ÖRGÜTSEL DAVRANIŞ - Deneme Sınavı - 6

Semboller örgüt kültürünün gözlemlenebilir halleri arasında olup diğerleri ise örgüt kültürünü belirleyen özelliklerdir. Buna göre doğru cevap C'dir.

Örgütü diğerlerinden ayıran ve kültürü kolayca anlamamızı sağlayan dil jargondur. Doğru cevap D'dir.

Örgüt kültürünün “örtüklüğü” boyutu kültürün temel değerlerinin eski çalışanlar tarafından ne ölçüde farkında olmadan veya fazla düşünmeden kabul edildiği ve uygun davranıldığı ile ilgilidir.Doğru cevap B'dir.

Örgütün tümünü etkisi altına alan ve örgüt üyeerinin büyük bir kısmının paylaştığı kültür egemen kültürdür. Doğru cevap C'dir.

Kolektif karar verme J tipi örgüt özellikleri arasındadır.Doğru cevap D'dir.

Örgüt kültürü hem dışarıdan gözlemlenebilir unsurlar olan semboller, sloganlar, hikâyeler, jargon ve seremonilerden oluşurken hem de varlığı görünür olmayan değerler, inançlar, sayıltılar (varsayımlar) gibi özelliklerden oluşmaktadır. Dolayısıyla doğru cevap B seçeneğidir.

Bir örgütün kültürü “rasyonel ve görüntüsel” olarak farklı araçlarla tanımlanabilmektedir. Rasyonel araçlara örnekler; kullanılan teknoloji, örgüt yapısı, planlama ve kontrol sistemleri gibi tasarımlar olabilir. Öte yandan, görüntüsel araçlar örgütün jargonu (özel dili), davranış kalıpları, törenleri, başarı öyküleri, giyim-kuşam gibi örneklerle tanımlanabilir.

Görüldüğü üzere I ve III numaralı maddelerde verilenler rasyonel araçlara örnek iken, II ve IV numaralı maddelerde verilenler görüntüsel araçlara örnektir. Bu bakımdan doğru cevap I ve III numaralı maddeleri içeren C seçeneğidir.

Güçlü örgüt kültürünün işlevleri;
• Örgütün temel vazifesi ve politikaları konusunda ortak anlayışın gelişmesi,
• Örgüt üyelerini bir arada tutan ve iletişimi kolaylaştıran ortak dilin oluşması,
• Kimlik, aidiyet ve güven duygusunun gelişmesi,
• Yeni üyelerin intibakının kolaylaşması,
• Örgüt üyelerinin sorumluluk alma ve sahiplenme eğilimlerinin artması,
• Örgüt içi dostluk bağlarının güçlenmesi,
• Amaçlara dönük davranış kalıplarının edinilmesi,
• Denetim ve motivasyonun kolaylaşması,
• Örgütsel başarının artması şeklinde sıralanabilir.

Zayıf örgüt kültürünün göstergeleri ise şöyledir;
• Kendilerini başarıya götürecek açık ve seçik bir misyona sahip değildirler.
• Birçok değer ve inanç var olabilir ancak hangilerinin daha önemli olduğu net değildir.
• Farklı birimler, çatışan değerlere sahiptirler.
• Yönetim, tüm kurumda geçerli bir anlayış geliştirme çabası göstermemektedir.
• İş görme yöntemleri geleneksel hâle gelmemiştir; herkes işi bildiği gibi yapmaktadır.

Görüldüğü üzere, III ve IV numaralı maddelerde verilenler güçlü örgüt kültürünün işlevleri değil, zayıf örgüt kültürünün göstergeleridir. Bu nedenle doğru cevap I, II ve V numaralı maddeleri içeren D seçeneğidir.

Sözel-davranışsal semboller olarak; toplum içinde insanların anlaşmasında temel iletişim ve anlaşma aracı olarak görülen dil, toplumsal geçmiş ile bağlantı kurulmasında etkili olan hikâyeler, efsaneler, kahramanlar, davranışsal semboller içinde önemli yer tutan törenler sayılabilir. Bu nedenle doğru cevap A seçeneğidir.

Örgüt Kültürünü Belirleyen Özellikler

Kimlik oluşumu: Bireylerin kendini, organizasyon ya da içinde bulundukları grup ile özdeşleştirme derecesi.

Örgüt belleği: Örgütün tarihsel gelişiminde; olayların ve anahtar bireylerin paylaşılan yorumlarının depolanmış bilgi biçiminde diğer çalışanlara aktarılması.

Bireysel inisiyatif: Bireylerin organizasyon içinde sahip oldukları sorumluluk ve inisiyatif kullanabilme derecesi.

Örgüt içi çatışma toleransı: Bireylerin birbirini ve organizasyonu eleştirebilme derecesi.

Bütünleşme: Organizasyon içindeki bölümlerin uyumlu ve iş birliği ortamında faaliyet göstermesi için, üst yönetimin sağladığı destek.

Dolayısıyla doğru cevap E seçeneğidir.

Örgüt kültürünün “düzey” boyutu kültürün görünürlüğü veya fark edilme derecesi ile ilgilidir. Örneğin kültürün kurumun, şirketin logosu ve diğer sembollerinin kolayca ayırt edilmesi mümkün iken temel değerleri daha az görünür ve bilinirdir.

Dolayısıyla doğru cevap B seçeneğidir.

Örgüt kültürüne ilişkin bütünleştirici, farklılaşma ve parçalanmışlık olmak üzere üç farklı bakış açısının varlığından söz edilmektedir.

Bütünleştirici yaklaşıma göre, sadece değer ve varsayımlara ilişkin fikir birliği değil, bunların örgütteki eylemlere yansıma biçiminde de tutarlılık vardır.

Farklılaşma bakış açısı, alt kültürlerin varlığını ancak alt kültürlerin kendi içindeki tutarlılığını vurgular.

Parçalanmışlık bakış açısı, aynı değer ve sembollerin farklı yorumlarla algılanmasını öngörür.

Doğru eşleştirme 1-c, 2-a ve 3-b olmalıdır. Bu nedenle doğru cevap C seçeneğidir.

Klan eğilimi: Örgüt üyelerini aile üyeleri gibi görme, onların özel sorunlarıyla ilgilenme derecesi

Destekleyicilik eğilimi: Görevlerin tam olarak yapılmasına mı yoksa göreli inisiyatif kullanımına izin verilmesine mi önem verildiğinin göstergesi

Profesyonelizm eğilimi: Rasyonel problem çözümünün, yetkinliğin, performansa dayalı terfinin ve açık rol tanımlamalarının önemsenme derecesi

Doğru eşleştirme 1-B, 2-E ve 3-A biçimindedir. Bu nedenle doğru cevap A seçeneğidir.

Örgüt kültürü ile örgüt iklimi arasındaki başlıca farklılıklar şu şekilde sıralanabilir (Çelik, 2008);

Görüldüğü üzere E seçeneğinde verilen bilgi hatalıdır. Bu nedenle doğru cevap E seçeneğidir.

Benzer yapı ve teknolojiye sahip örgütlerden bazıları yüksek performans ve verimlilik gösterirken diğerlerinin düşük performans göstermesi örgütlerin farklı kültürel özelliklere sahip olmalarıyla açıklanabilir.

Örgüt kültürünün görünür öğelerine simgeleri, törenleri, öyküleri, sloganları, davranışları, giyimi ve fiziksel ortamı örnek verebiliriz.

Örgütlerde zayıf kültürün göstergelerinden biri de birçok değer ve inancın varolması ancak hangilerinin daha önemli olduğunun net bir şekilde belirtilmemiştir.

• Kısa dönemli istihdam
• Hızlı değerlendirme ve terfi
• Uzmanlaşmış kariyer yolları
• Açık kontrol mekanizmaları
• Bireysel karar verme
• Bireysel sorumluluk
• Bölünmüş ilişkiler (katı bürokratik yapı)

Peters - Waterman modeline göre firmaların başarılarını oluşturan sekiz temel kültürel değer ve davranış şunlardır:

Bu modele göre örgütler; yapıları, yönetim tarzları ve anlayışları açısından dört grupta toplanabilir ve bunlar güç kültürü, rol kültürü, görev kültürü ve birey kültürü olarak tanımlanabilir.