ÖRGÜTSEL DAVRANIŞ - Deneme Sınavı - 10

Yetki gücü ile çalışanlara iş yaptırılmaktadır

Güç ilişkisi hep tek yönlü işlemez. Bağımlılık çoğunlukla karşılıklıdır. Bir gün biri diğerinden bir şey ister,
yarın karşı taraf bir şey ister. Ayrıca, kendisinden bir şey istenen kişi bazen bunu, kendisi için çok  aliyetli olacağı hesabıyla vermek istemez veya daha azını vermek üzere karşı gücünü kullanarak kestirip atma çabasına veya müzakereye girişebilir.

A) Meşru güç

B) Karimatik liderlik

D) İkame edilmezlik

B) Örgütsel sorunları çözmekte inisiyatif alsınlar diye kişilere yetki, fırsat ve güdülenme verilmesi.

E) Örgütlerde politik varoluş sergilemeyen bireyler güç elde edemezler.

D) Mağazaya giderek daha az mal göndermek.

Örgütlere klasik yaklaşımda iş yaptırmanın temeli yetkidir. Dolayısıyla güç kavramından önce yetki kavramını ele almak yerinde olacaktır. Yetki, emir verme ve emirlerine itaati bekleme hakkıdır. Bir başka ifadeyle yöneticilere, astlarının işlerini yapmalarını sağlamaları için sunulan bir etkileme hakkıdır. Doğru yanıt A'dır.

Bir kişinin istediği sonuçları elde etmek üzere güç kazanmak, gücünü kullanmak ve geliştirmek için giriştiği tüm faaliyetler (stratejiler, taktikler, oyunlar ve davranışlar) politika veya politik davranış olarak adlandırılmaktadır. Soru kökünde verilen örnekte de Ahmet Bey'in politik davranış sergileyerek güç kazanmaya çalıştığı görülmektedir. Doğru yanıt D'dir.

Güç ilişkisinin birtakım özellikleri vardır. Güç ilişkisi bir bağımlılık ilişkisidir, hep tek yönlü işlemez ve el değiştirebilir.  Ayrıca gücün varlığından söz edebilmek için gücün mutlaka açıkseçik bir şekilde uygulanması gerekmez. Buna göre güç ilişkisinin sabit olmadığı ve açıkça gözlenmesi gerekmediği ve bu nedenle II ve IV numaralı seçeneklerde yer alan bilgilerin yanlış olduğu görülmektedir. Doğru yanıt B'dir.

Meşru güç, belli rolleri üstlenmiş olan kişilerin başkalarından belli davranışları talep edebilmeleri üzerine örgütün üyeleri arasında oluşmuş bir anlaşmadır. Örneğin, astından fazla mesaiye kalmasını isteyen amir, bu gücü, gerek astının gerekse diğer çalışanların da kabullenmiş olduğu yetkisinden almaktadır. Bir kişi örgütsel hiyerarşi içinde yükseldikçe meşru gücü de artmaktadır. Belli bir kişinin meşru gücü üzerine oluşturulan algılar, iş tanımlarından olduğu kadar gayriresmi iş yapma biçimlerinden de beslenir. Gayriresmi iş yapma biçimleri temelde o örgütün kültürü içerisinde veya söz konusu kişi için alışılagelmiş, kabul görmüş pratiklerdir. Bu örnekte de yöneticinin gayriresmi de olsa yöneticilikten pozisyonundan kaynaklı meşru gücünün kabul edildiği gözlenmektedir. Doğru yanıt E'dir.

Başkaları kendilerini belli bir kişiyle özdeşleştirdikleri, ondan hoşlandıkları, onu sevdikleri ve/veya ona saygı duydukları zaman ortaya çıkan güç türüne özdeşlik gücü adı verilmektedir. Bu güç ilişkisini “Hatır için çiğ tavuk bile yenir” atasözü özetlemektedir. İnsanların sevgi, saygı, hatta hayranlık duydukları kişiler için yapmayacakları çok az şey vardır. Soru kökündeki örnek olayda da hatırı sayılan ve sevilen Orhan Bey'in özdeşlik gücü ön plana çıkmaktadır. Doğru yanıt D'dir.

Güç, ancak birtakım koşullar altında gelişebilen bir potansiyeldir. Daha önce de belirtildiği üzere, gücün ortaya çıkmasının koşulları kişinin veya bir grup insanın (ör. bir departmanın) ikame edilemezliği, merkezîliği, takdir hakkı, görünürlüğü ve içinde bulundukları sosyal ilişki ağıdır. İkame edilemezlik, alternatif­lerin azlığı veya olmamasıdır. Belli bir kişi veya grubun çok değerli bir kaynağı tekelinde bulundurması onları müthiş güçlü kılan bir durumdur. Tam tersine, kritik bir kaynağın temininde alternatif­ler arttıkça o kaynağı sağlayan belli bir kişi veya grubun gücü azalmaktadır. Örgütte önemli bir konuda uzmanlığı olan tek kişi sizseniz, o uzmanlığı paylaşan başka kişilerin olması durumuna göre çok daha güçlü olacaksınızdır. Buna göre örnek olayda yer alan durum, ikame edilemezliği örneklendirmektedir. Doğru yanıt A'dır.

Güç, ancak birtakım koşullar altında gelişebilen bir potansiyeldir. Daha önce de belirtildiği üzere, gücün ortaya çıkmasının koşulları kişinin veya bir grup insanın (ör. bir departmanın) ikame edilemezliği, merkezîliği, takdir hakkı, görünürlüğü ve içinde bulundukları sosyal ilişki ağıdır. Bunlardan merkezilik, gücü elinde bulunduran kişinin başkaları ile arasındaki karşılıklı bağımlılığın doğası ve derecesini anlatan bir kavramdır. Diyelim ki hastalandınız ve işe gidemiyorsunuz. İşe gidemediğiniz gün bundan kimler ne kadar etkilenir? Dolayısıyla sizin işinizin başında olmamanız veya işinizi yapmamanız ne kadar çok kişiyi ne kadar çok etkiliyorsa o kadar güçlüsünüz demektir. Soru kökünde de benzer bir durum söz konusudur. Doğru yanıt C'dir.

Örgütlerde kararlar, özellikle de meşru gücü oldukça fazla olan üst düzey yönetim tarafından, onları hayata geçirecek kişilerden uzakta kalınarak alındığı ölçüde sağlıksız olabilmektedir. Güçlendirmenin temel amacı, kararların daha yetkin ellerden çıkmasını sağlamaktır. Doğru yanıt D'dir.

Peki, stratejik koşullardan ne anlamalıyız? Örgütlerde neler stratejik koşul oluşturur? Stratejik koşullar modelini geliştiren araştırmacılar üç temel stratejik koşulu öne sürmüşlerdir. Bunlar; belirsizliği azaltma yeteneği, örgüt içindeki merkezilik ve eylemlerin ikame edilemezliğidir. Doğru yanıt C'dir.

Mantıklı argümanlar ve somut kanıtlar kullanarak istenen şeyin geçerli bir şey olduğuna ve birtakım resmî (görevle ilgili) amaçların gerçekleşmesini sağlayacağı yönünde ikna etme taktiğine akılcı ikna adı verilmektedir. Soru kökünde yer alan yönetici bu taktiği kullanmaktadır. Doğru yanıt E'dir.

Güç ilişkisi hep tek yönlü işlemez. Bağımlılık çoğunlukla karşılıklıdır.
Bir gün biri diğerinden bir şey ister, yarın karşı taraf bir şey ister. Ayrıca,
kendisinden bir şey istenen kişi bazen bunu, kendisi için çok maliyetli
olacağı hesabıyla vermek istemez veya daha azını vermek üzere karşı gücünü kullanarak kestirip atma çabasına veya müzakereye girişebilir.

Özdeşlik gücü, başkaları kendilerini belli bir kişiyle özdeşleştirdikleri, ondan
hoşlandıkları, onu sevdikleri ve/veya ona saygı duydukları zaman ortaya çıkan
bir güç türüdür.