ORGANİZASYONLARDA DAVRANIŞ - Deneme Sınavı - 9

Meşru güç, belli rolleri üstlenmiş olan kişilerin başkalarından belli davranışları talep edebilmeleri üzerine örgütün üyeleri arasında oluşmuş bir anlaşmadır. Örneğin, astından fazla mesaiye kalmasını isteyen amir, bu gücü, gerek astının gerekse diğer çalışanların da kabullenmiş olduğu yetkisinden almaktadır. Bir kişi örgütsel hiyerarşi içinde yükseldikçe meşru gücü de artmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Örgütlerdeki tüm eylemler politik değildir. Kişilerin akılcı olmaktan çok politik olmayı tercih ettikleri belli alanlar vardır. Bunlar:

Doğru cevap D'dir çünkü "Bilgi stratejisi" politika stratejisinin ne olabileceği üzerine yapılan sınıflamanın bir bölümüdür.

Hedef kişinin ödüllendirileceği vaadinde bulunma veya daha önce yapılan bir iyiliği hatırlatarak karşılığını istemek, değiş-tokuş taktikleri olarak adlandırılır. Doğru cevap A'dır.

İşlevsel (yapıcı) çatışma olarak da adlandırılan bu bakış açısı, örgütlerde çatışmanın mutlaka olması, çatışma yönetiminin ise hem çözümlemeyi hem de teşviği içermesi gerektiğini ve çatışmayı yönetmenin tüm idarecilerin sorumluluğu olduğunu ileri sürmektedir. Doğru cevap B'dir.

Birey, grup veya örgütlerin varmak istedikleri nokta veya elde etmeyi arzuladıkları çıktı üzerinde uyum içinde olmadıklarını algıladıkları zaman ortaya çıkan çatışmaya amaç çatışması denmektedir. Arzulanan durum veya sonuç üzerinde tarafların tercihlerinin birbirine zıt düşmesi de söz konusu olabilir. Bu durumda, birinin isteğinin yerine gelmesi diğerinin isteğine ulaşamaması demektir. Doğru cevap C'dir.

Örgütlerde çatışma, sıklıkla birbiriyle ilintili birçok faktörden kaynaklanmaktadır. Birçok çatışmaya kaynaklık eden nedenler şunlardır:

Doğru cevap A'dır.

Çatışmaya yol açabilecek bireysel özellikler kişilik faktörleri, farklı değerler ve farklı amaçlardır. Madde III bunlar arasında bulunmadığı için doğru cevap E'dir.

Tümleştirme: Bu çatışma tarzında her iki tarafın da isteklerinin tamamen yerine getirilmesi arzusu vardır. Eğer tam anlamıyla bir anlaşma olamayacaksa, ikincil amaç, en azından karşı tarafın refahının önemli ölçüde zarara uğratılmamasıdır. Meseleler taviz verilemeyecek kadar önemliyse, amaç farklı bakış açılarını birleştirmekse, çözümün hayata geçirilmesi için iki tarafın da benimsemesi gerekiyorsa, taraflar arasındaki ilişki önemliyse ve olumlu bir şekilde sürdürme arzusu varsa tümleştirme tarzı tercih edilebilmektedir. Taraflardan biri başlangıçta böyle bir tarzla tepki verdiğinde karşı tarafı da aynı tarzı kullanmaya yönlendirebilir ve çatışma kazan-kazan şeklinde sonuçlanabilir. Doğru cevap A'dır.

Çatışmaları ne gibi yaklaşım veya uygulamalarla yönetebileceğimize geçmeden önce çatışma yönetiminin de bir süreç olduğunu hatırlamakta yarar vardır. Bir çatışmayı yönetmek aşağıda sıralanan basamaklardan geçmektedir:

Doğru cevap E'dir.

Mekanik organizasyon yapısı, geleneksel yaklaşımı yansıtmaktadır. Özellikle durağanlık ve istikrar isteyen organizasyonlar için iyi bir yapıdır. Bürokratik yapılanmanın önemsendiği, emir komutanın değer bulduğu bir yapılanmadır. Doğru cevap C'dir.

Organik organizasyon yapısının sahip olduğu özellikler kısaca şu şekilde sayılabilir:

Merkezileşme, mekanik organizasyon yapısının özelliği olduğu için doğru cevap B'dir.

Londra Tavistock Enstitüsünden Fred Emery ve Eric Trist’in çalışması, organizasyon-çevre ilişkilerinin anlaşılması, kavramlaştırılması ve kullanılması konusunda önemli yere sahiptir. Bu yaklaşım, çevreyi, karmaşık ve birleştirilmiş olarak ele almaktadır. Emery ve Trist organizasyonun dört çeşit çevresi olduğunu belirtmektedirler:

Doğru cevap A'dır.

Organizasyon-teknoloji ilişkisini açıklayan yaklaşımlar:

Hepsi doğru olduğu için doğru cevap E'dir.

Bir organizasyonun yapısı; iş görevlerinin biçimsel olarak nasıl bölüneceğini, sınıflanacağını ve koordine edileceğini tanımlar. Organizasyonun yapısını tasarlarken, şu altı unsura dikkat etmek gerekmektedir:

Doğru cevap D'dir.

Karar verme gücünün, organizasyonun belli bir noktasında toplanmasına merkezileşme denir. Merkezileşme ile ilgili olarak şunlar söylenebilir:

Madde IV, ademi merkezileşme özelliklerinden biri olduğu için doğru cevap C'dir.

İş zenginleştirme, yapılan işin büyümesine imkân vererek, çalışanın planlama, yürütme ve değerlendirme ile ilgili faaliyetlerdeki düzeyini arttırmadır. Zenginleştirilen iş, çalışanın faaliyetin bütününe hâkim olmasını sağlamaktadır. İş zenginleştirmenin başarılı olabilmesi için bir takım şartlar söz konusudur:

Doğru cevap B'dir çünkü o ifadenin doğrusu "Zenginleştirilecek işin organizasyonun oldukça üst kademelerinde olması"dır.

Londra Tavistock Enstitüsünden Fred Emery ve Eric Trist’in çalışması, organizasyon-çevre ilişkilerinin anlaşılması, kavramlaştırılması ve kullanılması konusunda önemli yere sahiptir. Bu yaklaşım, çevreyi, karmaşık ve birleştirilmiş olarak ele almaktadır. Emery ve Trist organizasyonun dört çeşit çevresi olduğunu belirtmektedirler. Bunlar: sakin ve rastlantısal, sakin ve kümelenmiş, çalkantılı değişken, tepkisel.

Doğru cevap D'dir.

İş Karakteristikleri modelinde yer alan faktörler şunlardır:

Maddelerin hepsi  bu faktörler arasında bulunduğu için doğru cevap E'dir.

Tele çalışma, işyeri merkezinden uzak bir mekânda, işyerindeki işçilerden ayrı yapılan ve ayrı mekânda çalışmaya yeni iletişim teknolojilerinin imkân verdiği bir çalışma şeklidir. Doğru cevap A'dır.

Verilenlerden I ve III numaralı olanlar doğrudur. Doğru cevap B'dir.