-yönelimli; aynı zamanda da sabırsız, öfkeli ve rekabetçidir.

Çatışmaların büyümesi olasılığını arttıran birtakım faktörler var­dır. Bunlar;

Taraf­lar arasındaki kültürel farklılıklar,

Taraf­lar arasında geçmişte husumet olması,

Taraf­larda özgüven eksikliğinin olması,

Taraf­lar arasındaki statü farklılıklarının belirsiz olması (Şahin ve Örselli,

2010),

Taraf­ların birbiriyle güçlü bağlarının olması,

Taraf­ların birbirleriyle özdeşleşememeleri,

Bir veya her iki tarafın da diğer tarafı yenmek için çatışmayı tırmandırmayı

amaçlamaları şeklinde sıralanabilir.

Boyun eğme: Bu tarzda, karşı tarafın isteğini kendi isteğinin önünde görme, bir başka deyişle, karşı tarafı yatıştırmaya yönelme söz konusudur...

Örneğin, sipariş üzerine çalışan bir esnafın müşterisini kaybetmemek ve başka müşteri edinmesini engelleyecek şekilde hakkında kötü reklam yapılmasını engellemek adına belli bir müşterisinin beğenmediği işi ek ücret talep etmeden düzeltmesi.

Kaçınma: Sırf çatışma için­ de olmak bir yanlış olarak görülüyorsa taraf veya taraf­lar kendilerini çatışmadan uzak tutma dürtüsüyle hareket etmekte ve meseleyi zamana bırakmak gibi kaderci bir yaklaşım izlemektedirler.

Tümleştirme: Bu tarzda her iki tarafın da isteklerinin tamamen yerine geti­ rilmesi arzusu vardır.

Çatışmayı yönetmek için izlenmesi gereken süreç çatışmanın bir analizinin yapılması, uygun çatışma- yönetimi tepkisinin verilmesi, uygun çatışma çözümleme taktiklerinin seçilmesi, çözümleme tekniğinin uygulanması ve gelişmelerin takip edilmesi şeklinde sıralanan basamakları içermektedir.