ÖRGÜTLERDE İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 3

Çok boyutlu kariyer yaklaşımı

Bağımsız çalışma dönemi

Ücret politikalarının oluşturulması

Örgüt tarafından yapılan değerlendirme

Transfer ve yer değiştirme

Kılavuzluk (Mentörlük)

Örgütsel yedekleme

Orta kariyer

Örgüte giriş

Kariyer, bireyin, başlangıç yaptığı, yaşamının üretken yıllarını kullanarak geliştirdiği ve genelde çalışma hayatının sonuna kadar sürdürdüğü iş ya da pozisyonlar bütünüdür.

İlerleme: Kariyer bir örgütte veya profesyonel hiyerarşide sürekli yukarı doğru gidişi olan bir hareketi ifade etmektedir. Buna göre kariyer başarısı, terfi ve maaşla ölçülür. • Yaşam Süresince Birbiri Ardına Girişilen İşler: Kariyer bireyin çalışma hayatı boyunca üstlendiği işlerin bütününü ifade etmek için kullanmaktadır. Örneğin; bireyin yaşamı boyunca yer aldığı farklı örgütlerde üstlendiği birbirinden farklı işler kişinin kariyerini oluşturmaktadır. • Meslek: Yöneticilik, doktorluk, avukatlık, mühendislik, akademisyenlik gibi bazı meslekler kariyer yapılabilecek meslekler olarak görülürken, işçilik, memurluk, sekreterlik gibi meslekleri iş olarak tanımlanmaktadır. • Kişisel Olarak Elde Edilen İşle İlgili Davranış ve Tutumlar: Kariyer, bireyin yaşam süresi içinde, işle ilgili deneyimler ve faaliyetleriyle bağlantılı, bireysel olarak elde etmiş olduğu davranış ve tutumlar dizisidir. Bu tanım bir yandan bireyin yaşam süresi içinde sahip olduğu işler gibi objektif özellikleri içerirken, bir yandan da değerler, tutumlar gibi öznel nitelikleri içermektedir. Kariyer ile ilgili bütün bu tanımlar incelendiğinde ortak noktalarının, çalışan kişinin başarı derecesini simgeleyen, işle ilgili pozisyonlarda ilerlemesi ve örgüt basamaklarında yukarıya doğru çıkarak yükselmesini temel alan bir kavram olduğu görülür.

Sınırsız Kariyer Yaklaşımı Tek bir örgütte çalışmaktan öte, iş fırsatlarının değerlendirilmesi, bu yaklaşımın özünü oluşturmaktadır. Bireyin kariyer hareketliliği, başka örgütlere doğru olabileceği gibi, çalıştığı örgütün farklı iş bölümlerine doğruda olabilecektir.

Esnek Kariyer Yaklaşımı Bu yaklaşımla, personele, kendi kariyerlerini yönetmeleri sorumluluğu verilmesi öngörülmektedir. Bu doğrultuda, örgüt yönetiminden beklenen ise, personelin yeteneklerini geliştirmeleri için uygun koşulları ve araçları sağlamalarıdır. Böylelikle, örgüt ve birey arasında daha profesyonel ilişkiler kurulabilmektedir.

Çıraklık Dönemi Kariyer dönemlerinin bu ilk aşaması kişinin öğrenimini tamamladığı ve gelecek için arayışlara başladığı bir dönemdir. Bu dönemde kişi yetişkinlerin dünyasına geçici kabul aşamasında olduğu için hayattan beklentileri net değildir, düşünceleri dağınıktır. Genel olarak çalışma hayatının ilk beş yılını kapsayan bu dönemde genç bireyler örgütün talep ve beklentilerini anlamaksızın teknik bilgilerle işe başlarlar. Öte yandan bu dönemde çalışanlar kimliklerini aradıkları ve kendi potansiyellerini değerlendirme sürecinde oldukları için çok çeşitli işlerde çalışarak kendilerine en uygun olan işi bulma eğilimindedirler. Çıraklık dönemi, bireyin işi ve iş hayatının gereklerini öğrendiği bir dönemdir. Bu nedenle birey kariyerinin bu evresinde öğrenci rolündedir. Bu dönemde öncelikle örgütün hedef ve stratejileri, hangi iş süreçlerinin kritik olduğu ve hangi eylemlerin büyük dikkati gerektirdiği kavranmaya çalışılır. Çıraklık devresinde bireylerden beklenen en önemli faaliyet, öğrenme ve talimatları takip etmede yeterli derecede dikkatli olmaktır.

Kılavuz (Mentor) Dönemi: Bireyin kariyer hayatının ortalarında geçirdiği bir süreci kapsayan bu dönem mesleki tecrübelerin ve teknik bilgi düzeyinin üst seviyeye ulaşmış olduğu bir dönemdir. Daha önceki aşamalarda yaşanan yoğun rekabet ve yeni başarılar kazanma arzusu bu dönemde yerini, kazanılmış olan mevkileri ve başarıları koruma eğilimine bırakmıştır. Birey artık yeteneklerini güncel tutmak ve örgüte katkısını istikrarlı bir şekilde sürdürme çabası içindedir. Bu aşamada bireyin üstlendiği anahtar faaliyetler ise eğitmenlik, yol gösterme, etkileme ve yönetme olarak sıralanabilir.

Kariyer yönetiminin amaçlarını şu şekilde özetlemek mümkündür: • Yönetimin başarılı olmasını sağlamak için gerekli olan insan kaynağını temin edebilmek, • Gelişme potansiyeli olan çalışanlara, çeşitli eğitimler vererek daha fazla sorumluluk almalarına yardımcı olmak, • Yetenek ve isteklerini örgüt amaçlarıyla uyum içinde tutarak gelişmeyi hedefleyen çalışanlara, ihtiyaç duydukları rehberlik ve danışmanlık hizmetini vermek, • Gerek mevcut gerekse gelecekte söz konusu olabilecek işlerde ihtiyaç duyulan beceri ve nitelikleri belirleyerek çalışanlara yol göstermek, • Kariyerinde durgunluk yaşayan çalışanları motive etmek ve yeni hedefler belirleyerek kariyerlerine yeni bir yön vermelerini sağlamak.

Örgütler kariyer yönetiminin amaçlarına ulaşabilmek için bazı etkinlikler düzenlemektedir. Bu etkinlikleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz: • Kariyer yollarının belirlenmesi, • Örgüt içi kariyer fırsatlarından çalışanların faydalanması için açık pozisyonların duyurulması, • Çalışanların performanslarının değerlendirilmesi, • Astlara kariyer danışmanlığı yapılması, • Farklı iş deneyimlerinin dönemsel projeler ve iş rotasyonları gibi yöntemlerle arttırılması, • Eğitim programlarının düzenlenmesi, • Yeni çalışanlar için örgüte uyum programları düzenlenmesi.

Çalışanın yetki, sorumluluk ve buna bağlı olarak ücret yönünden daha üst düzeydeki bir pozisyona atanması terfi olarak adlandırılır.

İş Zenginleştirme İş zenginleştirme bir işin, işçinin daha çok iş ve işlem yapabilecek şekilde yeniden organize edilmesi anlamına gelmektedir. İş zenginleştirme, personele kendi işini planlama, örgütleme, denetleme ve değerlendirme konusunda daha fazla sorumluluk verilmesidir. İş zenginleştirme, dikey genişleme yoluyla personelin gelişmesini sağlamaktadır.

• Kurallardan habersiz olma • Kuralları yanlış anlama • Dikkatsizlik • Sorumsuzluk • Kasıtlı davranış • İş doyumsuzluğu • Motivasyon eksikliği • Stres